Khu du lịch Tam Cốc - Bích Động hiện có diện tích tự nhiên là 350,3 ha, nằm cách quốc lộ 1A khoảng 2km, cách thành phố Ninh Bình 7km, chủ yếu khu vực nằm trên xã Ninh Hải (Hoa Lư). Cũng giống như Tràng An, để đi tham quan Tam Cốc, du khách phải đi bằng thuyền, xuôi theo dòng sông Ngô Đồng thơ mộng, nước trong vắt tới đấy để chiêm ngưỡng lần lượt 3 hang. Khung cảnh Tam Cốc nổi bật bởi sự kết hợp hài hòa của đá và nước. Các ngọn núi với ở đây mang những hình thù đa dạng, nối tiếp nhau, ngọn này đến ngọn khác.

Tam Cốc, có nghĩa là "ba hang", gồm hang Cả, hang Hai và hang Ba. Cả ba hang đều được tạo thành bởi dòng sông Ngô Đồng đâm xuyên qua núi. Tam Cốc là tuyến du thuyền được khai thác đầu tiên ở khu du lịch Tam Cốc - Bích Động.

Muốn thăm Tam Cốc, du khách xuống thuyền từ bến trung tâm. Thuyền đưa du khách trên dòng sông Ngô Đồng uốn lượn qua các vách núi, hang xuyên thủy, cánh đồng lúa. Thời gian đi và trở lại khoảng 2 giờ. Phong cảnh Tam Cốc, nhất là 2 bên dòng sông Ngô Đồng có thể thay đổi theo mùa lúa (lúa xanh, lúa vàng hoặc màu bạc của nước trên cánh đồng).

Bích Động – Xuyên Thủy Động nằm cách bến Tam Cốc 2 km, có nghĩa là "động xanh". Bích Động gồm một động khô nằm trên lưng chừng núi (làm chùa Bích Động) và một hang động nước đâm xuyên qua lòng núi (gọi là Xuyên Thủy Động). Phía trước động là một nhánh sông Ngô Đồng uốn lượn bên sườn núi, bên kia sông là cánh đồng lúa. Xuyên Thủy động là một động tối và ngập nước nằm dọc theo chiều dài khối núi Bích Động. Xuyên Thủy động như 1 đường ống hình bán nguyệt bằng đá dài khoảng 350m uốn lượn từ phía Đông sang phía Tây.

Bình quân bề rộng của Xuyên Thủy động là 6m, chỗ rộng nhất là 15 m. Trần và vách động thường bằng phẳng, tạo hóa như xếp từng phiến đá lớn thành mái vòm cung, bán nguyệt với muôn hình vạn trạng. Ngoài ra còn có chùa Bích Động, là một ngôi chùa cổ gắn với núi đá mang đậm phong cách Á Đông. Chùa được dựng từ đầu đời nhà Hậu Lê. Trong chùa có quả chuông lớn đúc từ thời vua Lê Thái Tổ, mộ tháp các vị hòa thượng có công xây dựng chùa. Thời Lê Hiển Tông chùa được trùng tu mở rộng thêm, bao gồm Chùa Hạ, Chùa Trung, Chùa Thượng, trải ra trên ba tầng núi.

Khu du lịch sinh thái Tràng An là một quần thể danh lam - thắng cảnh được ví như một "Vịnh Hạ Long trên cạn" với nhiều hang động, núi non, thung nước, rừng cây và các di tích lịch sử nằm xen kẽ nhau. Vào tháng 06/ 2014, khu du lịch sinh thái Tràng An đã vinh dự được UNESCO công nhận là di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Tràng an là một khu du lịch sinh thái nổi tiếng của tỉnh Ninh Bình, nằm trên địa phận thành phố Ninh Bình và 3 huyện Hoa Lư, Nho Quan, Gia Viễn. Với diện tích trải rộng hơn 2000 ha, quần thể danh thắng Tràng An được tạo nên bởi các dải núi đá vôi, các hang động kỳ ảo và những thung lũng, sông ngòi hòa quyện vào nhau, cùng với hàng chục di tích lịch sử - văn hóa bao gồm đền thờ, chùa chiền, miếu mạo, tạo nên một không gian huyền ảo, trữ tình hiếm thấy.

Tràng An có chừng 50 hang động có nước trong khoảng 100 hang động, được nối với nhau bởi gần 30 thung, các thung lại thông với nhau qua các hang thủy động tạo nên hệ thống xuyên thủy động như một trận đồ bát quái vừa kỳ ảo vừa biến hóa khôn lường. Như sự sắp đặt vô tình của tạo hóa khiến cho chặng đi chặng về không lặp lại như con đường độc đạo trên nước. Toàn vùng Tràng An là bạt ngàn không gian sơn thủy hữu tình. Bức tranh thiên nhiên ở đây thông thoáng, êm ái, thanh cao, tươi tắn mà vẫn tạo vẻ khêu gợi đầy hấp dẫn, sinh động. Tràng An có 31 thung, 48 hang động xuyên thuỷ đã được phát hiện trong đó có những hang xuyên thủy dài 2.000m như hang Địa Linh, hang Sinh Dược, hang Mây… Mỗi hang một vẻ.

Không giống như ở Tam Cốc, Tràng An có thể tạo thành hành trình xuyên thủy khép kín mà không phải quay ngược lại. Các hang động ở đây lớn, dài và được những tác động của tự nhiên không ngừng biến đổi rất kỳ ảo. Quần thể hang động này được ví như một trận đồ bát quái. Các dãy núi, thung nước và hang động tạo thành một thế trận liên hoàn vào được mà không ra được nếu không phải là người am hiểu địa hình sở tại. Tràng An có hệ thống núi đá vôi và hang động tự nhiên hết sức đa dạng. Dưới chân các núi đá vôi, nhiều nơi còn có các hàm ếch, là dấu tích của biển. Chính vì vậy vùng núi đá vôi Hoa Lư – Ninh Bình còn được gọi là “Hạ Long trên cạn”. Đặc điểm này tạo cảnh quan nhiều dãy núi đá vôi thấp trùng điệp bao quanh các thung lũng là những hồ nước nối tiếp nhau, vừa hùng vĩ vừa nên thơ.

Chùa Bái Đính - Du lịch Chùa Bái Đính nổi tiếng là danh thắng tâm linh, nằm trong quần thể khu du lịch sinh thái Bái Đính – Tràng An với bề dày lịch sử gần 1000 năm tuổi. Đây là vùng đất gắn với nhiều triều đại phong kiến từ nhà Đinh, nhà Tiền Lê đến nhà Lý. Du Lịch Chùa Bái Đính là ngôi chùa có quy mô lớn và sở hữu nhiều kỷ lục nhất ở Việt Nam hiện nay. Với cảnh sắc có một không hai, nơi đây đã thu hút hàng triệu du khách đi tour du lịch Ninh Bình đến thăm chùa Bái Đính hàng năm.

Chùa nằm cách Hà Nội 100 km và cách thành phố Ninh Bình 18km, chùa Bái Đính hay còn gọi Bái Đính cổ tự tọa lạc trên dải đất linh thiêng “núi gối đầu sông, mây vờn non đỉnh” tại thôn Sinh Dược, Gia Sinh, Gia Viễn, Ninh Bình. Chùa Bái Đính có khuôn viên rộng 539 ha bao gồm 27 ha khu chùa Bái Đính cổ, 80ha khu chùa Bái Đính mới. Mỗi năm nơi đây đều vinh dự chào đón hàng vạn Phật tử xa gần về hành hương.

Nhìn tổng thể kiến trúc Bái Đính như một nét quy chuẩn cho kiến trúc chùa cổ ở Việt Nam, đặc biệt khu chùa mới xây dựng có những công trình đồ sộ. Mái chùa chính điện vô cùng đẹp gồm 3 tầng 12 mái cong hình đầu đao, lợp mái ngói hình mũi hài truyền thống. Bậc thêm trang trí rồng đá kiểu dáng thời Lý, sân đá rộng nhìn thẳng xuống giếng ngọc.

Xung quanh hành lang tượng la hán chạy dài bao lấy khuôn viên ngôi chùa, trong chùa còn có các khu vườn nhỏ trồng cây xanh, loại cây được chùa trồng nhiều nhất là cây bồ đề được triết từ các ngôi chùa bên Ấn Độ. Không gian chùa Bái Đính vô cùng thanh tịnh thoáng mát, nơi lý tưởng cho những chư tôn tăng ni phật tử đến chiêm bái và tu tập.

Với kiến trúc độc đáo và lịch sử lâu đời, Chùa Bái Đính đã trở thành điểm du lịch sinh thái, tâm linh nổi tiếng ở miền Bắc nói chung và Ninh Bình nói riêng. Đã có 8 kỉ lục Việt Nam cũng như Châu Á được ghi nhận ở chùa Bái Đính như Chuông đồng lớn nhất Việt Nam, tượng Phật Thích Ca cao nhất nặng nhất châu Á, bộ tượng Tam thế bằng đồng dát vàng lớn nhất Việt Nam, tượng Phật Di Lặc bằng đồng lớn nhất Đông Nam Á, chùa có hành lang La Hán lớn nhất Việt Nam, chùa có nhiều cây bồ đề nhất Việt Nam…

Nhà thờ chính tòa Phát Diệm là một quần thể nhà thờ Công giáo rộng khoảng 22 ha, nằm tại thị trấn Phát Diệm, huyện Kim Sơn, tỉnh Ninh Bình, cách Hà Nội khoảng 120 km về hướng Nam. Nhà thờ Phát Diệm cách Hà Nội 120km về phía nam, được xây dựng vào những năm 1875 - 1898. Phát Diệm có nghĩa là phát sinh ra cái đẹp, tên Phát Diệm do Nguyễn Công Trứ đặt.

Nhà thờ được xây dựng trong suốt thời gian 24 năm liên tục, với trình độ kỹ thuật và điều kiện giao thông của những năm cuối thế kỷ 19 thì chỉ việc vận chuyển hàng nghìn tấn đá, có những phiến nặng 20 tấn, hàng trăm cây gỗ lim về tới Phát Diệm để xây nhà thờ cũng là một kỳ công.

Kim Sơn vốn là vùng đất mới khai khẩn, trước đây rất lầy lội, để xử lý độ lún của khu đất trước khi xây dựng người ta đã chuyển cả một quả núi nhỏ cách 40km về Phát Diệm, khách về thăm nhà thờ còn thấy núi Sọ, đấy chính là một phần của trái núi đã được dân rời về Phát Diệm.

Ðây là một quần thể kiến trúc phương Ðông gồm có (từ hướng nam đi vào): Ao hồ, Phương Ðình, Nhà thờ lớn với bốn nhà thờ cạnh ở hai bên, ba hang đá nhân tạo, nhà thờ đá.

Vườn Quốc gia Cúc Phương (hay rừng Cúc Phương) là một khu bảo tồn thiên nhiên, khu rừng đặc dụng nằm trên địa phận ranh giới 3 khu vực Tây Bắc, đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ thuộc ba tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình, Thanh Hóa. Đây cũng là vườn quốc gia đầu tiên tại Việt Nam. Vườn Quốc Gia Cúc Phương cách thủ đô Hà Nội 120 km về phía nam, nằm lọt sâu trong lòng dãy núi Tam Điệp, có một mảnh đất nhỏ đã trở lên vô cùng quen thuộc, thân thương, gợi lên tính hiếu kỳ cho biết bao du khách trong và ngoài nước.

Được thành lập ngày 07 tháng 07 năm 1962, vườn quốc gia Cúc Phương thuộc địa phận ba tỉnh Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa với tổng diện tích là 22.200 ha. Với nhiều giá trị về cảnh quan thiên nhiên, sự đa dạng về hệ sinh thái, các giá trị văn hóa, lịch sử nên từ lâu Cúc Phương đã trở thành điểm du lịch sinh thái nổi tiếng và hấp dẫn.

Với đặc trưng là rừng mưa nhiệt đới, xanh quanh năm, Cúc Phương có quần hệ động thực vật vô cùng phong phú và đa dạng. Theo số liệu điều tra gần đây Cúc Phương có 1983 loài thực vật bậc cao, trong đó có 433 loài cây làm thuốc, 229 loài cây ăn được, nhiều loài được ghi trong sách đỏ của Việt Nam. Về động vật, Cúc Phương có 110 loài bò sát và lưỡng cư, 65 loài cá, gần 2000 loài côn trùng, 117 loài thú (trong đó có loài voọc đen mông trắng là loài thú linh trưởng rất đẹp và quý hiếm được chọn làm biểu tượng của VQG Cúc Phương). Với hơn 300 loài chim cư trú, đặc biệt có nhiều loài đặc hữu của Việt Nam và Đông Dương, vì vậy Cúc Phương từ lâu đã trở thành điểm lý tưởng đối với các nhà xem chim.

Thuộc địa hình Caxtơ nửa che phủ, Cúc Phương có nhiều hang động đẹp với những cái tên gợi cảm như: động Sơn cung, động Phò mã giáng…Đặc biệt có một số hang động còn lưu giữ những dấu tích của người tiền sử, sống cách ngày nay từ 7.500 năm đến 12.000 năm, đó là hang Đắng (động người xưa), hang con Moong. Năm 2000 Cúc Phương đã phát hiện một hóa thạch của một loài động vật có xương sống, theo kết luận ban đầu của Viện cổ sinh học Việt Nam đây là hóa thạch của loài bò sát răng phiến, sống cách ngày nay chừng 200 đến 230 triệu năm.

Cúc Phương là nơi cư trú và sinh sống của cộng đồng người Mường với những nét văn hóa độc đáo và đặc trưng. Đó là những nếp nhà sàn, ruộng bậc thang, những cối giã gạo nương, những khung dệt thổ cẩm. Độc đáo hơn là những lễ hội, phong tục tập quán và nếp sống của cộng đồng mà du khách có thể cảm nhận được trong thời gian thăm bản. Nếu có dịp, bạn không nên bỏ qua một chuyến du lịch tham quan Vườn quốc gia Cúc Phương để có thể hít thở không khí núi rừng nơi đây, để hòa mình vào thiên nhiên trong lành, tươi đẹp và ngắm nhìn cảnh sắc hùng vĩ tạo hóa đã ban tặng cho mảnh đất này.

Khu du lịch vườn chim Thung Nham (hay còn gọi là Thung Chim) thuộc xã Ninh Hải, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình. Nơi đây nằm trong lõi quần thể danh thắng Tràng An nổi tiếng và rất gần với Tam Cốc Bích Động. Một điểm đến quy tụ đầy đủ các yếu tố cảnh quan – văn hóa – tâm linh. Về thăm Ninh Bình lần này, bạn hãy xuôi theo những con thuyền để chiêm ngưỡng khu đầm và khám phá cuộc sống hoang dã của hơn 40 loài chim khác nhau. Khoảnh khắc chứng kiến từng đàn cò trắng bay lượn, phủ kín cả một vùng đất ngập nước sau mỗi buổi hoàng hôn về khó tài nào diễn tả được, cũng khó nơi nào có được.

Đến với Khu du lịch vườn chim Thung Nham đầu tiên hãy đến tham quan Động Vái Giời một động nằm trên núi cao, rộng khoảng 5000 m2 với 3 tầng động chứa rất nhiều măng nhũ đá chia thành “Trần gian, Địa ngục và Thiên đường”. Có tích rằng đây là nơi lập đàn tế Trời của người xưa, cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Các du khách tới vườn chim Thung Nham hầu như đều đi thăm động để cầu chúc chuyến tham quan bình an tốt đẹp. Để tham quan Động Vái Giời, sau khi đi qua cổng soát vé 500m, bạn rẽ phải để hướng lên động. Sau khi vượt qua thử thách 439 bậc thang đá, bạn sẽ tới được cửa động.

Sau khi tham quan Động Vái Giời bạn hãy đến tham quan Khu vườn chim, đây là không gian sinh sống của rất nhiều loài chim như cò, vạc, le le, chích chòe,… đặc biệt là hai loài quý hiếm trong sách đỏ là hằng hạc và phượng hoàng. Dãy núi đá vôi sừng sững in bóng trên làn nước xanh cùng những đàn chim chuyền cành tạo nên khung cảnh bình yên thơ mộng hiếm nơi nào có được.

Ninh Bình vốn nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh tuyệt đẹp. Ghé đến nơi này và dành thời để khám phá từng nơi một cũng là một thử thách khó, nào là khu du lịch Tràng An, non nước hữu tình với Tam Cốc Bích Động, di tích cố đô Hoa Lư, rừng Cúc Phương, hay ngôi chùa nổi tiếng Bái Đính… Thế nhưng trong những năm gần đây, cứ mỗi lần nhắc đến Ninh Bình, người ta sẽ nghĩ ngay đến Hang Múa – nơi được mệnh danh là “Vạn Lý Trường Thành” thu nhỏ trong lòng Ninh Bình. Bởi khi leo tới đỉnh của Hang Múa bạn sẽ được chiêm ngưỡng toàn bộ khung cảnh thiên nhiên rừng núi hoang sơ tuyệt đẹp.

Hang Múa nằm ngay phía dưới chân núi Múa Ninh Bình, từ trên cao nhìn xuống bạn sẽ thấy nơi đây giống như hình quả chuông úp ngược. Từ chân núi có thể nhìn thấy những bậc thang đá dẫn đến đỉnh núi. Hai bên bậc thang là những hình trạm trổ mang đậm nét đặc sắc văn hóa. Đây cũng là nơi mà vua Trần thời xưa thường ghé tới để nghe các cung tần mỹ nữ đàn ca múa hát, chính vì vậy mà có tên là Hang Múa.

Không những vậy, địa điểm du lịch này còn nổi tiếng là một hang động lớn tọa lạc ngay giữa cố đô Hoa Lư . Mặc dù ở Ninh Bình sở hữu cho mình rất nhiều hang động khác nhau thế nhưng nhờ vẻ đẹp kì vĩ nơi đây luôn là điểm dừng chân lý tưởng dành cho những ai yêu thích khám phá. Vẻ đẹp của Hang Múa không chỉ khiến du khách trong nước yêu thích mà ngay cả những du khách nước ngoài cũng rất muốn được ghé đến một lần đó!

Hoa Lư là kinh đô đầu tiên của Đại Cồ Việt, nhà nước phong kiến Trung ương tập quyền,cũng như từng là nơi đóng đô của các triều vua Đinh, Tiền Lê và Lý. Sau khi dời đô về Thăng Long (Hà Nội), thì nơi này đã trở thành Cố đô. Dù các triều vua không đóng đô ở Ninh Bình nữa, nhưng họ vẫn cho tu sửa, xây dựng thêm nhiều công trình kiến trúc ở đây như là chùa chiền, phủ, đình, lăng bổ,…

Cố đô Hoa Lư là một quần thể di tích quốc gia đặc biệt quan trọng của Việt Nam bao gồm: Đền Vua Đinh và Đền Vua Lê và nhiều công trình lịch sử khác. Nếu bạn yêu thích lịch sử, muốn khám phá và hiểu thêm về lịch sử nước nhà cũng như tham gia vào các lễ hội cầu may thì chắc chắn bạn không thể bỏ qua vùng đất Hoa Lư lịch sử.

Đến với cố đô, bạn sẽ như lạc bước vào những năm tháng xưa cũ khi chiêm ngưỡng các công trình kiến trúc được xây từ lâu đời nhưng vẫn sừng sững với thời gian cho đến tận ngày hôm nay. Bên cạnh hai công trình nổi bật là Đền Vua Đinh và Đền Vua Lê thì Cố đô Hoa Lư cũng sở hữu những ngôi chùa cổ kính đặc biệt: Chùa Ngân Xuyên, Chùa Nhất Trụ. Tham quan và chụp ảnh tại những địa điểm này sẽ chẳng khác nào những thước phim cổ trang giữa nhịp sống hiện đại.

Với khung cảnh hoang sơ trữ tình như các bộ phim kiếm hiệp mà chúng ta hay xem, Động An Tiêm được các bạn trẻ ưu ái đặt cho một cái tên mỹ miều “Tuyệt tình cốc”. Tạm gác lại những xô bồ của cuộc sống, hãy đến với khung cảnh thiên nhiên thơ mộng, thanh bình nơi đây, tách biệt hẳn với thế giới bên ngoài.

Động An Tiêm là một danh lam thuộc quần thể di tích cố đô Hoa Lư tại vùng đất xá Trường yên, huyện Hoa Lư, Ninh Bình. Động Am Tiêm dưới thời nhà Đinh vốn là nơi nuôi nhốt hổ trừng trị người có tội. Ngay dưới chân núi Đìa là Ao Giải, nơi vua nuôi cá sấu để ném những kẻ có tội xuống ao cho cá ăn thịt. Có thể nói khu vực này là pháp trường xử án để vua trị nước.

Đây là nơi vua Lê Đại Hành nhốt các tù binh của nhà Tống xâm lược: Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân đến khi trao trả cho sức giả Lý Giác vào năm 986. Ngoài ra ở khu vực này có hang Muối, hang Tiền,… là nơi vua cất giữ ngân khố và lương thực vào thời Đinh Lê. Đến với Động Am Tiêm thì bạn đừng bỏ qua check-in tại cổng thành cổ - nơi từng là lối vào duy nhất cho khu vực biệt lập này. Thành cổ được xây dựng từ đá dù quy mô không quá lớn nhưng đứng vững qua bao thăng trầm thời gian. Đây là địa điểm du lịch Ninh Bình yêu thích của nhiều bạn trẻ và cả những cặp đôi đến chụp ảnh cưới.

Khu du lịch sinh thái Vân Long thuộc tỉnh Ninh Bình nằm cách Hà Nội khoảng 80km, là điểm đến hấp dẫn cho chuyến du lịch 1 ngày thú vị và tự do khám phá. Đây là một khu bảo tồn thiên nhiên đồng thời là một khu du lịch sinh thái đẹp không kém quần thể Tam Cốc - Tràng An - Bích Động. Với diện tích 3000ha, đây được xem như là khu bảo tồn đất ngập lớn nhất vùng Bắc Bộ. Ngồi trên thuyền dạo quanh Đầm Vân Long, du khách sẽ cảm thấy vô cùng êm ái, thư giãn bởi mặt nước trong xanh, im ắng như một tấm gương khổng lồ.

Bao quanh bạn là khu đầm lầy mênh mông nước với các loại động vật hoang dã như: chim, vọoc, những núi đá vôi với những hình dạng khác nhau như núi Mâm Xôi, núi Mèo Cào, núi Cô Tiên, mỗi tên gọi tương ứng với hình dáng của khối núi đó. Thiên nhiên thơ mộng nơi đây có khả năng làm xiêu lòng những ai khô khan nhất và đối với các bạn trẻ yêu chụp ảnh thì đây hẳn là một địa điểm không thể bỏ qua.

Đền Vua Đinh Tiên Hoàng là khu di tích lịch sử quan trọng thuộc địa phận bảo vệ đặc biệt của quần thể di sản Cố Đô Hoa Lư. Đền Vua Đinh Tiên Hoàng hiện ở xã Trường Yên, Hoa Lư, Ninh Bình. Vị trí hiện tại của đền thuộc thành Đông của kinh đô Hoa Lư xưa. Đây là nơi độc nhất ở Việt Nam thờ đồng thời Vua Đinh Tiên Hoàng, thân phụ, thân mẫu ông cùng các con trai và có bài vị thờ các vị tướng triều Đinh. Tương tự với các di tích khác thuộc cố đô Hoa Lư, đền Vua Đinh thuộc quần thể di sản thế giới Tràng An đã được UNESCO công nhận năm 2014.

Đền Vua Đinh được gây dựng theo phong cách nội công ngoại quốc với trục chính đạo hướng phía đông. Phía trước đền là núi Mã Yên có hình dáng giống cái yên của chiến mã. Đền thờ của vua Đinh được xây dựng ngay phía trên nền cung điện của kinh đô Hoa Lư trước đó. Cũng tại khu vực này, đội khảo cổ đã đào được một khoảnh sân gạch có họa tiết hoa sen cổ cùng đôi phượng vờn nhau. Trên bề mặt của gạch có dòng chữ “Đại Việt Quốc quân thành chuyên” và “Giang tây quân”, điều này đã chứng minh được đây chính là những viên gạch có niên đại thuộc thời Đinh – Lê.

Hang Ba Giọt có rất nhiều nhũ đá với đủ màu sắc và hình thù kỳ lạ. Có loại được gọi là cây bụt, mọc ngược từ trần động xuống. Điều đặc biệt ở đây chính là những nhũ đá ở hang Ba Giọt không khô giống như những hang động mà vẫn bị mài mòn bị nước khiến hình dạng vẫn tiếp tục thay đổi , hình thành nên những dáng vẻ mới, mang vẻ đẹp huyền bí.

Hang Sính, hang Si và hang Ba Giọt tương truyền có liên quan đến một câu chuyện tình buồn. Thuở xa xưa, có chàng công tử yêu tha thiết một cô gái xinh đẹp. Cho đến khi chàng gánh sính lễ đến hang Sính để hỏi cưới thì đã quá muộn, cô gái đã bị cống nạp cho nước láng giềng. Chàng đã đến hang Ba giọt tắm gội, sau đó ôm mối tình buồn trầm mình ở hang Si.

Tương truyền rằng ai đến Hang Ba Giọt mà đón được ba giọt nước nhỏ xuống từ thạch nhũ vào lòng bàn tay sẽ gặp nhiều may mắn tài lộc trong cuộc đời và có được niềm vui hạnh phúc trong tình yêu.

Hang Nấu Rượu có chiều dài 250m tính từ đầu 2 cửa hang, trần cũng cao và rộng hơn hẳn các hang khác đủ để 2 làn thuyền đi ngược chiều nhau. Hang Nấu Rượu sở hữu hệ thống mạch nước ngầm sâu hơn 10m nối dài ra tận Cố đô Hoa Lư. Truyền thuyết kể lại rằng thuở xa xưa người dân thường vào đây lấy nước để nấu rượu dâng lên cho vua. Trong các cuộc điều tra khảo cổ, các chuyên gia khoa học đã tìm được những cổ vật như gốm, hũ, vại và một số dụng cụ nấu rượu, chính vì vậy mà hang động này có tên là Hang Nấu Rượu. Khu vực cửa hàng cũng được trưng bày các hiện vật là bình rượu cổ xưa.

Du khách sẽ được khám phá Hang Nấu Rượu trên một chiếc thuyền nhỏ và dài có sức chứa tối đa 6 người để đón khách từ trung tâm Tràng An, trong hang có một giếng sâu khoảng 15m, nước rất trong và mới. Du khách sẽ có cơ hội được tận mắt chiêm ngưỡng và khám phá những công cụ nấu rượu cổ xưa của người dân địa phương cũng như học cách nấu rượu vô cùng thú vị và bổ ích.

Ngồi trên chiếc thuyền nhỏ len lỏi qua những hang động thạch nhũ, nghe những người lái đò giới thiệu lại nguồn gốc của cái tên Hang Nấu Rượu, khắp nơi có hàng nghìn hũ rượu. Giữa khung cảnh non nước hữu tình, có một hang động khiến lòng người ngất ngây với men say lan tỏa. Đó sẽ là một kỉ niệm khó quên trong chuyến du lịch Ninh Bình này.

Đúng với cái tên của mình, Hang Tối quanh năm không đón ánh sáng mặt trời và mang vẻ bí ẩn mời gọi du khách đến khám phá. Nhờ có hệ thống đèn chiếu sáng hiện đại thì nay bạn đã có thể dễ dàng chiêm ngưỡng những kiến tạo đá độc đáo trong hang. Lòng Hang Tối có độ rộng hẹp thay đổi bất ngờ, vì vậy chỉ khi ngồi trên thuyền của nhưng người dân bản địa, bạn mới có thể khám phá trọn vẹn hang động mà không lo lạc lối.

Hang Tối cũng là một hang động trong quần thể hang động tự nhiên của Ninh Bình. Hang Tối có tổng chiều dài từ điểm đầu đến điểm cuối là 320m. Hang có hình vòm và trần hang thấp. Bên trong hang đã được lắp đặt các bóng đèn vàng giúp du khách có thể quan sát rõ hơn cấu tạo kỳ lạ của hang động cùng các khối thạch nhũ đủ hình thù kỳ dị được gọt giũa bởi nước. Hang đang còn nguyên sơ với hàng ngàn cột nhũ đá hình thù đa dạng và đặc sắc và là nơi ẩn cư của nhiều loài động vật như dơi, chim én. Đặc biệt, khu vực của hang cũng là nơi trú ẩn của loài voọc Hà Tĩnh – một trong những loài linh trưởng có tên trong sách đỏ của Việt Nam. Do nằm ngay bên sông, độ ẩm cao nên thạch nhũ tại Hang Tối được phủ một lượng rêu phong lớn tạo nên màu xanh đặc trưng.

Cái tên mang ý nghĩa đối lập với hang Tối chính là hang Sáng. Những cái tên thú vị này thực chất đều mang một ý nghĩa riêng, chính là khát vọng vươn lên từ “tối” đến “sáng” của người xưa. Được đặt tên là hang sáng nhưng gần giống như hang tối, càng vào trong hang lại càng ít ánh sáng tự nhiên, sâu hun hút vì hang dài khoảng 112m, không chạy thẳng là khá zích zắc. Không dài lắm nhưng vẻ đẹp tại đây không thể coi nhẹ, dưới sự thắp sáng của ánh đẹp, tầng tầng lớp lớp nhũ đá tại đây hiện ra óng ánh, mĩ lễ, có một số nơi trần hang cao đến 12m, y như một cung điện phát sáng.

Người dân nơi đây từ xưa đặt nó cái tên hang Sáng với ý nghĩa mong muốn “Từ tối đi đến sáng” với hi vọng: Từ mưa đến nắng, mùa đông đến mùa xuân, khổ cực đến hạnh phúc, khát vọng hướng đến một tương lai ngày một tốt đẹp hơn. Có lẽ bởi chính vẻ đẹp kì ảo ẩn dấu bên trong lớp màn đêm tối trong hang khiến cho người xưa muốn đặt cho nó cái tên đầy ý nghĩa như vậy.

Hang Sáng khá dài và cửa hang rộng, thuận thiện cho thuyền bè chở khách tham quan và chiêm ngưỡng những kỳ quan tự nhiên ẩn giấu bên trong. Vào đến Hang Sáng, bạn sẽ được nhìn thấy những thạch nhũ từ trên trần động buông xuống như những tấm rèm khổng lồ đẹp đến kinh ngạc. Mỗi khối thạch nhũ trong hang động còn được người xưa đặt những tên gọi đậm chất dân gian, gắn liền với những câu chuyện và cổ tích huyền bí.