Bài soạn "Động Phong Nha" số 3

A. KIẾN THỨC TRONG TÂM

Động Phong Nha cũng như tác phẩm Cầu Long Biên – Chứng nhân lịch sử được xem như là một “văn bản nhật dụng".

Văn bản nhật dụng đề cập những yếu tố gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống hằng ngày của con người và xã hội đương đại như thiên nhiên, môi trường, dân số, sức khoẻ, quyền trẻ em, hiểm hoạ ma tuý…

Đệ nhất kì quan Phong Nha: Phong Nha nằm trong quần thể lao động khối núi đá vôi Kẻ Bàng, nên có chỗ gọi là Phong nha – Kẻ Bàng, thuộc địa phận Sơn Trạch, huyện Bố trạch, tỉnh Quảng Bình, được xem là “đệ nhất kì quan”.

Tóm tắt tác phẩm:

Động Phong Nha nằm trong quần thể hang động thuộc khối núi đá vôi Kẻ Bàng ở miền tây Quảng Trị. Động gồm hai bộ phận: động khô và động nước. Động khô vốn là một dòng sông ngàn đã kiệt nước chỉ còn những vòm đá trắng vân nhũ, vô số cột đá màu xanh ngọc bích óng ánh. Động nước là một con sông ngầm. Động chính gồm đến mười bốn buồng. Động Phong Nha là một cảnh đẹp, một điểm du lịch, thám hiểm và nghiên cứu khoa học lý thú.

B. BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI

Câu 1: trang 148 sgk ngữ văn 6 tập 2

Đọc kĩ bài văn và phần Chú thích, từ đó cố gắng hình dung ra vẻ đẹp kì ảo của động Phong Nha, nơi được coi là “Đệ nhất kì quan

Bài làm:
Để được xưng là “Đệ nhất kì quan”, động Phong Nha luôn khoác cho mình một vẻ đẹp đặc sắc và độc đáo riêng, với những từ ngữ, hình ảnh miêu tả mà tác giả đã lồng vào bài văn. Với vẻ đẹp nguyên sinh, kì ảo và huyền bí ở các chi tiết: thạch nhũ, vân nhũ, kim cương … được con người thám hiểm.

Câu 2: trang 148 sgk ngữ văn 6 tập 2
Đọc kĩ bài văn Động Phong Nha và cho biết bài văn có thể chia thành mấy đoạn? Nếu là hai thì cách chia và nội dung cụ thể của từng đoạn là gì? Nếu ià ba thì h chia và nội dung cụ thể của từng đoạn là gì?
Bài làm:
Bài văn có thể chia làm ba đoạn:
Đoạn 1: Từ đầu đến "những xóm làng, nương ngô, bãi mía nằm rải rác".
=> Vị trí địa lí và giới thiệu lối vào động Phong Nha;
Đoạn 2: Từ "Phong Nha gồm hai bộ phận" đến "tiếng chuông nơi cảnh chù, đất Bụt".
=> Giới thiệu cảnh tượng trong động Phong Nha.
Đoạn 3: Từ "Với một vẻ đẹp đặc sắc" đến hết.
=> Khẳng định những giá trị của động Phong Nha, nêu những tiềm năng của Phong Nha trong việc khai thác du lịch, thám hiểm và nghiên cứu khoa học.
Cũng có thể chia bài văn thành hai đoạn:
Đoạn 1: Từ đầu "tiếng chuông nơi cảnh chùa, đất Bụt".
=> Vị trí địa lí và giới thiệu lối vào động Phong Nha;
Đoạn 2: Từ "Với một vẻ đẹp đặc sắc" đến hết.
=> Khẳng định những giá trị của động Phong Nha, nêu những tiềm năng của Phong Nha trong việc khai thác du lịch, thám hiểm và nghiên cứu khoa học.

Câu 3: trang 148 sgk ngữ văn 6 tập 2
Cảnh sắc Động Phong Nha đã được tác giả miêu tả theo trình tự nào? Vẻ đẹp của Động khô và Động nước đã được miêu tả bằng những chi tiết nào?
Bài làm:
Cảnh sắc của động Phong Nha được tác giả miêu tả theo trình tự từ xa đến gần, từ khái quát đến cụ thể, rồi từ cụ thể lại đi đến khái quát.
Vẻ đẹp của Động khô được miêu tả bằng các chi tiết:
Độ cao (200 mét)
Nguồn gốc (xưa là một dòng sông ngầm)
Hiện tại Động khô có những vòm đá trắng vân nhũ và vô số cột đá màu xanh ngọc bích óng ánh.
Các từ ngữ được dùng: "màu xanh ngọc bích óng ánh" cho thấy vẻ đẹp kì thú của động.
Vẻ đẹp của Động nước được miêu tả bằng các chi tiết:
Hiện tại (có một con sông ngầm dài chảy suốt ngày đêm dưới núi đá vôi nối Kẻ Bàng và khu rừng nguyên sinh, đặc điểm: sông sâu và nước rất trong). Động chính được miêu tả tỉ mỉ:
Gồm 14 buồng, thông nhau
Buồng ngoài cách mặt nước 10 mét, từ buồng thứ tư hang cao 25-40 mét.
Các khối đá nhiều hình khối, màu sắc: con gà, con cóc, đốt trúc dựng đứng, hình mâm xôi, hình cái khánh, hình các tiên ông đang ngồi đánh cờ. Tấ cả tạo nên vẻ đẹp huyền ảo về sắc màu, lóng lánh như kim cương của động.
Cảnh sắc trong động còn được tô điểm thêm bằng những nhánh phong lan xanh biếc, không gian được mở rộng bằng một số bãi cát, bãi đá, các ngõ ngách.
Vẻ đẹp của động vừa có nét hoang sơ, bí hiểm, vừa thanh thoát và giàu chất thơ nhờ sự hoà tấu của âm "khác nào tiếng đàn, tiếng chuông nơi cảnh chùa, đất Bụt".
Hệ thống từ ngữ trong đoạn văn có giá trị gợi hình, gợi cảm:
Tính từ miêu tả: lộng lẫy, kì ảo, hoang sơ, bí hiểm, thanh thoát và giàu chất thơ.
Cụm tính từ, cụm danh từ: huyền ảo về sắc màu, lóng lánh như kim cương, thế giới khác lạ, thế giới của tiên cảnh.

Câu 4: trang 148 sgk ngữ văn 6 tập 2
Hãy đọc lại lời phát biểu của ông trưởng đoàn thám hiểm Hội địa lí Hoàng gia Anh và Trả lời các câu hỏi sau:
a) Nhà thám hiểm đó nhận xét và đánh giá Động Phong Nha như thế nào?
b) Em có cảm nghĩ gì trước lời đánh giá đó?
Bài làm:
Theo lời phát biểu của ông trưởng đoàn thám hiểm Hội địa lí Hoàng gia Anh:
a) Lời nhận xét và đánh giá của nhà thám hiểm:
Động Phong Nha là hang động dài nhất và đẹp nhất thế giới, bao gồm bảy cái nhất:
Hang động dài nhất;
Cửa hang cao và rộng nhất;
Bãi cát, bãi đá rộng và đẹp nhất;
Có những hồ ngầm đẹp nhất;
Hang khô rộng và đẹp nhất;
Thạch nhũ tráng lệ và kì ảo nhất;
Sông ngầm dài nhất.
b) Lời đánh giá đó vừa khích lệ vừa nhắc nhở chúng ta phải có trách nhiệm bảo tồn, đầu tư tôn tạo và khai thác tiềm năng của động Phong Nha một cách hiệu quả và hợp lí.

Câu 5: trang 148 sgk ngữ văn 6 tập 2
Đông Phong Nha đã và đang mở ra những triển vọng gì?
(Đặc biệt về phương diện kinh tế du lịch)
Bài làm:
Động Phong Nha đã và đang trở thành một địa điểm du lịch, thám hiểm và ghiên cứu khoa học thu hút sự quan tâm của nhiều nhà khoa học, nhà thám hiểm à khách du lịch trong, ngoài nước
Phong Nha có một tương lại đầy hứa hẹn về nhiều mặt: khoa học, kinh tế và văn hoá.

LUYỆN TẬP
Sau khi được đọc bài văn, giả dụ được làm người hướng dẫn khách du lịch đi tham quan động Phong Nha, em sẽ giới thiệu thế nào về “Đệ nhất kì quan” này?
Bài làm:
Có thể dựa vào các câu hỏi sau:
Em sẽ chọn giới thiệu những gì? (đặc điểm khái quát của cả khu quần thể, cách thức, phương tiện sử dụng cho chuyến tham quan, ...)
Em sẽ lựa chọn thứ tự giới thiệu ra sao? (giới thiệu tổng thể trước chuyến đi của khách du lịch để họ có điều kiện tự khám phá hoặc giới thiệu từng địa điểm nếu được đi theo cùng đoàn khách tham quan).
Em sẽ chuẩn bị như thế nào về ngôn ngữ (cách xưng hô, các từ ngữ sử dụng khi thuyết minh,…).
Hướng dẫn:
Giới thiệu chung:
Vị trí của động Phong Nha.
Các đường vào động.
Thuyết minh về vẻ đẹp của động:
Cấu tạo:
Gồm Động nước và Động khô
Động khô: độ cao 200 m, vốn là dòng nước ngầm đã kiệt nước,...
Động nước: nước sâu và trong, ...
Vẻ đẹp của động:
Là vẻ đẹp lộng lẫy, kì ảo của các khối thạch nhũ,...
Phong phú, đa dạng: Các hành lang dài ngàn mét, cảnh vật hoang sơ, bí ẩn,...
Quy mô của khu du lịch Phong Nha – Kẻ bàng trong tương lai: Được đầu tư và mở rộng

Phần tham khảo, mở rộng
Câu 1: Giá trị nội dung và nghệ thuật trong " Động Phong Nha"
Bài làm:
1. Giá trị nội dung
Bài văn miêu tả cảnh đẹp hoành tráng của động Phong Nha. Thật xứng danh cho danh hiệu kỳ “Đệ nhất kì quan”. Động Phong Nha đã và đang thu hút khách tham quan trong và ngoài nước. Chúng ta tự hào vì đất nước có động Phong Nha cúng như những thắng cảnh khác.
2. Giá trị nghệ thuật
Trình tự nơi chốn, từ tổng quát tới những chi tiết chính như một hướng dẫn viên du lịch thành thạo đang thuyết minh cho khách tham quan.
Lời văn trong sáng, ngôn ngữ gợi hình, gợi sắc khiến người đọc có cảm giác như đang được nhìn khung cảnh thật xuất hiện dần trước mắt mình.
Cách miêu tả gợi hình, gợi cảm, số liệu khoa học, chính xác,…