Bài soạn "Tương tư" của Nguyễn Bính số 4
KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
Nội dung:
Bài thơ viết về một tình yêu trong sáng, đơn phương và mạnh mẽ. Hồn quê Việt Nam thấm đượm trong từng dòng thơ, thể hiện tình cảm chân thành của nhà thơ đối với những nét đẹp văn hóa, dân gian.
Nghệ thuật:
Bài thơ sử dụng thể thơ lục bát làm tăng thêm nét đậm đà dân tộc, mang chất biểu cảm nồng nàn. Ngôn ngữ dung dị, hồn nhiên, dân dã nhưng vẫn rất lãng mạn và bay bổng. Việc kết hợp các hình ảnh ẩn dụ, hoán dụ cùng hình ảnh sóng đôi: trầu – cau, bến đò, hoa – bướm… thể hiện quan niệm, ước mong về tình yêu gắn bó, chung thủy.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu 1: SGK – 50
Nỗi nhớ và những lời kể, trách móc, mơ tưởng, ước vọng xa xôi của chàng trai.
Tâm trạng mong nhớ tha thiết “chín nhớ mười mong”. Trách móc để bộc lộ nỗi tương tư của mình (cớ sao bên ấy chưa sang bên này?)
Tâm trạng mong ngóng, trông đợi, mòn mỏi: Câu thơ “ngày qua ngày lại qua ngày”, ngắt nhịp 3/3, chữ “lại” diễn tả vòng thời gian trôi lặp lại trong sự vô vọng. Lấy sự chuyển đổi màu sắc “lá xanh” thành “lá vàng” chỉ thời gian chờ đợi. Nỗi nhớ mong kéo dài theo năm tháng.
Trong ao ước có sự vô vọng: hình ảnh bến, hoa, đò khó “gặp” nhau. Chàng trai quê sống những nỗi tương tư, vẫn mang những niềm ước vọng xa xôi. Đáng lí phải nói “cau thôn Đoài” nhớ “trầu thôn Đông” nhưng tác giả nói chệch đi, nỗi nhớ nhung vẫn không thay đổi. Nỗi mong nhớ kéo dài tới cuối bài thơ nhưng không được đền đáp để tâm trạng nhân vật trữ tình bộc lộ tha thiết, sâu sắc.
Câu 2: SGK – 50
Giọng điệu bài thơ nhẹ nhàng, tha thiết, chân thành. Hình ảnh ví von, ẩn dụ, chất liệu ngôn từ chân quê, đậm màu sắc dân gian: Thôn Đoài, thôn Đông, bến, đò, hoa, bướm, trầu, cau. Cách bày tỏ tình yêu tự nhiên, kín đáo, ý nhị và có ý nghĩa chân thành, mộc mạc của tâm hồn chàng trai quê.
Câu 3: SGK – 50:
Trong thơ Nguyễn Bính “có hồn xưa đất nước” vì:
Với Nguyễn Bính, trong bất kì thi phẩm nào, ta vẫn có thể cảm nhận được chất làng quê mộc mạc giản dị chân phương, chính những điều đó đã tạo nên một dư vị “hồn xưa của đất nước“ rất riêng trong thơ Nguyễn Bính. Điều đó được thể hiện ở cách biểu hiện cảm xúc, cách dùng ngôn ngữ, chất liệu đậm màu sắc dân gian, giàu chất “chân quê”.
