Giữa chiều lạnh

Một người đàn bà ngồi đan bên cửa sổ

Vẻ vừa nhẫn nại vừa vội vã

Nhẫn nại như thể đó là việc phải làm suốt đời

Vội vã như thể đó là lần sau chót

Không thở dài

không mỉm cười

Chị đang giữ kín đau thương

Hay là hạnh phúc

Lòng chị đang tràn đầy niềm tin

Hay là ngờ vực

Không một lần nào chị ngẩng nhìn lên

Chị đang qua những phút giây trước lần gặp mặt

Hay sau buổi chia ly

Trong mũi đan kia ẩn giấu niềm hân hoan hay nỗi lo âu

Trong đôi mắt kia là chán chường hay hy vọng

Giữa chiều lạnh

Một người đàn bà ngồi đan bên cửa sổ

Dưới chân chị

Cuộn len như quả cầu xanh

Đang lăn những vòng chậm rãi.

1-1984

Nguồn: Văn chương một thời để nhớ (Thơ), NXB Văn học, 2006

1.Trong ánh chớp cuối cùng của phận số

em đã kịp nhìn thấy anh.

Trong vòng quay không ngừng của phận số

em đã dừng lại đúng nơi anh

ôi thời khắc huy hoàng

Em lặng lẽ nói cười

lặng lẽ nát tan

em thành lá, thành sương, thành lửa

Em lặng lẽ kêu gọi

Lặng lẽ cầu xin

lặng lẽ chờ mong

lặng lẽ vỡ oà thành lệ

Ôi thời khắc huy hoàng

2.

Em đã mơ thấy anh trong đêm

cho tới buổi mai

Rồi em mơ thấy anh khi em thổi cơm

khi em giặt giũ

Em mơ thấy anh ngoài phố đông

qua những tán cây quen

qua những gương mặt người xa lạ

Em mơ thấy anh khi em đọc sách

khi em cười vui

khi em hỏi ai đó một điều gì

khi trả lời ai đó một điều gì

khi em nói không,

khi em nói có

Em chẳng kể cùng ai giấc mơ của mình

bởi có ai mà hiểu thấu, ngoài anh

người cũng hoà nhập với cuộc đời này bằng một giấc mơ

3.

Em là con chim khuyên

nép mình trên cỏ rối

mà tiếng hót đã ở lại trong bài ca của anh

Em là que diêm

nằm lặng

trong chiếc gạt tàn bằng sứ

mà ngọn lửa đã cháy sáng nơi đầu ngón tay anh

Em là con thuyền

úp mặt dưới rặng thông

mà biển

đã cùng anh xa vợi

Luôn luôn bị ném trả lại

luôn luôn

em mơ thấy

Ngọn lửa

Tiếng hót

và Biển

4.

Anh chan hoà trong tóc em

trong mắt em

trên vai em

trên đầu những ngón tay em

Anh chan hoà trong nỗi nhớ biển của em

trong giấc mơ một triền đồi vàng thắm hoa quỳ

Anh chan hoà

trong giọt nước mắt im lìm

trong lời em không nói

Anh chan hoà

trong nắng gió ngoài kia

trong cỏ cây

trong cơn mưa chiều muộn

5.

Một ngôi sao đã mọc bên trời

như giọt lệ

nơi đáy mắt giờ chia biệt

Em ngoảnh nhìn khu vườn

nhìn vệt nắng lưu dấu trên tàn cây

tựa hồ ngấn nước

một ngày nào

tràn qua phố phường

tràn qua bờ bãi

niềm hân hoan vàng thắm

Em ngoảnh nhìn

mặt biển đêm

những ngọn sóng dâng tràn như lửa

rồi dần tan

dần tan trên mặt cát

giấu mình trong giấc bình yên

Em ngoảnh nhìn lại con đường

ôi đã bao niềm vui

đã bao phiền muộn

đâu rồi mảnh trăng non trong vạt cỏ

đâu rồi bước chân qua lối hẹp

Em ngoảnh nhìn

Khuôn mặt em

trong tấm gương soi

như bức ảnh

của ngày thương mến cũ.

Bài thơ này đã được nhạc sĩ Phú Quang phổ nhạc thành bài hát cùng tên.

Con tàu đã đi qua

Tiếng còi thổi vô tâm

Màu khói xám tan dần trên cây cỏ

Như vẫn qua bao miền đất đỏ

Bao hàng Thông, đồng ruộng bên đường

Chỉ mình tôi biết Quảng Bình

Và chợt hiểu, đây miền ta yêu mến

Sau xa cách lặng im, không hò hẹn

Bỗng sững sờ, chính đất của mình đây

Tôi chợt hiểu lòng tôi qua suốt tháng ngày

Qua những dòng sông, cánh rừng, thành phố

Qua suốt ca chia lìa, gặp gỡ

Đã trở về chính đất của mình đây

Đã trở về những động cát gió bay

Nơi em chết giữa năm mười tám tuổi

Nơi bom nổ, trơ vơ thành Đồng Hới

Em đắp đường, áo vá, tóc vàng hoe

Đã trở về đồi sỏi vắng cây che

Nắng gay gắt trên bờ công sự

Anh khẽ hát bài ca ngọn cỏ

Mắt xa xăm dõi phía chân trời

Đã trở về thời tuổi trẻ của tôi

Ngụm nước lá Sim qua buổi chiều Quảng Trạch

Đêm bên biển, đợi thuyền, không ngủ được

Ngỡ gió vừa đổi hướng dưới bờ thông

Chân đi qua gai góc những dặm đường

Hoa lau trắng theo dấu người phơ phất

Hoa Mẫu Đơn đỏ tươi, hoa Chạc Chìu tím ngát

Quân kéo về, màu cỏ úa thân quen

Em nói câu gì, chú bé mặc áo đen

Tôi hoà lẫn trong sắc màu, giọng nói

Tôi thảng thốt, lo âu, chờ đợi

Lá cờ bay thắm thiết trước hàng quân

Đêm dài nghe súng giặc phía bờ Nam

Lòng theo mãi về nguồn sông Bến Hải

Đất ấy mở dưới bàn chân nhẫn nại

Trời ấy xanh khao khát mắt ta nhìn

Thời tấm lòng tin cẩn, yêu thương

Bàn tay mở trước bàn tay bè bạn

Tôi chợt hiểu giữa cuộc đời ta sống

Có những điều chẳng dễ nhận ra đâu

Có những điều hệ trọng, lớn lao

Bỗng nhận biết khi về miền đất cũ

Khi con tàu đã đi qua, chỉ mình ta ở lại

Và sững sờ, chính đất của mình đây.

7-1979

Mưa ồn ào mùa hạ

mưa dịu hiền mùa xuân

tháng ba ngày mưa nhuần

vòm hoa xoan tím ngát

Bất cằn trong khô khát

bỗng mát lành sau mưa

cây lá xanh vườn trưa

lại nồng nàn hơi thở

Anh có còn luôn nhớ

cái mùa mưa đầu tiên

con suối nhỏ bên thềm

bỗng cồn cào mùa lũ

Anh có còn luôn nhớ

mùa đông mưa trắng đồi

hoa lau phơ phất gió

Dốc dài và suối Ðôi

Hay chỉ mình em thôi

tháng năm dài vẫn nhớ

như nhớ về đống lửa

như nhớ về mặt trời

chắc bền và rực rỡ

thân gần và xa xôi.

Em chẳng dám quên đâu

những gì mình đã có

để làm nên ngọn lửa

suốt cuộc đời hai ta

dẫu chỉ là cơn mưa

em làm sao quên được.

(1976)

Trên con đường từ mặt trận đến mặt trận

Người lính đi qua một thành phố lớn

Cái thành phố khổng lồ, rối ren, náo động

Bỗng hiện ra tĩnh lặng trước đời anh

Cây bên đường im phắc một màu xanh

Toa xe điện như trôi giữa lòng đường phố hẹp

Không có tiếng động cơ, xe lao đi vun vút

Và bao người bước lặng dưới nhà cao

Họ khóc cười, chia biệt, đón chờ nhau

Anh cảm biết mọi điều qua ánh mắt

Nhưng lời chuyện trò, anh không nghe thấy được

Anh không nghe tiếng khóc, tiếng cười kia

Ôi cuộc đời thường nhật đã hiện ra

Đúng như thể bao lần anh mong mỏi

Nhưng đó là giấc mơ

Đó là điều anh chưa thể tới

Chưa bao giờ anh có đủ thời gian

Trong những lán che, trong những căn hầm

Anh qua tháng ngày của mình trong đạn lửa

Trong cơn sốt, trong cái đói giày vò, trong làn súng kẻ thù đe doạ

Anh giữ nơi tay ngọn cờ xung trận

Anh đã nghĩ đến cái chết

Như bao lần anh nghĩ về cách sống

Tiếng còi tàu đã vang lên như tiếng còi báo động

Anh quay nhìn thành phố

Và thoáng qua gương mặt anh lời từ biệt

Ở cửa ga

Người soát vé vừa dúi vào tay anh mảnh bìa con vừa thét to giải thích

Đó là chứng từ thanh toán của chuyến đi

Anh mỉm cười

Hờ hững nhét mẩu vé tàu vào túi ngực.

2-1984

Nguồn: Văn chương một thời để nhớ (Thơ), NXB Văn học, 2006

Con đã đi rất xa rồi

Ngoảnh nhìn lại vẫn gặp ánh đèn thành phố

Sau cánh rừng, sau cù lao, biển cả

Một ánh đèn sáng đến nơi con

Và lòng con yêu mến, xót thương hơn

Khi con nghĩ đến cuộc đời của mẹ

Khi con nhớ đến căn nhà nhỏ bé

Mẹ một mình đang dõi theo con

Giữa bao nhiêu mưa nắng đời thường

Đã có lúc lòng con hờ hững

Thấy hạnh phúc của riêng mình quá lớn

Ngỡ chỉ mình đau đớn xót xa thôi

Giữa bao nhiêu năm tháng ngược xuôi

Đã có lúc lòng con đơn bạc

Quên có những điều tưởng không sao quên được

Như người no quên cơn đói của chính mình

Sao đêm nay se thắt cả lòng con

Khi con gặp ánh đèn thành phố

Nơi mẹ sống, mẹ vui buồn, sướng khổ

Chỉ một mình tóc cứ bạc thêm ra

Sao đêm nay khi đã đi xa

Lòng con bỗng bồn chồn quay trở lại

Bên đời mẹ nhọc nhằn dầu dãi

Nỗi mất còn thăm thẳm trong tim

Đời mẹ như bến vắng bên sông

Nơi đón nhận những con thuyền tránh gió

Như cây tự quên mình trong quả

Quả chín rồi ai dễ nhớ ơn cây

Như trời xanh nhẫn nại sau mây

Con đường nhỏ dẫn về bao tổ ấm

Con muốn có lời gì đằm thắm

Ru tuổi già của mẹ tháng năm nay.

Đà Nẵng - Hà Nội, 11-1978

Nguồn: Văn chương một thời để nhớ (Thơ), NXB Văn học, 2006

Ðôi khi

ta như chiếc gàu thả sâu trong lòng giếng

cứ va đập

va đập mãi vào bờ đất

cho đến hồi

chỉ còn lại một vốc nước nhỏ.

Ðôi khi

ta như đứa trẻ bán hủ tiếu rong

tay cứ gõ hoài hai thanh gỗ mỏng

rồi lắng nghe cái âm thanh khô giòn, quen thuộc ấy

ta đã quên chuyến đi

đã thôi chờ đợi

tiếng gọi của khách hàng.

Ðôi khi

ta như người leo núi rủi ro

không phải vì kém cỏi

không phải vì thiếu can đảm

nhưng mà núi lở

Nào ai có thể bám vào khoảng không.

Ðôi khi

thèm

nhớ tuổi mười lăm

qua phà Bính

đi xe ngựa về Thủy Nguyên

hát những bài hát buồn

khi chưa biết nỗi buồn.

Ðôi khi

chợt ứa tràn nước mắt.

Nguồn: Văn chương một thời để nhớ (Thơ), NXB Văn học, 2006

Lọc cà lọc cọc

Đi ra Đại Từ

Đi về Lục Ba

Lọc cà lọc cọc

Trâu bước nhẩn nha

Trâu chở ngói đỏ

Về lợp trường em

Trường như hoa nở

Giữa rừng cây xanh

Trâu chở vải hoa

Về may áo mới

Cái Thuý, cái Yên

Mặt vui rời rỡi

Trâu còn chở muối

Cho mẹ nấu canh

Bát canh cua đồng

Gạch vàng béo ngậy

Trâu giỏi lắm đấy

Chở cả cuốc, dao

Chị Loan làm rẫy

Phát cây rào rào

Rồi một hôm nào

Máy bay Mỹ cháy

Bắt thằng giặc lái

Ngồi trên xe trâu

Trâu đi thủng thỉnh

Cái sừng vênh cao.

Nguồn: Định Hải, Hương cốm, NXB Kim Đồng, 1975

Tôi sững sờ trước một sắc nước xanh

như trời thẳm như vô cùng cây lá

mà chẳng phải, chẳng phải là như thế

xanh lạ kỳ nước biển miền Trung

Thoắt biến đi thoắt lại hiện bên đường

như chạy trốn như gọi mời đùa nghịch

sau mỗi cung đường biển oà lên bất chợt

sóng ngời ngời ánh mắt trẻ thơ

Thoáng chút gì như nỗi ưu tư

khi ngày hết trong bóng chiều sẫm tối

một chút gì như niềm bối rối

trước chân trời mênh mông

nhưng lớn lao thanh thản vô cùng

là điều biển cho tôi nhiều nhất

Lòng cảm động nghẹn ngào trước đất

đất khổ nghèo cay cực miền trung

những cây cằn những ruộng nắng cháy lưng

những đồng hẹp bãi cát dài loá mắt

củ khoai gầy với căn nhà mái thấp

con đường dài giữa những cánh đồng hoang

đất nhọc nhằn bao nỗi lo toan

lại chiu chắt cho người biển cả.

Nguồn: Thơ Ý Nhi, NXB Hội nhà văn, 2000

Sương như khói bay mờ trên mái phố

Trăng mơ hồ trong lá biếc vòm cây

Đèn bật sáng như sao về đỗ lại

Người lạ lùng như thức tỉnh, như say...

Ai đi về qua lối phố hôm nay

Trong tiếng gió trở mùa, trong tiếng lá

Nơi thân thuộc, nơi chẳng gì xa lạ

Sao tận lòng muốn nói nỗi yêu thương?

Nguồn: Mùa đông trong thi ca, tuyển thơ nhiều tác giả, NXB Hội nhà văn, 2007