Thảo thơm như thể cỏ cây
Chân bùn tay lấm cuốc cày tháng năm
Đêm đêm giấc ngủ nhọc nhằn
Cơm lưng lửng dạ chỗ nằm sao rơi

Mặt bán đất lưng gửi trời
Bể dâu chìm nổi kiếp người phôi pha
Đông ken cắt cứa thịt da
Tỉnh mơ đầu đội sương sa bời bời

Trưa hè đổ lửa mặt trời
Nấu nung ruộng nước cỏ phơi cháy bờ
Vũng nông cá chết nằm trơ
Nắng se mặt ruộng mà ngơ ngẩn lòng

Phù sa chắt cạn dòng sông
Chớp nguồn tháng bấy mênh mông lũ về
Oắn vai vác đất vá đê
Dầm mình trong nước chở che cánh đồng

Thả mình trôi giữa dòng sông
Dịu đi một thuở hào hùng đã qua
Trống trơn mái rạ gió òa
Hiền khô như đất ấy là nông dân!

Tác giả: Phạm Huy Liệu

Em là con gái nhà nông

Sáng nay em vẫn ra đồng gieo cây

Nắng lên má ửng hây hây

Khói chiều xa tưởng áng mây xuân về

Em là con gái nhà quê

Em về giúp mẹ chẳng chê nhà nghèo

Về nhà thái chuối băm bèo

Gánh phân bỏ ruộng chăm heo chăm gà

Mỗi khi nghỉ học về nhà

Ruộng nương cày cuốc thật là vui vui

Lau rừng bố vác em gùi

Hương rừng phảng phất thơm mùi quê hương

Dù ai đi khắp bốn phương

Quê hương thắm đượm tình thương quê nhà

Cơm thơm cà muối đậm đà

Thêm công bớt việc mới là con ngoan.

Cẩm Chi Châu

Có người nói nông dân không tư tưởng

Tôi đã thấy trên chiến trường ngã xuống
Những nông dân áo lính, máu tươi ròng
Chết tưới đất, sống ngày cày xới đất
Không bổng lộc nào theo đến luỹ tre xanh.

Tôi đã thấy những xiềng xích phong kiến
Cái trói tay của công hữu màu mè
Mấy chục năm kéo người xa ruộng đất
Mấy chục năm ròng cái đói vẫn ghê ghê.

Nghèo chữ quá nên trọng người hay chữ
Bóp bụng nuôi con thành ông trạng, ông nghè
Sáu mươi tuổi, mẹ còn cấy hái
Ông trạng áo dài, ông trạng sống li quê!
Dẫu năm khó, không quên ngày giỗ chạp
Nhớ người xưa, con cháu quây quần
Vâng, có thể nông dân nhiều hủ tục
Nhưng không yêu được họ hàng, yêu chi nổi nhân dân!

Tôi đã thấy thằng Bờm và mẹ Đốp
Còn sống chung với Bá Kiến, Chí Phèo
Con gà mất, chửi ba ngày quyết liệt
Con gái gả chồng, cả xóm có trầu vui.
Tôi đã thấy đổ mồ hôi, sôi nước mắt
Từ hạt lúa gieo mầm đến cấy hái phơi phong
Dăm bảy tạ vài trăm nghìn một vụ
Bữa tiệc xoàng của mấy "sếp" là xong!
Có miếng ngon, nông dân dành đãi khách
Thờ Phật, thờ Tiên, thờ cả rắn, cả rồng
Cả tin quá, tin cả dì ghẻ ác
Sống chết mấy lần, nợ quyết trả bằng xong!

Nông dân sống lặng thầm như đất
Có thể hoang vu, có thể mùa màng
Xin chớ mất, chớ niềm tin sai lạc
Chín phần mười đất nước - nông dân!

12- 1989
"Trái tim người lính"- NXB Văn học-1997

Mấy năm làm ruộng vẫn chân thua,

Chiêm mất đằng chiêm, mùa mất mùa.

Phần thuế quan Tây, phần trả nợ,

Nửa công đứa ở, nửa thuê bò.

Sớm trưa dưa muối cho qua bữa,

Chợ búa trầu chè chẳng dám mua.

Cần kiệm thế mà không khá nhỉ,

Bao giờ cho biết khỏi đường lo?

Nông dân khổ nhất trên đời.
Ngày Đông đi cấy mong trời đừng mưa.
Còng lưng từ sáng đến trưa,
Bát cơm nuốt vội cho vừa vụ Xuân.

Gột bùn cho sạch tay, chân,
Cả ngày cúi gập đau dần lưng vai.
Vụ Xuân kéo hết Giêng, Hai,
Tranh thủ lầm lũi chẳng ai bạn cùng.

Chiều buông chút nắng cầm chừng,
Mồ hôi thấm đẫm chẳng dừng được tay.
Mùa Xuân đang đến từng ngày,
Người ta trẩy hội lắt lay phận mình.

Dịu dàng những ngón tay xinh,
Trắng da hòa với bùn sình mà thương.
Những người một nắng, hai sương...
Tảo tần chân chất ngát hương xây đời./.

Thơ: Dương Hiếu

Cảnh nông cực nhọc trăm bề
Cày bừa gieo thóc khổ ghê mưa rào
Giờ thì chẳng biết làm sao
Lặng nhìn Trời đất cồn cào ruột gan

Cho nên mới phải nhọc nhằn
Vất vả suốt tháng gian nan quá chừng
Sao mà Trời lại dửng dưng
Mưa to ập đến đâu ngừng xót thương

Nước phân ruộng cũng lên đường
Theo dòng nước chảy xa phương tít mù
Lặng nhìn bốn phía âm u
Làm cho dân khổ mặc dù đắng cay

Nông dân chịu cảnh thế này
Trời đâu thương xót lại hay bão bùng
Thuốc phun giống má nói chung
Quyện theo dòng lũ tận cùng về đâu

Người dân nghĩ cũng cực sầu
Bao công sức lực còn đâu hết rồi
Thế là phải làm lại thôi
Cầu Trời khấn Phật đứng ngồi đâu xong

Nắng mưa dai dẳng đèo bòng
Gian lao cực khổ giờ mong an bình
Để rồi sáng sớm bình minh
Hòa vào cuộc sống để mình thảnh thơi.

Thiện Diệp

Cảnh nông người xóm quê mình
Đi làm mỗi sớm bình minh tới chiều
Ruộng đồng đất bãi phì nhiêu
Trồng cây chăm bón quả nhiều lắm hoa

Mùi hương gió thoảng đậm đà
Tỏa đi khắp ngả đường ra lối vào
Mít bòng căng mọng biết bao
Hồng xiêm cam quýt mận đào ổi mơ

Vườn rau hành tỏi mùi giờ
Bí bầu xoài vải sữa bơ nhãn lồng
Thôn làng mùa vụ ngóng trông
Bước vào cày cấy giữa đồng quê ta

Bãi nương ruộng trũng gần nhà
Nông dân chăm chỉ chẳng ca giờ gì
Việc làm cứ thế thực thi
Tháng ngày vẫn vậy cũng vì là dân

Gian nan vất vả chuyên cần
Bát cơm manh áo tay chân mỏi nhừ
Nhưng tiền bạc có nào dư
Mua dầu mắn muối kéo từ giá xăng

Kèm theo lãi suất ngân hàng
Thôi thì đừng nói kẻo mang vạ liền
Bây giờ ước nguyện trước tiên
Mọi điều suôn sẻ làm nền vươn lên.

Thiện Diệp

Nông dân khổ lắm ai ơi

Vườn rau, ao cá, sương rơi cánh đồng

Giàu sang phú quý đâu mong

Ruộng sâu chiêm trũng quen lòng bàn chân

Một đời lam lũ, chuyên cần

Vạn phần vất vả vẫn thân phận nghèo

Hóa rồng… mơ ước đẳng đeo

Vũ môn cá chép vượt đèo nhọc thân

Nông dân… vẫn mãi… nông dân

Cho dù cố gắng đứng gần…xe sang

Dẫu cho có dát bằng vàng

Nông dân… khổ nỗi… vẫn hoàn… nông dân.

Nguyễn Thành Công

Ra trường không có việc làm

Uổng công cha mẹ phải cam phận sầu

Ra trường xin việc được đâu!

Thôi thì về lại nông sâu làm đồng.

Cưỡi trâu chăn thả thong dong

Thợ cày ưng ý lấy chồng luôn thôi.

Giờ thì chạy việc chẳng rồi

Nhà tiền không có ai ngồi đợi trông?

Lùa trâu rong thả ngoài đồng

Tìm anh cày giỏi lấy chồng là xong.

Bao năm cha mẹ hoài mong

Giờ thì em chỉ trả công thế này.

Số em trời định như vầy

Thôi thì bằng cấp xếp ngay cất vào.

Nguyễn Lâm

Tôi sống giữa những người chân đất
Những người của nắng mưa thấm đẫm vui buồn
Cả khi có dép rồi họ vẫn thích đi chân đất
Chân đất đã quen, chân đất tự do hơn.

Họ là những thứ cây làm nên rậm rì cuộc sống
Trái đất chẳng cằn đi vì mồ hôi họ đổ vào
Không đọc sách và không mơ mộng
Dễ tin người, cả những chuyện tào lao.

Nhờ được sống giữa những người như vậy
Tôi ngủ những giấc thật sâu, những giấc thật yên lòng.
Trong cơn mơ có mùi hương cỏ mật
Và sớm ra tôi đã gặp hoa hồng.

CHỬ VĂN LONG