Hướng dẫn soạn bài:

Bố cục:

• Đoạn 1: (Từ đầu … thế giới mà mẹ vừa bước vào) : Tâm trạng người mẹ trước ngày khai trường.
• Đoạn 2: (Còn lại) : Vai trò của nhà trường trong giáo dục thế hệ trẻ

1. Trả lời câu hỏi SGK:

Câu 1 (Trang 8 sgk ngữ văn 7 tập 1):

Tóm tắt: trước ngày tựu trường của con người mẹ không ngủ được. Khi đứa con đã ngủ say, người mẹ bồi hồi nhớ lại những hoạt động trong ngày của con và nhớ về cả những kỉ niệm của chính bản thân mình trong ngày khai trường đầu tiên. Người mẹ nghĩ về tương lai của đứa con, rồi liên tưởng tới ngày khai giảng ở Nhật- một ngày hội thực sự của toàn xã hội- nơi mà mọi người thể hiện sự quan tâm tới thế hệ tương lai.

Câu 2 (trang 8 sgk ngữ văn 7 tập 1):

Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đứa con khác nhau:

• Con: háo hức thu xếp đồ chơi, tối lên giường mẹ chỉ dỗ một lát là con đã ngủ
• Mẹ: trằn trọc không ngủ được, mẹ hoài niệm về ngày tựu trường của mình và lo lắng cho tương lai của đứa con.

Câu 3 (trang 8 sgk ngữ văn 7 tập 1):

Người mẹ không ngủ được:

• Trằn trọc nghĩ tới ngày khai trường đầu tiên của con
• Bồi hồi nghĩ về những kỉ niệm trong ngày khai trường của bản thân
• Nghĩ về ý nghĩa ngày khai trường đầu tiên đối với mỗi người

Câu 4 (trang 8 sgk ngữ văn 7 tập 1):

- Xét về mặt hình thức: thì giống lời người mẹ nhìn đứa con đang ngủ và tâm sự. Nhưng đứa con đang ngủ nên có thể coi đây là lời tự nhủ ( nói với chính mình, ôn lại kỉ niệm)
→ Chứng tỏ tình yêu thương tha thiết của người mẹ dành cho con. Mẹ dỗ dành cho con ngủ và sau đó gánh mọi nỗi muộn phiền, băn khoăn, lo lắng.
- Cách viết này có tác dụng làm nổi bật tâm trạng, khắc họa được tình cảm, tâm tư những điều khó nói trong sâu thẳm khó nói bằng lời nói trực tiếp.

Câu 5 (trang 8 sgk ngữ văn 7 tập 1):

Câu văn quan trọng nhất trong bài: “Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm… chệch cả hàng dặm sau này”
- Câu văn nhấn mạnh tầm quan trọng của nhà trường đối với việc giáo dục. Giáo dục cần tâm huyết, đúng đắn đường hướng để không làm ảnh hưởng tới cả một thế hệ.

Câu 6 (trang 8 ngữ văn 7 tập 1):

Thế giới kì diệu:

- Đó là thế giới của tri thức, kiến thức. Giáo viên chính là người giúp học sinh tiếp cận kho tri thức của nhân loại, tri thức kinh điển, mới mẻ nhất…
- Đó là thế giới của tâm hồn, tình cảm, thế giới của tình thầy trò, tình bạn.

2. Luyện tập:

Bài 1 (trang 9 ngữ văn 7 tập 1):

Cuộc đời học sinh có rất nhiều ngày khai trường nhưng ngày khai trường để vào học lớp Một là ngày có dấu ấn sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi người.
Bởi vì:
- Học sinh lớp Một được trải nghiệm mọi cảm giác bỡ ngỡ, hào hứng, lo lắng... Điều gì đầu tiên cũng thiêng liêng và ấn tượng.
- Học sinh lớp Một luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt bởi đây là lứa tuổi có sự chuyển biến nhận thức mạnh mẽ khi thay đổi môi trường.

Bài 2 (trang 9 ngữ văn 7 tập 1):

Viết đoạn văn theo hệ thống ý sau:

- Sự chuẩn bị trước ngày khai trường
- Cảm xúc tối trước ngày khai trường
- Khung cảnh đường đến trường
- Suy nghĩ và cảm xúc khi rời vòng tay mẹ bước vào bên trong cánh cổng trường.
- Cảnh vật ngôi trường mới ( cây cối, sân trường, lớp học, bạn bè mới, thầy cô…)
- Cảm xúc khi nghe thầy cô phát biểu ngày khai trường
- Cảm xúc khi gặp cô giáo chủ nhiệm lớp

I, Tìm hiểu chung bài Cổng trường mở ra:

1.Tác giả:

Tác phẩm nổi bật của bà là tùy bút Cổng trường mở ra.

Bà là người dịch Harry Potter.

2. Tác phẩm:

Đoạn trích được trích trong tùy bút nổi tiếng cùng tên của bà.

3. Bố cục:

• Đoạn 1 (Từ đầu … thế giới mà mẹ vừa bước vào) : Tâm trạng người mẹ trước ngày khai trường.
• Đoạn 2 (Còn lại) : Vai trò của nhà trường trong giáo dục thế hệ trẻ.

II. Đọc hiểu bài Cổng trường mở ra:

Câu 1 (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Tóm tắt: Tác giả viết về tâm trạng lo âu của đứa con trước ngày đi học và người mẹ đã động viên con như thế nào.

Câu 2 (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Tâm trạng khác biệt giữa người mẹ và đứa con được biểu hiện:

• Người mẹ: “trằn trọc không ngủ được”, thao thức, lo lắng.
• Đứa con: vô tư, háo hức, “không có mối bận tâm nào khác”
  
  

Câu 3 (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Người mẹ không ngủ vì: Hơn hết, mẹ là người đã trưởng thành đã trải qua nhiều giai đoạn, mẹ hiểu được ý nghĩa quan trọng của buổi khai trường đầu tiên, cũng lo lắng cho tương lai của đứa con thân yêu.

Chi tiết cho thấy ngày khai trường đã để lại dấu ấn thật sâu đậm trong tâm hồn người mẹ: vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng “Hằng năm … dài và hẹp”; mẹ còn nhớ như in cảm giác nôn nao, hốt hoảng khi tách cánh tay bà ngoại để vào lớp.

Câu 4* (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Người mẹ không phải đang nói trực tiếp với con hay với ai cả mà là đang nói với chính mình. Cách viết này giúp tâm trạng được bộc lộ sâu sắc, xúc động hơn.

Câu 5 (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Câu văn nói lên tầm quan trọng của nhà trường với thế hệ trẻ : “thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”.

Câu 6 (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Đó là thế giới với những người bạn thân, người thầy cô kính yêu. Đó là thế giới của tri thức rộng mở, bao la, của nơi ta được hướng thượng, hướng thiện, nơi ta được quan tâm và yêu thương bằng những gì chân thành.

Câu 7 (trang 8 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Cảm nghĩ của em về đoạn cuối:

• Đoạn văn thể hiện cảm xúc, ước vọng của người mẹ.
• Thâu tóm cô đúc nội dung của toàn bài.
• Như lời người mẹ đang thì thầm nói với đứa con của mình trong giây phút buông tay con ở cổng trường.
• Ngôn ngữ, hình ảnh trong đoạn văn rất giàu đẹp tính biểu cảm.

III. Luyện tập bài Cổng trường mở ra:

Câu 1 (trang 9 sgk Ngữ Văn 7 Tập 1):

Tán thành, vì :

Bởi đó là lần đầu tiên ta rời xa vòng tay mẹ để bước đến một chân trời mới.
Cũng là lúc ta gặp gỡ những người mới, thầy cô mới. lần đầu tiên ta được là chính mình.

Câu 2 sgk ngữ văn tr 9 lớp 7 tập 1:

Ngày khai trường đầu tiên, tôi đã khóc và nghẹn ngào sau vòng tay mẹ. Tôi cảm giác dường như mình đã lớn lên trong khoảnh khắc đó, lớn lên rất nhiều. Và có lẽ xúc động nhất là lúc tôi rời xa vòng tay mẹ, nắm lấy đôi bàn tay âu yếm của cô tôi. Cô đã trao cho tôi sự ân cần, yêu thương, trìu mến mà có lẽ cảm giác ấm áp ấy bấy lâu nay tôi chưa bao giờ quên được. Cô khi ấy vừa thật xa lạ mà tựa như đã gần kề, vừa thiêng liêng mà sao ấm áp, gần gũi, bình dị vô cùng.

I. VỀ TÁC PHẨM:

• Tác phẩm là một văn bản nhật dụng.
• Về tính chất, văn bản nhật dụng đề cập những yếu tố gần gũi, bức thiết đối với cuộc sống hằng ngày của con ngư­ời và xã hội đư­ơng đại nh­ư thiên nhiên, môi trường, dân số, sức khoẻ, quyền trẻ em, hiểm hoạ ma tuý…
• Ph­ương thức biểu đạt của văn bản nhật dụng rất đa dạng. Có thể là bút kí, phóng sự, ghi chép, thư­ tín…
• Các bài học: Cổng trường mở ra của Lí Lan, Mẹ tôi (trích Những tấm lòng cao cả) của Ét-môn-đô đơ A-mi-xi, Cuộc chia tay của những con búp bê của Khánh Hoài, Ca Huế trên sông Hương của Hà Ánh Minh thuộc kiểu văn bản nhật dụng.

II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK:

1. Sau khi đọc, hãy tóm tắt nội dung của văn bản Cổng trường mở ra bằng một vài câu ngắn gọn. (Trả lời câu hỏi: Tác giả viết về cái gì, việc gì?)

Trả lời:

Tóm tắt nội dung của văn bản:

Bài văn ghi lại tâm trạng cùng sự lo lắng chu đáo của người mẹ trong đêm ngủ không được trước ngày khai trường vào lớp một của con mình.

2. Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau? Điều đó biểu hiện ở những chi tiết nào trong bài?

Trả lời:

- Trong đêm trước ngày khai trường, hai mẹ con là tâm trạng khác nhau: Mẹ cứ trằn trọc không ngủ được; suy nghĩ triền miên, nhớ lại kỉ niệm xưa, còn con tuy háo hức nhưng thanh thản, nhẹ nhàng đi vào giấc ngủ.

- Biểu hiện:

+ Đứa con vô cùng háo hức vì ngày mai được vào lớp Một. Nhưng "cũng như trước một chuyến đi xa, trong lòng con không còn mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ".

+ Trong khi đó, người mẹ cứ bâng khuâng, trằn trọc mãi mà không ngủ được (mẹ không tập trung được vào việc gì cả; mẹ lên giường và trằn trọc,…).

3. Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường để lại ấn tượng thật sâu đậm trong tâm hồn người mẹ.

Trả lời:

- Lí do người mẹ không ngủ được:

+ Ngày khai trường vào lớp Một là ngày thực sự quan trọng đối với con và với mẹ, đối với mỗi đời người.

+ Mẹ muốn khắc ghi vào lòng con cảm xúc rạo rực, bâng khuâng, xao xuyến của ngày khai trường

⟹ kỉ niệm đẹp của cuộc đời.

+ Ngày khai trường của con đã làm sống dậy trong tâm tưởng của mẹ ngày khai trường của mình, tiếng đọc bài trầm bổng và cảm giác chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại.

+ Mẹ nghĩ tới ngày khai trường ở Nhật Bản với sự quan tâm của toàn xã hội và của các quan chức nhà nước.

+ Mẹ bâng khuâng nghĩ tới giây phút hạnh phúc cầm tay con dắt tới cổng trường để con bước vào thế giới kì diệu.

- Ngày khai trường đã dể lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người mẹ đến nỗi cứ nhắm mắt lại là dường như vang bên tai tiếng đọc bài trầm bổng: “Hàng năm, cứ vào cuối thu ... Mẹ tôi âu yếm nắm lẩy tay tôi, dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp”.

4. Có phải người mẹ đang trực tiếp nới với con không? Theo em, người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì?

Trả lời:

Trong bài này, bà mẹ không trực tiếp nói với con hay với ai khác. Bà mẹ đang nhìn con ngon giấc và suy nghĩ với chính mình, bất chợt những kỉ niệm cũ tràn về. Cách viết này đã khắc họa tâm trạng cũng như suy nghĩ sâu kín của bà mẹ mà đôi khi khó nói ra bằng những lời trực tiếp.

5. Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?

Trả lời:

Câu văn nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ là câu văn kết thúc tác phẩm: "Đi đi con, hãy can đảm lân, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra".

- Giải thích từ - cụm từ:

+ Can đảm: Là có tinh thần mạnh mẽ, không sợ gian khó hay nguy hiểm, khó khăn.

+ Thế giới này: Bao gồm tất cả nhân loại khắp năm châu bốn biển.

+ Thế giới kì diệu: Kì là lạ, diệu là đẹp. Kì diệu: vừa rất lạ, vừa rất đẹp.

⟹ Ý của cả câu: Niềm tin vào vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người, tin vào con đường đi lên bằng học vấn, tin vào tương lai tươi sáng đang chờ con của người mẹ. Cổng trường mở ra đồng nghĩa với việc cánh cửa tâm hồn trí tuệ của con người mở ra.

6. Người mẹ nói: “Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Đã bảy năm bước qua cánh cổng trường, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu đó là gì?

Trả lời:

Bà mẹ nói: “Bước qua cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Em đã học qua năm lớp một, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu đó là gì?

Đây là câu hỏi nhằm làm nổi bật vị trí và vai trò của nhà trường đối với học sinh. Các em có thể trả lời theo những cách riêng của mình.

Sau đây là một vài gợi ý:

Thế giới kì diệu đó là thế giới do nhà trường mở ra, trong đó:

- Học sinh được vui thú cùng nhau, tràn đầy tình cảm thân yêu của thầy cô và của bè bạn.

- Học sinh biết thêm nhiều kiến thức về cuộc sống, về cách ứng xử với mọi người...

- Đặc biệt, các em biết đọc chữ, viết chữ ghi lại tiếng nói dân tộc. Điều này sẽ giúp các em đọc được nhiều sách báo và học được nhiều điều bổ ích nữa.

LUYỆN TẬP:

1. Một bạn cho rằng, có rất nhiều ngày khai trường nhưng ngày khai trường để vào lớp Một là ngày có ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi con người. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao?

Trả lời:

Em rất tán thành ý kiến trên. Vì đó là lần đầu tiên có sự thay đổi lớn lao trong cuộc đời, em phải sang sinh hoạt trong một môi trường mới lạ. Ngày ấy, tâm trạng em vừa háo hức vì có quần áo mới, cặp sách mới; vừa hồi hộp lo lắng, rụt rè, vụng về trước khung cảnh trường mới, thầy cô mới, bạn bè mới.

2. Hãy nhớ lại và viết thành đoạn văn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình.

Trả lời:

Các em tham khảo phần trích sau đây để viết thành đoạn văn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên cua mình:

“Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc trôi đi, lòng tôi lại náo nức những kỉ niệm mơn man của buổi trưa tựu trường.

Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.

Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yểm nắm Lấy tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần nầy tôi tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi dang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học.

Cũng như tôi, mấy cậu học trò mới bỡ ngỡ đứng nép bên người thân, chỉ dúm nhìn một nửa hay dám đi từng bước nhẹ. Họ như con chim con đứng trên bờ tổ, nhìn quãng trời rộng muốn bay, nhưng còn ngập ngừng e sợ. Họ thầm vụng và ước ao thầm được như những người học trò cũ, biết lớp, biết thầy để khỏi phải rụt rè trong cảnh lạ.”

Tác phẩm Cổng trưởng mở ra như nhũng dòng nhật kí tâm tình, nhỏ nhẹ và sâu lắng, bài văn giúp ta hiểu thêm tấm lòng thương yêu, tình cảm sâu nặng của người mẹ đối với con và vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người.

I. TÓM TẮT NỘI DUNG CỔNG TRƯỜNG MỞ RA:

Đêm trước ngày đưa con đến trường, người mẹ không ngủ. Ngắm nhìn con ngủ say, lòng người mẹ bồi hồi xúc động: nhớ lại những hành động của con ban ngày, nhớ về thuở nhỏ với những kỉ niệm sâu sắc trong ngày khai giảng đầu tiên... Lo cho tương lai của con, người mẹ liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật - một ngày lễ thực sự của toàn xã hội - nơi mà ai cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến thế hệ tương lai. Đó cũng là tình cảm, niềm tin và khát vọng của người mẹ đối với tương lai của đứa con.

II. SOẠN BÀI CÔNG TRƯỜNG MỞ RA PHẦN ĐỌC HIỂU:

Câu 1: Sau khi đọc, hãy tóm tắt nội dung của văn bản Cổng trường mở ra bằng một vài câu ngắn gọn. (Trả lời câu hỏi: Tác giả viết về cái gì, việc gì?)

Trả lời:

Cổng trường mở ra ghi lại tâm trạng suy nghĩ miên man của người mẹ trong đêm chuẩn bị cho con ngày khai trường vào lớp Một. Đứa con nhỏ thì vô tư, chỉ háo hức một chút sau đó ngủ ngon lành. Còn người mẹ vừa nghĩ đến tâm trạng của con, vừa sống lại với tuổi thơ đến trường của bạn thân, vừa nghĩ tới ngày khai trường long trọng ở Nhật Bản và tưởng tượng đến giây phút dắt tay con đến trường để con bươc vào thế giới kì diệu.

Câu 2: Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau? Điều đó biểu hiện ở những chi tiết nào trong bài?

Trả lời:

Đêm trước ngày khai trường, tâm trạng của người mẹ và đứa con có những biểu hiện khác nhau. Đứa con vô cùng háo hức vì ngày mai được vào lớp Một. Nhưng "cũng như trước một chuyến đi xa, trong lòng con không còn mối bận tâm nào khác ngoài chuyện ngày mai thức dậy cho kịp giờ". Trong khi đó, người mẹ cứ bâng khuâng, trằn trọc mãi mà không ngủ được (mẹ không tập trung được vào việc gì cả; mẹ lên giường và trằn trọc,…).

Câu 3: Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ được? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường để lại ấn tượng thật sâu đậm trong tâm hồn người mẹ.

Trả lời:

a. Lí do người mẹ không ngủ được:

+ Ngày khai trường vào lớp Một là ngày thực sự quan trọng đối với con và với mẹ, đối với mỗi đời người.

+ Mẹ muốn khắc ghi vào lòng con cảm xúc rạo rực, bâng khuâng, xao xuyến của ngày khai trường

=> kỉ niệm đẹp của cuộc đời.

+ Ngày khai trường của con đã làm sống dậy trong tâm tưởng của mẹ ngày khai trường của mình, tiếng đọc bài trầm bổng và cảm giác chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại.

+ Mẹ nghĩ tới ngày khai trường ở Nhật Bản với sự quan tâm của toàn xã hội và của các quan chức nhà nước.

+ Mẹ bâng khuâng nghĩ tới giây phút hạnh phúc cầm tay con dắt tới cổng trường để con bước vào thế giới kì diệu. b. Ngày khai trường của đứa con đã làm sống dậy trong lòng người mẹ một ấn tượng thật sâu đậm từ ngày còn nhỏ, khi cũng như đứa con bây giờ, lần đầu tiên được mẹ (tức bà ngoại của em bé bây giờ) đưa đến trường. Cảm giác chơi vơi hốt hoảng khi nhìn người mẹ đứng ngoài cánh cổng trường đã khép còn in sâu mãi cho đến tận bây giờ.

Văn mẫu tham khảo thêm: Phân tích nhân vật người mẹ trong Cổng trường mở ra

Câu 4: Có phải người mẹ đang trực tiếp nới với con không? Theo em, người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viết này có tác dụng gì?

Trả lời:

Xét về hình thức bề ngoài, về cách xưng hô thì dường như người mẹ đang nói với đứa con nhưng trong thực tế, mẹ đang tự nói với mình – độc thoại nội tâm – đó là tâm trạng của những người mẹ yêu thương con như yêu máu thịt, một phần cuộc sống của mình. Cách nói ấy vừa thể hiện được tình cảm mãnh liệt của người mẹ đối với đứa con, vừa làm nổi bật tâm trạng, khắc hoạ được tâm tư tình cảm, diễn đạt được những điều khó nói ra được bằng những lời trực tiếp.

Câu 5: Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ?

Trả lời:

Câu văn nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ là câu văn kết thúc tác phẩm: "Đi đi con, hãy can đảm lân, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra".

- Giải thích từ - cụm từ:

+ Can đảm: Là có tinh thần mạnh mẽ, không sợ gian khó hay nguy hiểm, khó khăn.

+ Thế giới này: Bao gồm tất cả nhân loại khắp năm châu bốn biển.

+ Thế giới kì diệu: Kì là lạ, diệu là đẹp. Kì diệu: vừa rất lạ, vừa rất đẹp.

=> Ý của cả câu: Niềm tin vào vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người, tin vào con đường đi lên bằng học vấn, tin vào tương lai tươi sáng đang chờ con của người mẹ. Cổng trường mở ra đồng nghĩa với việc cánh cửa tâm hồn trí tuệ của con người mở ra.

Câu 6: Người mẹ nói: “...bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Đã bảy năm bước qua cánh cổng trường, bây giờ em hiểu thế giới kì diệu đó là gì?

Trả lời:

"Đi đi con, hãy can đảm lên, thế giới này là của con, bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra". Câu văn này đã nói lên ý nghĩa to lớn của nhà trường trong cuộc đời mỗi con người. Như trong một câu chuyện cổ tích kì diệu, phía sau cánh cổng kia là cả một thế giới vô cùng hấp dẫn đối với những người ham hiểu biết, yêu lao động và yêu cuộc sống, thế giới của tri thức bao la, của tình bạn, tình thầy trò nồng ấm tha thiết, chắp cánh cho chúng ta bay cao, bay xa tới những chân trời của ước mơ và khát vọng.

III. SOẠN BÀI CỔNG TRƯỜNG MỞ RA PHẦN LUYỆN TẬP:

Câu 1. Một bạn cho rằng, có rất nhiều ngày khai trường nhưng ngày khai trường để vào lớp Một là ngày có ấn tượng sâu đậm nhất trong tâm hồn mỗi con người. Em có tán thành ý kiến đó không? Vì sao?

Trả lời:

Em rất tán thành ý kiến trên. Vì đó là lần đầu tiên có sự thay đổi lớn lao trong cuộc đời, em phải sang sinh hoạt trong một môi trường mới lạ. Ngày ấy, tâm trạng em vừa háo hức vì có quần áo mới, cặp sách mới; vừa hồi hộp lo lắng, rụt rè, vụng về trước khung cảnh trường mới, thầy cô mới, bạn bè mới.

Câu 2. Hãy nhớ lại và viết thành đoạn văn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình.

Trả lời:

Các em tham khảo đoạn văn sau đây để viết thành đoạn văn về một kỉ niệm đáng nhớ nhất trong ngày khai trường đầu tiên của mình:

Những kỉ niệm ngày đến trường đầu tiên khi vào học lớp 1 em vẫn nhớ như in. Sáng sớm hôm đó mẹ gọi em dậy để chuẩn bị vệ sinh cá nhân và ăn sáng. Xong xuôi, mẹ cho em được mặc bộ quần áo trắng tinh tươm và khoác chiếc cặp mới mẹ đã mua tặng em nhân ngày khai giảng. Mẹ đã dặn dò em phải lễ phép chào hỏi khi gặp thầy cô. Khi đến trường, em cũng như bao bạn nhỏ khác đều háo hức đón chờ để nhận lớp với những người bạn mới. Ngày đầu tiên đi học trong sáng mùa thu tháng 9, bầu trời trong xanh và gió mát trong lành đã để lại trong em bao kỉ niệm đẹp về quãng đường học sinh.

Tác phẩm Cổng trường mở ra:

Bố cục:

- Phần 1( Vào đêm trước ngày khai trường của con..... ngày đầu năm học): Tâm trạng hai mẹ con buổi tối trước ngày khai giảng

- Phần 2( còn lại): Ấn tượng tuổi thơ và liên tưởng của mẹ.

Tóm tắt:

Đêm trước ngày đưa con đến trường, người mẹ không ngủ. Ngắm nhìn con ngủ say, lòng người mẹ bồi hồi xúc động: nhớ lại những hành động của con ban ngày, nhớ về tuổi với những kỉ niệm sâu sắc trong ngày khai giảng đầu tiên... Lo cho tương lai của con, người mẹ liên tưởng đến ngày khai trường ở Nhật - một ngày lễ thực sự của toàn xã hội - nơi mà ai cũng thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến thế hệ tương lai, rồi mẹ lại tưởng tượng giây phút dắt con vào thế giới diệu kì. Đó cũng là tình cảm, niềm tin và khát vọng của người mẹ đối với tương lai của đứa con.

I. Hướng dẫn soạn bài:

Câu 1 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1): Tóm tắt nội dung văn bản:

- Bài nghị luận ghi lại tâm trạng cùng sự lo lắng, chu đáo của người mẹ trong đêm không ngủ được trước ngày khai trường vào lớp Một của con mình.

Câu 2 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1):

* Tâm trạng của người mẹ và đứa con rất khác nhau, cụ thể:

- Mẹ bâng khuâng, xao xuyến, suy nghĩ miên man

- Con háo hức, hành động như đứa trẻ lớn rồi, nhẹ nhàng đi vào giấc ngủ

* Điều đó biểu hiện ở các chi tiết:

- Mẹ thao thức không ngủ: mẹ lên giường và trằn trọc; Còn điều gì để lo lắng nữa đâu! Mẹ không lo nhưng vẫn không ngủ được,...

- Con: giúp mẹ dọn dẹp phòng,thu xếp đồ chơi vào thùng như chia tay với chúng, rồi giấc ngủ đến với con dễ dàng như uống một li sữa ăn một cái kẹo

Câu 3 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Người mẹ không ngủ được là do vừa trăn trở suy nghĩ về con, vừa bâng khuâng nhớ về ngày khai trường của mình năm xưa

- Chi tiết chứng tỏ ngày khai trường để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm hồn người mẹ là: Hằng năm cứ vào cuối thu......Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp.

Câu 4 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Trong văn bản, người mẹ không nói trực tiếp với con hay với ai khác mà đang tâm sự với chính mình, nói với chính bản thân mình.

- Cách viết này giúp tác giả đi sâu vào thế giới tâm hồn miêu tả tinh tế tâm trạng hồi hộp, trăn trở, xao xuyến, bâng khuâng của người mẹ.

Câu 5 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Câu văn nói lên vai trò và tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ là: Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau, và sai lầm một li có thể đưa thế hệ ấy đi chệch cả hàng dặm sau này.

Câu 6 (trang 8 Ngữ Văn 7 Tập 1):

Thế giới diệu kì ấy là gì? Mỗi HS có thể rút ra nhiều điều thú vị khác nhau, dưới đây là một số gợi ý:

- Đó là thế giới của ánh sáng tri thức

- Đó là thế giới của những ước mơ và khát vọng bay bổng

- Thế giới của tình nghĩa thầy trò thiêng liêng, tình bạn cao đẹp và cả tình yêu trong sáng hồn nhiên

- Thế giới của niềm vui hi vọng, vấp ngã rồi trưởng thành, nỗ lực cố gắng của bản thân,....

II. Luyện tập:

Câu 1 (trang 9 Ngữ Văn 7 Tập 1):

- Tán thành vì:

+ Đó là sự thay đổi lớn lao đầu tiên trong cuộc đời, được sinh hoạt trong môi trường mới lạ

+ Tâm trạng vừa háo hức, vui mừng vì có quần áo mới, cặp sách mới,...vừa lo lắng, rụt rè, hồi hộp vì môi trường mới lạ xung quanh.

Câu 2 (trang 9 Ngữ Văn 7 Tập 1):

Ngày khai trường đầu tiên vào lớp một đã để lại trong em một kỉ niệm đáng nhớ. Hôm ấy em được mẹ đưa đến trường. Con đường đến trường chỉ cách nhà hơn một cây số nhưng sao hôm nay em lại cảm thấy xa đến như vậy. Mẹ dẫn em vào lớp 1B và gửi em cho cô giáo. Thấy vậy em đã bật khóc nức nở và chạy ngay theo mẹ. Do quá vội vã em đã bị vấp ngã. Ngay lúc ấy một bàn tay nhẹ nhàng đỡ em dậy cùng một giọng nói ấm áp hiền từ vang lên hỏi han, an ủi em. Lúc đấy em mới quay mặt lại và bắt gặp gương mặt hiền từ của cô giáo. Tự dưng trong lòng em thấy ấm áp và quen thuộc lạ thường. Em nín khóc và theo cô vào lớp. Suốt buổi học hôm đấy và cho tới tận hôm nay em vẫn không thể nào quên được gương mặt hiền từ cùng giọng nói của cô - người mẹ thứ hai của em.