Mỗi đêm mỗi thắp đèn trời,
Cầu cho cha mẹ sống đời với con.

Ý nghĩa: thể hiện lòng hiếu thảo và tình yêu vô điều kiện của con cái đối với cha mẹ. Việc thắp đèn trời mỗi đêm như một hành động tâm linh, cầu nguyện cho cha mẹ luôn khỏe mạnh, sống lâu và ở bên cạnh con cái suốt đời. Đây là một hình ảnh của sự kính trọng và mong muốn cha mẹ luôn được bình an, không phải chịu đau khổ hay lo lắng trong cuộc sống.

Lo đêm rồi lại lo ngày,

Ở sao hiếu thảo cho tày phận con.

Ý nghĩa: Con cái luôn cảm thấy một trách nhiệm lớn lao trong việc chăm sóc và lo lắng cho cha mẹ. Câu thơ nhắc đến sự lo lắng không ngừng, cả ban ngày lẫn ban đêm của con cái, là một phần trong nghĩa vụ hiếu thảo. Những suy tư, quan tâm ấy xuất phát từ tình yêu thương và sự kính trọng đối với cha mẹ, thể hiện sự hi sinh và cống hiến của con cái trong việc nuôi dưỡng và chăm sóc bậc sinh thành.

Con không chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo.

Ý nghĩa: nhấn mạnh về lòng trung thành và sự hy sinh của con cái đối với cha mẹ, không phân biệt hoàn cảnh. Dù cha mẹ có gặp khó khăn, nghèo khổ hay bệnh tật, con cái cũng không được phép chê trách hay từ bỏ. Câu nói cũng như một lời nhắc nhở về lòng hiếu thảo bền vững, sự yêu thương không thay đổi dù trong hoàn cảnh nào.

Con giữ cha, gà giữ ổ.

Ý nghĩa: Đây là hình ảnh so sánh giữa con cái và cha mẹ, với ý nói rằng con cái phải có trách nhiệm và bổn phận bảo vệ, chăm sóc cha mẹ khi họ già yếu. Giống như con gà bảo vệ ổ của mình, con cái cũng phải chăm lo cho cha mẹ, bảo vệ họ khỏi những khó khăn trong cuộc sống. Câu này khẳng định tình cảm và trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ là thiêng liêng và không thể thay đổi.

Công cha nặng lắm ai ơi,

Nghĩa mẹ bằng trời mang nặng đẻ đau.

Ý nghĩa: Công lao của cha mẹ vô cùng lớn lao, không gì có thể so sánh được. Cha mẹ không chỉ vất vả trong việc nuôi dưỡng, mà còn hy sinh vô vàn những điều để cho con cái có một cuộc sống đầy đủ. Câu thơ này nhấn mạnh sự vĩ đại của công ơn cha mẹ, mà đôi khi không thể đo đếm được bằng bất kỳ thứ gì trên đời. Tình thương của mẹ còn được miêu tả bằng hình ảnh "mang nặng đẻ đau", thể hiện sự hy sinh lớn lao trong việc sinh thành ra con cái.

Dạy con, con nhớ lấy lời,

Trọng cha, kính mẹ, suốt đời chớ quên.

Ý nghĩa: Đây là lời nhắc nhở con cái phải luôn ghi nhớ và tuân theo những lời dạy bảo của cha mẹ, đặc biệt là về việc tôn trọng, kính yêu cha mẹ. Những lời dạy này không chỉ là bài học về lễ nghĩa, mà còn là những giá trị sống cơ bản để con cái trở thành người có đức hạnh. Câu thơ khẳng định rằng việc trân trọng, hiếu kính cha mẹ là điều quan trọng nhất mà con cái phải thực hiện suốt đời.

Mẹ già đầu bạc như tơ,

Lưng đau con đỡ, mắt mờ con nuôi.

Ý nghĩa: Khi mẹ già yếu, tóc bạc, con cái phải là người chăm sóc, lo lắng cho mẹ. Hình ảnh "lưng đau con đỡ, mắt mờ con nuôi" thể hiện sự hiếu thảo trong việc chăm sóc cha mẹ khi họ già yếu. Câu thơ cũng nói lên sự nhẫn nại và tình yêu thương của con cái, sẵn sàng hy sinh thời gian, công sức để chăm sóc mẹ trong những năm tháng cuối đời.

Nuôi con mới biết sự tình,

Thầm thương cha mẹ nuôi mình khi xưa.

Ý nghĩa: Lớn lên, con cái mới thực sự hiểu được những vất vả, khó khăn mà cha mẹ đã phải trải qua để nuôi dưỡng mình. Câu thơ này thể hiện sự nhận thức và lòng biết ơn của con cái đối với công lao nuôi dưỡng của cha mẹ. Khi trở thành cha mẹ, con cái sẽ thấm thía hơn về những hy sinh vô điều kiện mà cha mẹ đã dành cho mình khi còn nhỏ.

Chiều chiều ngó ngược ngó xuôi,

Ngó không thấy mẹ, bùi ngùi nhớ thương.

Ý nghĩa: thể hiện sự nhớ nhung da diết của con cái khi không còn thấy mẹ. Việc "ngó ngược ngó xuôi" mà không thấy mẹ khiến lòng con thêm trống vắng và đầy nhớ thương. Đây là cảm giác của những người con khi đã xa nhà, xa mẹ, và nhớ về những kỷ niệm xưa cũ. Câu thơ này khơi gợi lòng thương yêu vô bờ bến mà con cái dành cho cha mẹ.

Dạt dào gió kép mưa đơn,

Tấc lòng ghi nhớ công ơn mẫu từ.

Ý nghĩa: miêu tả tấm lòng con cái luôn ghi nhớ công ơn của mẹ. Mặc dù cuộc sống có thể gặp khó khăn, gian truân, nhưng lòng biết ơn đối với mẹ luôn tồn tại trong trái tim con cái. "Dạt dào gió kép mưa đơn" là hình ảnh thể hiện sự bền bỉ, kiên cường của tình cảm đó, dù có gặp bao gian khó trong cuộc sống.

Mẹ còn là cả trời hoa,

Cha còn là cả một tòa kim cương.

Ý nghĩa: Mẹ là người dịu dàng, ân cần và như một bông hoa tỏa hương. Cha là người mạnh mẽ, kiên cường, giống như tòa kim cương vững chãi, bảo vệ con cái khỏi những sóng gió cuộc đời. Câu thơ này thể hiện sự tôn kính và ca ngợi cả cha lẫn mẹ, những người đã làm nên tất cả cho con cái, từ sự bảo vệ đến sự nuôi dưỡng.

Công cha như núi Thái Sơn,

Ý nghĩa: thể hiện sự so sánh giữa công ơn của cha và mẹ, nhấn mạnh rằng công lao của cha như núi Thái Sơn, lớn lao và vững chãi; còn nghĩa mẹ như nước trong nguồn, dịu dàng và bao la. "Một lòng thờ mẹ kính cha" là lời nhắc nhở con cái phải luôn trọn vẹn, kính yêu và biết ơn cha mẹ suốt đời, để tròn chữ hiếu.

Ba đồng một khứa cá buôi,

Cũng mua cho được mà nuôi mẹ già.

Ý nghĩa: Câu ca dao này thể hiện sự hy sinh, vất vả của con cái khi chăm sóc mẹ già. Dù có ít tiền, con cái cũng sẵn lòng làm mọi việc để có thể nuôi dưỡng và chăm sóc mẹ, thể hiện tình yêu thương vô bờ bến đối với bậc sinh thành.

Mẹ già ở túp lều tranh,

Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con.

Ý nghĩa: Dù mẹ sống trong hoàn cảnh khó khăn, nơi túp lều tranh, nhưng con cái vẫn luôn dành tình yêu và sự quan tâm đến mẹ. Câu ca dao thể hiện trách nhiệm của con cái trong việc thăm nom, chăm sóc mẹ dù hoàn cảnh có khó khăn đến đâu.

Tôm càng lột vỏ bỏ đuôi,

Lúa nhe giã trắng dành nuôi mẹ già.

Ý nghĩa: mô tả sự vất vả trong cuộc sống, nhưng con cái vẫn sẵn lòng làm mọi việc để nuôi dưỡng mẹ. Dù tôm càng phải lột vỏ bỏ đuôi, hay lúa phải giã trắng để cung cấp thức ăn, con cái vẫn không ngừng hy sinh cho mẹ. Đây là hình ảnh thể hiện lòng hiếu thảo và sự lo lắng của con cái đối với cha mẹ già yếu.

Đói lòng ăn đọt chà là,

Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng.

Ý nghĩa: thể hiện sự hy sinh của con cái trong việc chăm sóc mẹ. Dù bản thân có đói, con cái vẫn sẵn sàng hy sinh để mẹ có thức ăn, đặc biệt là khi mẹ đã già yếu, cần sự chăm sóc đặc biệt. Câu ca dao là hình ảnh của lòng hiếu thảo sâu sắc và sự tôn kính đối với mẹ.

Em thì đi cấy ruộng bông,

Anh đi cắt lúa để chung một nhà.

Đem về phụng dưỡng mẹ cha,

Muôn đời tiếng Hiếu người ta còn truyền.

Ý nghĩa: miêu tả sự chung tay của cả gia đình trong việc chăm sóc và nuôi dưỡng cha mẹ. Dù mỗi người có công việc khác nhau, nhưng họ vẫn cùng nhau hướng về mục tiêu chung là phụng dưỡng cha mẹ, duy trì chữ hiếu. Đây là hình ảnh của sự đoàn kết trong gia đình, cùng nhau gìn giữ đạo lý hiếu thảo.

Em không phải người tham đào phụ liễu,

Em không phải người tham nhiễu phụ lương,

Em không thương anh lắm ruộng nhiều vườn,

Thương vì ý ở biết kính nhường mẹ cha.

Ý nghĩa: nói về sự hy sinh của con cái. Dù không có nhiều tài sản hay ruộng vườn, nhưng con cái vẫn sẵn lòng hy sinh và dành tình thương cho cha mẹ. Câu ca dao nhấn mạnh rằng tình yêu thương cha mẹ là vô giá và không thể đo đếm bằng của cải vật chất.

Ngó đâu ngó đó thì vui,

Ngó về phụ mẫu bùi ngùi nhớ thương.

Ý nghĩa: thể hiện sự nhớ nhung và tình cảm sâu sắc của con cái đối với cha mẹ. Dù có đi đâu, làm gì, tâm trí con cái vẫn hướng về cha mẹ, luôn cảm thấy nhớ thương khi không còn thấy cha mẹ ở bên.

Chiều chiều lại nhớ chiều chiều,

Nhớ cha nhớ mẹ chín chiều ruột đau.

Chiều chiều ra đứng ngõ sau,

Ngó về quê mẹ ruột đau như dần.

Ý nghĩa: thể hiện nỗi nhớ cha mẹ da diết. Cảm giác nhớ nhung không ngừng, nhất là vào những buổi chiều khi con cái đứng nhìn về phía quê nhà, nơi có cha mẹ. "Ruột đau như dần" là cách miêu tả nỗi đau, sự khắc khoải trong lòng khi xa cách cha mẹ.