Bài soạn "Dấu ngoặc kép" số 1

I. Công dụng

a. Dùng để đánh dấu lời dẫn trực tiếp (một câu nói của Găng-đi).

b. Đánh dấu từ ngữ được hiểu theo nghĩa đặc biệt, nghĩa được hình thành trên cơ sở phương thức ẩn dụ.

c. Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai : văn minh, khai hóa thực chất là bóc lột.

d. Đánh dấu tên tác phẩm được dẫn.

II. Luyện tập

Câu 1 (trang 142 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

a. Đánh dấu đoạn dẫn trực tiếp.

b. Đánh dấu từ ngữ có hàm ý mỉa mai : hầu cận ông lí là kẻ xu nịnh.

c. Từ ngữ được dẫn trực tiếp

d. Từ ngữ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.

e. Từ ngữ được dẫn trực tiếp.

Câu 2 (trang 143 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Đặt dấu câu phù hợp :

a. Biển vừa treo lên, có người qua đường xem, cười bảo :

…

Nhà hàng nghe nói, bỏ ngay chữ “tươi” đi.

→ Dấu hai chấm đánh dấu lời đối thoại.

→ Dấu ngoặc kép đánh dấu từ được hiểu theo nghĩa đặc biệt.

b. Nó nhập tâm lời dạy của chú Tiến Lê : “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu”.

→ Dấu hai chấm và dấu ngoặc kép đánh dấu lời dẫn trực tiếp.

c. …bảo hắn : “ Đây là cái vườn … đi một sào” …

→ Dấu ngoặc kép và dấu hai chấm đánh dấu lời dẫn trực tiếp.

Câu 3 (trang 143 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Hai đoạn văn trên có nghĩa giống nhau nhưng dùng những dấu câu khác nhau vì:
a, Dẫn lời trực tiếp, nguyên văn lời chủ tịch Hồ Chí Minh nên phải dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.
b, Dẫn lời gián tiếp, không dẫn nguyên văn của Chủ tích Hồ Chí Minh nên không dùng dấu nào mà nối liền vào lời của người viết.

Câu 4 (trang 144 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1): Đoạn văn tham khảo :

“Người ta cấm hút thuốc lá ở những nơi công cộng, phạt nặng những người vi phạm (ở Bỉ từ năm 1987, vi phạm lần thứ nhất phạt 40 đô la, tái phạm phạt 500 đô la). Khắp nơi, những tài liệu, khấu hiệu chống thuốc lá dần dần lấn át những quảng cáo của các hãng thuốc lá. Chỉ trong vài năm, chiến dịch chống thuốc lá này đã làm giản hẳn số người hút và người ta thấy triển vọng có thể nêu lên khẩu hiệu cho những năm cuối thế kỉ XX : “ Một châu Âu không còn thuốc lá””.

- Dấu ngoặc đơn dùng để giải thích, bổ sung thêm hình phạt đối với những người hút thuốc lá ở nơi công cộng ở Bỉ.

- Dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để báo trước phần giải thích thuyết minh cho phần trước đó. (Triển vọng của châu Âu trong việc cấm hút thuốc lá).

Bài 5 (trang 144 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)
- Có người cho rằng: Bài toán dân số đã được đặt ra từ thời cổ đại.
- Thế mà nghe xong câu chuyện này, qua một thoáng liên tưởng, tôi bỗng "sáng mắt ra"…
- Theo thống kê của Hội nghị Cai-rô (Ai Cập) họp ngày 5-9- 1994 thì tỉ lệ sinh con của một phụ nữ Ấn Độ là 4,5; Nê- pan: 6,3 ;Ru-an-đa : 8,1