Bài soạn "Sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh" số 2

Câu 1 (trang 12 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Văn bản thuyết minh cung cấp tri thức khách quan về sự vật, hiện tượng tự nhiên, xã hội. Có tính xác thực, khoa học, ngôn ngữ chính xác, cô đọng, chặt chẽ, sinh động.

- Các phương pháp thuyết minh thường dùng :

+ Phương pháp nêu định nghĩa, giải thích.

+ Phương pháp liệt kê.

+ Phương pháp nêu ví dụ.

+ Phương pháp dùng số liệu.

+ Phương pháp so sánh.

+ Phương pháp phân loại, phân tích.

Câu 2 (trang 12 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Văn bản “Hạ Long – đá và nước” :

- Đối tượng thuyết minh : Đá và nước tạo nên cái đẹp lì lạ của Hạ Long.

- Văn bản cung cấp tri thức khách quan, khoa học, chính xác.

- Phương pháp thuyết minh chủ yếu : nêu định nghĩa, giải thích, liệt kê.

- Biện pháp nghệ thuật được vận dụng : tưởng tượng, nhân hóa. Tưởng tượng các cuộc dạo chơi, khơi gợi những cảm giác có thể có, phép nhân hóa tả các đảo.

Luyện tập

Câu 1 (trang 13 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

a. - Văn bản có tính chất thuyết minh, thể hiện qua lời cáo trạng và lời bào chữa để nêu lên đặc điểm của ruồi xanh (họ, giống loài, tập tính sinh sống, sinh đẻ, cấu tạo,...)

- Phương pháp thuyết minh sử dụng : nêu định nghĩa (thuộc họ côn trùng,...), phân loại các loại ruồi, nêu số liệu (số vi khuẩn,...), liệt kê (mắt lưới,...).

b. Nét đặc biệt của văn bản : thuyết minh về loài ruồi dưới hình thức tự sự, kể lại một phiên tòa xử tội ; có sử dụng biện pháp nghệ thuật nhân hóa, miêu tả, ẩn dụ.

c. Các biện pháp nghệ thuật làm nổi bật nội dung thuyết minh và gây hứng thú cho người đọc, cả các bạn đọc nhỏ tuổi.

Câu 2 (trang 14 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

- Nghệ thuật kể chuyện được sử dụng. Lấy việc ngộ nhận hồi nhỏ làm đầu mối câu chuyện, từ đó nói về tập tính của chim cú dưới hình thức câu chuyện bà kể.

- Phương pháp thuyết minh: giải thích.