Bài soạn "Sự việc và nhân vật trong văn tự sự" số 1
Câu 1 (trang 37 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Sự việc trong văn tự sự
a.
- Sự vệc khởi đầu: (1)
- Sự việc phát triển: (2, 3, 4, 5)
- Sự việc cao trào: (6)
- Sự việc kết thúc: (7)
Các sự việc xảy ra theo một trình tự thời gian, nguyên nhân dẫn đến kết quả.
b. - Các yếu tố trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh:
+ do ai làm: Sơn Tinh, Thủy Tinh.
+ ở đâu: thành Phong Châu, núi Tản Viên, miền biển.
+ lúc nào: đời vua Hùng mười tám.
+ nguyên nhân: tranh chấp cùng cầu hôn con gái vua của hai chàng trai.
+ diễn biến: Sơn Tinh đến trước lấy được vợ, Thủy Tinh đến sau tức giận, dâng nước đánh Sơn Tinh.
+ kết quả: Sơn Tinh thắng, từ đó hằng năm Thủy Tinh đều dâng nước đánh Sơn Tinh, nhưng đều thua.
- Không thể xóa bỏ thời gian, địa điểm, việc Sơn Tinh có tài, việc vua ra điều kiện kén rể. Vì nếu mất đi một trong số các yếu tố đó, câu chuyện sẽ thiếu thông tin, không rõ ràng, không cụ thể.
- Thủy Tinh nổi giận là có lí. Không lấy được Mị Nương, mà sính lễ vua yêu cầu là những thứ dễ tìm trên mặt đất, bất lợi cho Thủy Tinh (có lẽ ngay từ đầu nhà vua đã yêu mến Sơn Tinh hơn).
c. - Sự việc thể hiện mối thiện cảm của người kể với Sơn Tinh và vua Hùng: Sơn Tinh được kể về tài lạ trước; Sơn Tinh lấy được vợ và chiến thắng; vua Hùng không tự đề ra cách chọn rể mà có bàn bạc với Lạc hầu.
- Việc Sơn Tinh thắng Thủy Tinh hai lần thể hiện ý nghĩa luôn chiến thắng thiên tai của con người.
- Không thể cho Thủy Tinh thắng. Vì sẽ làm mất đi ý nghĩa của truyện.
- Không thể xóa bỏ sự việc "Hằng năm Thủy Tinh lại dâng nước..." vì đó là sự việc giải thích sự xuất hiện của lũ.
Câu 2 (trang 38 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Nhân vật trong văn tự sự
a. - Nhân vật chính và được nói tới nhiều nhất là Sơn Tinh, Thủy Tinh.
- Vua Hùng, Mị Nương, các Lạc hầu là các nhân vật phụ nhưng rất cần thiết, không thể bỏ.
b. Các nhân vật trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh được kể:
- Vua Hùng: đời vua thứ mười tám - kén rể, bàn bạc với Lạc hầu
- Sơn Tinh: Sơn Tinh - vùng núi Tản Viên- vẫy tay… dời núi, tìm được lễ vật trướccầu hôn, ngăn lũ
- Thủy Tinh: miền biển - hô mưa gọi gió- cầu hôn, dâng nước gây lũ
- Mị Nương: con gái Vua Hùng - đẹp người đẹp nết - theo Sơn Tinh về
- Lạc hầu: bàn bạc
Luyện tập
Câu 1 (trang 38 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
a. Việc làm các nhân vật: Xem lại mục I.2.b ở trên.
Vai trò, ý nghĩa các nhân vật:
- Quyết định cốt lõi, chủ đề câu chuyện.
- Nói lên thái độ người kể.
b. Tóm tắt truyện theo nhân vật chính:
Thần Núi Sơn Tinh và thần Nước Thủy Tinh cùng đến cầu hôn công chúa Mị Nương trong một lần vua Hùng kén rể. Vua Hùng không biết từ chối ai nên đưa ra điều kiện kén rể, ai đem lễ vật đến trước sẽ lấy được Mị Nương. Hôm sau Sơn Tinh đến trước đón Mị Nương về, Thủy Tinh đến sau tức giận dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng thua trận rút lui. Về sau mỗi năm Thủy Tinh đều dâng nước đánh Sơn Tinh nhưng đều thất bại.
c. Nếu đổi nhan đề truyện thành:
- Vua Hùng kén rể hoặc Bài ca chiến công của Sơn Tinh thì không đúng trọng tâm chủ đề truyện, không bao hàm hết nội dung, ý nghĩa.
- Truyện Vua Hùng, Mị Nương, Sơn Tinh và Thủy Tinh thì không xác định rõ về nhân vật chính, phụ.
Câu 2 (trang 39 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Bài viết tham khảo:
Hưng là học sinh lớp 6, là con ngoan trò giỏi. Một lần được bố mẹ dẫn đi chơi biển, Hưng vui thích vô cùng. Vì lần đầu Hưng ra biển nên bố mẹ lo lắng căn dặn rất nhiều. Bố có dặn: "Con đừng chơi xa quá, đặc biệt không được chơi phía rừng đằng kia, lỡ lạc vào đó thì nguy hiểm lắm". Hưng hào hứng vâng rất to. Nhưng vừa tuột khỏi bàn tay bố mẹ, Hưng gặp mấy người bạn cùng lớp. Các bạn rủ nhau ra phía rừng chơi tìm kho báu, vui quá Hưng bỗng quên lời bố theo các bạn ra phía rừng. Rồi lỡ đi sâu trong rừng, Hưng và các bạn bị lạc.
Lúc sau, nhận ra sự vắng mặt của Hưng, bố mẹ lo lắng đi tìm. Từ lúc trưa nắng cho đến chiều, vẫn chưa tìm được con, bố mẹ Hưng gọi cứu hộ giúp đỡ, họ gặp những người bố, người mẹ của các bạn khác. Đến tối, các nhân viên cứu hộ đã tìm được Hưng và các bạn đang sợ hãi ngồi trong rừng tối.
Sau sự việc ấy, Hưng đã bị bố nặng lời trách mắng vì lo lắng. Hưng ân hận vô cùng và tự hứa sẽ không bao giờ trái lời bố mẹ nữa.
