Bài soạn tham khảo số 5
Trả lời câu 1 trang 118 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Bài thơ là một bức tranh ngày hè rất sinh động. Tác giả đã sử dụng nhiều động từ mang sắc thái để diễn tả cảnh vật ngày hè như “đùn đùn”, “phun”, giương”, “tiễn”. Cảnh vật được miêu tả tràn đầy sức sống mãnh liệt. Như có một cái gì đó thôi thúc bên trong, sức sống như ứa căng, tràn đầy khiến cho màu xanh của lá hòe đùn đùn lên và tán giương lên che rợp, khiến cho cây lựu ở hiên nhà “phun” ra màu đỏ. Thiên nhiên hiện lên sống động vô cùng.
Trả lời câu 2 trang 118 SGK Ngữ văn 10, tập 1
Bức tranh ngày hè có sự kết hợp giữa màu sắc và âm thanh, giữa cảnh vật với con người một cách hài hòa, sinh động. Màu xanh của tán cây hòe làm nổi bật màu đỏ của hoa thạch lựu, tiếng lao xao của chợ cá hòa lẫn với tiếng ve kêu, trong không gian đầy sức sống ấy, con người (ngư dân làng chài) cũng đang nhộn nhịp với cuộc sống của mình.
Trả lời câu 3 trang 118 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Nhà thơ đã cảm nhận cảnh vật bằng nhiều giác quan như
+ Thị giác (màu xanh của cây hòe, màu đỏ của hoa lựu, màu hồng của hoa sen, màu vàng của ánh nắng),
+ Thính giác (tiếng chợ cá lao xao),
+ Khứu giác (hương sen) và sự liên tưởng, tưởng tượng phong phú.
=> Qua sự cảm nhận này, Nguyễn Trãi bộc lộ tình yêu thiên nhiên say đắm, tâm hồn tinh tế, nhạy cảm và sự giao hòa mãnh liệt cùng tạo vật.
Trả lời câu 4 trang 118 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Tấm lòng của Nguyễn Trãi: Ước mong nhân dân tất cả các nơi được sống yên no, hạnh phúc =>Tư tưởng nhân nghĩa.
- Âm điệu câu thơ lục ngôn: Số chữ: 6 chữ => phá cách.
+ Âm điệu: đột ngột, ngắn gọn, súc tích =>sự dồn nén cảm xúc của bài thơ.
+ Điểm kết tụ: người dân.
=> Dòng thơ cuối có giọng điệu sâu lắng, tha thiết thể hiện tấm lòng yêu nước, thương dân cùng với hoài bão cao đẹp của nhà thơ.
Trả lời câu 5 trang 119 SGK Ngữ văn 10, tập 1
- Cảm hứng chủ đạo của bài thơ là khát vọng về cuộc sống thái bình, hạnh phúc cho nhân dân.
- Cảm hứng ấy xuyên suốt bài thơ, thấm đượm trong tình yêu thiên nhiên, thấm đượm trong lòng yêu cuộc sống ở những câu thơ trên và dồn tụ lại thành kết thúc của bài thơ với sự bộc lộ trực tiếp ở hai câu cuối.
Luyện tập
Câu 1 (trang 119 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
- Vẻ đẹp bức tranh thiên nhiên, cuộc sống của ngày hè được gợi tả một cách sống động, nhiều màu sắc, vui tươi và tràn đầy sức sống.
=> Cho thấy sự cảm nhận tinh tế, bút pháp nghệ thuật tài hoa của tác giả.
- Vẻ đẹp cuộc sống tâm hồn Nguyễn Trãi: tâm hồn yêu thiên nhiên, tấm lòng ưu ái với dân với nước.
+ Cuộc sống giản dị, thanh tao.
+ Tâm hồn chan chứa yêu thương.
+ Cách sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh dân tộc quen thuộc, gần gũi.
