Bài tham khảo số 2
"Hoa bìm" là một trong những sáng tác nổi bật của nhà thơ Nguyễn Đức Mậu. Bằng ngôn từ giản dị, hình ảnh gần gũi, tác phẩm đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc về bức tranh thiên nhiên tươi đẹp của chốn thôn quê Việt Nam.
Trước hết, bài thơ mở đầu bằng sắc tím của những giậu hoa bìm:
Rung rinh bờ giậu hoa bìm
Màu hoa tim tím tôi tìm tuổi thơ
Từ láy "rung rinh" được đặt ở đầu câu đã mở ra hình ảnh mấy bông hoa bìm đang say sưa, đắm mình trong làn gió tươi mát. Có thể nói, sắc màu tươi đẹp ấy luôn thường trực trong tâm trí con người. Nhờ "màu hoa tim tím" ấy, dòng chảy kí ức tuổi thơ của nhân vật trữ tình đã được gợi lại:
Có con chuồn ớt lơ ngơ
Bay lên bắt nắng đậu hờ nhành gai
Có cây hồng trĩu cành sai
Trưa yên ả rụng một vài tiếng chim
Có con mắt lá lim dim
Cánh diều ai thả nổi chìm trên mây
Bến quê nước đục sông gầy
Có con thuyền giấy chở đầy mộng mơ
Cánh bèo con nhện giăng tơ
Cào cào tránh nắng đậu nhờ tàn sen
Có ri ri tiếng dế mèn
Có bầy đom đóm thắp đèn đêm thâu
Có con cuốc ở bờ lau
Kêu dài ngày hạn, kêu nhàu ngày mưa
Bức tranh thiên nhiên trở nên sống động bởi sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc, hình ảnh và âm thanh. Trước hết, khung cảnh thôn quê hiện lên với sự phong phú, đa dạng của thế giới loài vật. Những con vật quen thuộc như "chuồn chuồn ớt", "con nhện", "cào cào", "dế mèn", "con cuốc" được khắc họa vô cùng sinh động. Cảnh sắc quê nhà tiếp tục mở rộng thông qua hình ảnh khu vườn "cây hồng trĩu cành sai" đang hòa mình trong ánh nắng. Đưa mắt nhìn ra xa, nhân vật trữ tình phát hiện ra nơi sinh hoạt tập thể của làng quê "bến quê nước đục sông gầy". Lúc này, bức tranh thiên nhiên thật tĩnh lặng, yên bình. Nhưng sự xuất hiện của những âm thanh tự nhiên đã phá vỡ không khí lặng yên đó. Tiếng chim ca, tiếng dế mèn ri ri hay tiếng cuốc kêu như hòa làm một, tạo nên bản đồng dao tươi vui của tuổi thơ. Cuối cùng, trong miền kí ức xa xôi, hình bóng con người hiện lên thấp thoáng với bao trò chơi thú vị. Đó là giây phút chạy nhảy, cùng nhau thả bay cánh diều về phía bầu trời, là khoảnh khắc gấp thuyền giấy rồi thả xuống dòng nước. Tất cả những hoạt động ấy chất chứa bao mộng mơ, mong ước của trẻ nhỏ. Để rồi, mỗi khi nhớ về năm tháng thơ ấu hồn nhiên, nhí nhảnh, nhân vật trữ tình không khỏi bồi hồi nhớ thương:
Hoa bìm tim tím đong đưa
Mười năm chốn cũ, em chưa hẹn về...?
Câu hỏi tu từ "Mười năm chốn cũ, em chưa hẹn về...?" đã cho thấy nỗi niềm tận sâu trong trái tim người con xa quê. Tình yêu, nỗi nhớ ấy vẫn luôn khắc khoải, xoáy sâu vào tâm trí con người.Bằng hình ảnh thơ bình dị, quen thuộc, ngôn ngữ mộc mạc, bài thơ đã để lại những rung động sâu sắc về khung cảnh thôn quê thanh bình, yên ả. Tác giả còn rất tài tình khi sử dụng một số biện pháp tu từ như: điệp từ "có", liệt kê, nhân hóa "Có bầy đom đóm thắp đèn thâu đêm" trong việc khắc họa bức tranh thiên nhiên quê hương.Có thể nói, bài thơ "Hoa bìm" đem đến cho người đọc những hình dung về cảnh sắc tươi đẹp nơi thôn quê Việt Nam. Qua đó, tác giả Nguyễn Đức Mậu cũng khéo léo bày tỏ tấm lòng yêu mến, nhớ thương da diết cùng mong ước được trở về thăm chốn cũ.
