Bài tham khảo số 3
Đoàn thuyền đánh cá của Huy Cận là một bức vẽ sống động tuyệt đẹp về con người lao động khỏe khoắn và thiên nhiên tươi sáng, kì vĩ. Có thể nói, gam màu chủ đạo của bài thơ là màu sáng. Kết cấu tạo nên bức tranh thơ là những hình ảnh tráng lệ và lãng mạn. Để rồi, đọc thi phẩm, chúng ta có cảm tưởng như đang cùng đoàn thuyền đánh cá ra khơi, hoà mình vào khung cảnh lao động hăng say và lãng mạn giữa biển khơi bao la, kì ảo.
Như bao bài thơ khác, thiên nhiên xuất hiện trong Đoàn thuyền đánh cá là những hình ảnh của một Huy Cận quen thuộc: mặt trời, trăng, sao, gió, mây...Tuy nhiên với cái nhìn của một con người mới xã hội chủ nghĩa, đi giữa miền Bắc vừa giành được hòa bình và ngòi bút miêu tả theo phong cách ấn tượng đây tài năng của Huy Cận, thiên nhiên đã hiện lên chân thực, sống động mà tráng lệ, rực rỡ, kì vĩ mà tinh tế. Bên cạnh hình ảnh người mẹ thiên nhiên, con người hiện lên với vẻ đẹp khoáng đạt, lãng mạn tin yêu cuộc sống và tinh thần hăng hái lao động. Có thể nói đặt mình vào tư cách con người lao động trên biển khơi mênh mông, Huy Cận đã lắng nghe được sự hoà nhịp tuyệt diệu giữa thiên nhiên và con người.
Bài thơ miêu tả hành trình ra khơi và trở về trong thắng lợi của đoàn thuyền đánh cá. Suốt hành trình ấy, thiên nhiên đã trở thành người bạn đồng hành với con người lao động. Đồng hiện với hình ảnh đoàn thuyền là hình ảnh mặt trời tráng lệ kỳ vĩ: "Mặt trời xuống biển như hòn lửa" - "Mặt trời đội biển nhô màu mới". Ở câu thơ mở đầu, Huy Cận đã lựa chọn hình ảnh ví von vô cùng biểu cảm, giàu sức gợi và chuẩn xác. Khi mặt trời xuống biển là lúc có hình dáng quả cầu màu đỏ sâm. Những tia sáng phản chiếu dưới mặt nước, lung linh như hoa lửa. Vẫn mang nét tráng lệ, kỳ vĩ nhưng khác với hình ảnh mặt trời hoàng hôn ở phần đầu bài thơ, hình ảnh mặt trời ở phần cuối bài thơ lại là linh hồn của buổi bình minh và đồng hiện cùng với sự cập bến đầy tốt lành của đoàn thuyền đánh cá.
Hình ảnh toàn bài thơ cho ta cảm giác về vũ trụ bao la, thơ mộng. Đó là mối quan hệ tương hợp giữa con người với thiên nhiên trong lao động. Cụ thể hơn, ở đây, con người hòa mình với biển khơi bao la, với mặt trời tráng lệ, với đêm trăng huyền ảo, với mây trời, sóng nước và với cá - sinh lực, tinh lực biên.
Những hình ảnh thơ tráng lệ và lãng mạn trong bài chủ yếu là những hình ảnh miêu tả trực tiếp thiên nhiên nhưng đã gián tiếp làm nổi bật vẻ đẹp khỏe khoắn, khoáng đạt, tinh thần lao động hăng say, nhiệt tình của con người. Chúng ta hãy đọc những vần thơ.
... Câu hát căng buồm cùng gió khơi...
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng...
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Hàng loạt hình ảnh thiên nhiên hiện ra cùng với những hoạt động của con người: Gió khơi và câu hát, cùng đưa con thuyền lao động tiến vào trùng dương. Trăng, sao điểm tô cho bức vẽ con người lao động xông pha và đại dương bao la thêm phơi phới hơn. Nhịp điệu lao động của con người đã hoà vào nhịp thiên nhiên vũ trụ một cách nhịp nhàng. Trong bài thơ trời mây, biển cả được tráng lệ hoá để mang hồn lao động, còn con người lao động được cao cả hoá để mang tầm vũ trụ.
Gấp trang thơ của Huy Cận lại, những hình ảnh thơ tráng lệ và lãng mạn vẫn còn hiện lên ám ảnh trong trí tưởng tượng ta...
