Bài tham khảo số 3

1. Chuẩn bị - Soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ (Cánh Diều)

(SGK trang 98 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều)

• Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này. Đọc trước văn bản Những phát minh tình cờ và bất ngờ
• Hãy tìm hiểu một số phát minh của nhân loại

Gợi ý:

• Văn bản thuật lại một sự kiện theo mối quan hệ nguyên nhân – kết quả thường bao gồm ba thông tin chính: nguyên nhân – diễn biến – kết quả, nhằm trả lời ba câu hỏi lớn: Vì sao lại xảy ra sự việc ấy?, Sự việc ấy diễn ra thế nào?, Kết quả ra sao?
• Văn bản được lược trích theo bài báo được đăng đăng trên khoahoc.tv.
• Văn bản thuật lại: Sự ra đời không ngờ đến của một số vật dụng (đất nặn, giấy nhớ, que kem, lát khoai tây chiên). Sự kiến ấy được nêu ở phần Sa pô
• Các yếu tố như nhan đề, sa pô, đề mục, hình ảnh,… trong văn bản có tác dụng giúp người đọc nắm bắt được nội dung chính, minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút lôi cuốn người đọc
• Sự kiện được thuật lại có ý nghĩa giúp người đọc hiểu được sự ra đời vô cùng ngẫu nhiên của giấy nhớ, đất nặn và biết rằng, con người sáng tạo không ngừng mà nguyên nhân của sự sáng tạo ấy nhiều khi rất vô tình và không ngờ tới.

Một số phát minh của nhân loại như: Ê-đi-xơn là nhà bác học tài ba người Mĩ, sinh năm 1847, mất năm 1931. Ông đã có hàng ngàn phát minh góp phần làm cho cuộc sống của loài người thêm văn minh, tiến bộ. Một lần ông gặp một bà cụ đi bộ gần ba giờ để đến xem phát minh kì diệu và bà đã kể ước muốn của mình mong có chiếc xe không cần ngựa kéo mà chạy thật êm vì bà đã già, xe ngựa lại chạy rất xóc làm bà cụ đau nhừ cả người. Từ lần gặp bà cụ, Ê-đi-xơn miệt mài với công việc chế tạo xe điện và đã thành công.

2. Đọc hiểu - Soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ (Cánh Diều)

*Câu hỏi giữa bài

Câu 1 trang 98 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tìm nghĩa của từ "huyền thoại"

Gợi ý:

"Huyền thoại" là một danh từ nói về những người đã đạt những thành tích vang dội, được truyền từ đời này sang đời khác, họ làm những việc mang tính chất lịch sử hay những việc họ làm mà khi nhắc đến ai ai cũng biết, đó gọi là "huyền thoại".

Câu 2 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Tìm nghĩa của các từ "vô tình" và "tình cờ"

Gợi ý:

• Vô tình: không chủ định, không cố ý
• Tình cờ: Không có chủ tâm, do ngẫu nhiên, vô tình gặp hoặc nhận biết được.

Câu 3 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý bố cục giống nhau được nêu ở mỗi mục

Gợi ý:

Bố cục ở mỗi mục được nêu theo trình tự:

Nhà phát minh
Mục đích ban đầu
Diễn biến và kết quả
→ Bố cục này giúp người đọc hiểu được việc phát minh, sáng kiến được nêu trong mục được phát hiện ra một cách tình cờ, không giống như mục đích ban đầu

Câu 4 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin gì?

Gợi ý:

Các từ in đậm trong mỗi mục 1, 2, 3, 4 nêu thông tin:

Nhà phát minh
Mục đích ban đầu
Diễn biến và kết quả

Câu 5 trang 99 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Chú ý nguyên nhân, diễn biến, kết quả của mỗi phát minh

Gợi ý:

- Đất nặn:

• Nguyên nhân: Người dân có xu hướng sử dụng ga dẫn đến loại bột đất sét đặc biệt có công dụng loại bỏ các vết đen do bồ hóng không còn được bán chạy, công ti có nguy cơ thua lỗ nghiêm trọng.
• Diễn biến: Vích-cơ nhớ lại bài học ngày xưa chị dạy về việc sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét.
• Kết quả: Năm 1957, ông biến thiết kế của mình thành một loại đồ chơi trẻ em với nhiều màu sắc, đem lại lợi nhuận cao hàng triệu đô la Mỹ.

- Kem que:

• Nguyên nhân: Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng.
• Diễn biến: Hôm sau, Ép-pơ-xơn phát hiện ra một “que kẹo băng” ở đó và khoe các bạn. Vì được làm từ soda nên khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti.
• Kết quả: Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que - sản phẩm bán chạy nhất mùa hè.

- Lát khoai tây chiên

• Nguyên nhân: Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè.
• Diễn biến: Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn.
• Kết quả: Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể. Chúng trở nên phổ biến.

- Giấy nhớ:

• Nguyên nhân: Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì.
• Diễn biến: Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần.
• Kết quả: Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu 6 trang 100 Ngữ Văn 6 tập 2 Cánh Diều

Câu hỏi: Các hình ảnh đưa vào văn bản có tác dụng gì?

Gợi ý: Tác dụng: minh họa minh chứng cho nội dung đồng thời cũng là một cách để thu hút, tạo điểm nhấn lôi cuốn người đọc

*Câu hỏi cuối bài - Soạn bài Những phát minh tình cờ và bất ngờ (Cánh Diều)

Câu hỏi:

Câu 1. Với mỗi phát minh, văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" cho biết những thông tin cụ thể nào? việc lặp các cách trình bày thông tin ở các phần phát minh trong văn bản trên có tác dụng gì?

Câu 2 trang 101 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tóm tắt nội dung của văn bản trên bằng cách nêu ngắn gọn các thông tin theo bảng sau: Tên phát minh - Nguyên nhân - Kết quả
Trả lời:
1. Đất nặn - Do người dân chuyển sang nấu ga, bột đất sét không còn được sử dụng để loại bỏ các vết đen bởi nấu than, củi, công ti có thể bị thua lỗ nặng; Vich-cơ sử dụng những chất bột nhão để mô phỏng độ dẻo của đất sét - Đất nặn trở thành một loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn, mang lại cho công ti hàng triệu đô la Mỹ.
2. Kem que - Ép-pơ-xơn vô tình dùng một chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một chiếc cốc để nghịch, sau đó, bỏ quên chúng. Hôm sau phát hiện ra một “que kẹo băng” và khi nếm sẽ có hiện tượng nổ li ti - Năm 1923, Ép-pơ-xơn đã kí bằng sáng chế cho thiết kế của mình, đánh dấu ra đời kem que – sản phẩm bán chạy nhất mùa hè.
3. Lát khoai tây chiên - Crăm khi ấy đang cố phục vụ món khoai tây Pháp do một khách hàng đặt vào mùa hè. Khách hàng liên tục trả món và yêu cầu phải thái lát mỏng hơn và giòn hơn. - Crăm đã mất bình tĩnh, cắt lát khoai mỏng hơn rồi chiên chúng sao cho khô cứng nhất có thể. Chúng trở nên phổ biến.
4. Giấy nhớ - Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết sử dụng nó vào việc gì. Chất dính có thể dính một vật có trọng lượng nhỏ, dính lên bề mặt mà không làm hư hại gì và rất bền, có thể dùng dán lại nhiều lần. - Khi đồng nghiệp của ông đang bực tức vì không thế tìm cách gì dán một số tờ giấy lên cuốn sách của mình và từ đó ý tưởng ra đời.

Câu 3. Chỉ ra sự khác nhau trong cách trình bày thông tin giữa văn bản Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" và hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt nam chiến thắng. Cách trình bày của mỗi văn bản phù hợp với mục đích của văn bản như thế nào?

Câu 4. Trong số những phát minh được nhắc đến trong văn bản trên em thích phát minh nào nhất? Vì sao?

Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bài - Soạn bài Những phát minh "tình cờ và bất ngờ" (Cánh Diều)

Câu 1.

• Cho biết thông tin về nhà phát minh, mục đích ban đầu phát minh và kết quả bất ngờ đạt được
• Tác dụng: giúp người đọc dễ nắm bắt được nội dung trọng tâm và có thể so sánh các phát minh với nhau.

Câu 2.
1. Đất nặn
người dân không sử dụng đất sét để loại bỏ vết đen do bồ hóng khi sử dụng than và củi kiến ông thua lỗ nhớ về bài học chị dạy ông cách sử dụng bột nhão mô phỏng độ dẻo của đất sét
trở thành loại đồ chơi cho trẻ em với nhiều màu sắc hấp dẫn thu về hàng triệu đô la
2. Kem que
Ep-po-xơn vô tình dùng chiếc que trộn bột soda khô và nước lại với nhau trong một cái cốc để đùa nghịch và để quên ngoài trời
trở thành sản phẩm bán chạy nhất mọi thời đại khi hè đến
3. Lát khoai tây chiên
Cram đã mất bình tĩnh khi khách hàng liên tục gửi lại món ăn và cắt lát khoai mỏng đến nỗi không thể mỏng hơn và chiên chúng khô cứng
Nhiều người thích nó và đặt mua rất nhiều
4. Giấy nhớ
Xin-vơ tạo ra một chất dính tạm trong phòng thí nghiệm nhưng không biết ứng dụng

Vài năm sau đồng nghiệp của ông đã tìm ra cách dán một số giấy nhớ lên cuốn sách hợp ca của mình tại nhà thờ

phổ biến rộng rãi

Câu 3.

• Văn bản Những phát minh “tình cờ và bất ngờ” liệt kê, lặp lại các thông tin của các pháp minh về nhà phát minh, mục đích ban đầu, diễn biến kết quả. → Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ bất kì phát minh nào cũng có người sáng chế, mục đích ban đầu của chúng - nguyên nhân, quá trình tạo ra phát mình và cuối cùng là kết quả.
• Hai văn bản Phạm Tuyên và ca khúc mừng chiến thắng, Điều gì giúp bóng đá Việt Nam chiến thắng? được trình bày theo nguyên nhân - kết quả. → Cách trình bày có tác dụng cho người đọc thấy rõ nguyên nhân dẫn đến kết quả ra đời bài hát hay chiến thắng của bóng đá Việt Nam.

Câu 4.

Em thích nhất phát mình đất nặn vì em có thể vui chơi và sáng tạo được rất nhiều thứ khi dùng chúng.