Bài tham khảo số 3
“Ô-đi-xê” là sử thi lớn của Hy Lạp. Mặc dù ra đời cách đây hàng ngàn năm nhưng cho đến nay, “Ô-đi-xê” vẫn có một sức sống mãnh liệt giữa sự nở rộ của nền văn học hiện đại trên toàn thế giới. Đoạn trích “Gặp Ka-rip và Xi-la” trích trong bộ sử thi đồ sộ này chứa đựng nhiều điểm hấp dẫn mà chúng ta cần khám phá.
Văn bản kể về hành trình chiến đấu với hai con quái vật biển là Ka-rip, Xi-la của Ô-đi-xê và những người bạn đồng hành. Bên cạnh đó, truyện đã khắc họa thành công hình tượng người anh hùng Ô-đi-xê với sự gan dạ, khả năng lãnh đạo tài ba.
Ô-đi-xê hiện lên đoạn trích với những phẩm chất tốt đẹp. Chàng nổi bật với vai trò của một người lãnh đạo sáng suốt. Khi Xi-ếc-xê nói cho chàng về những gì nàng tiên đoán được, chàng không giữ cho riêng mình mà chia sẻ với mọi người trên thuyền “Xi-ếc-xê lừng danh đã tiên đoán chi ta một điều và điều này không nên chỉ để cho một người biết. Vậy ta xin nói lại với các bạn, để chúng ta đều rõ điều gì có thể dẫn chúng ta đến nạn diệt vong, điều gì khiến ta thoát được các nàng yêu nữ hung ác”.
Mục đích chàng tiết lộ lời tiên đoán của Xi-ếc-xê cho những người bạn đồng hành vì Ô-đi-xê muốn mọi người chuẩn bị tinh thần và cùng nhau tìm ra phương án đối mặt với những khó khăn, hiểm trở sắp xảy đến.
Trước mỗi lời nói với mọi người, Ô-đi-xê luôn bắt đầu bằng cụm từ “Các bạn ơi!”. Cách gọi này biểu thị sự thân mật, gần gũi cũng như thái độ tôn trọng của chàng đối với các bạn thuyền viên của mình. Chàng luôn biết cách dẫn dắt mọi người đi đúng hướng.
Sự thông minh, gan dạ và đầy quyết đoán của chàng được thể hiện qua chi tiết Ô-đi-xê dùng nút sáp ong bịt tai mọi người. Biết được Xi-ren dùng tiếng hát của mình để mê hoặc sau đó giết người đi biển, chàng nhanh trí “cắt lấy một bánh sáp to rồi nhào nhuyễn trong đôi tay vạm vỡ. Chẳng bao lâu sau sáp mềm ra dưới sức mạnh và ánh nắng rực rỡ của Hê-li-ôx, con trai quyền thế của Hi-pê-ri-ông.
Tôi lần lượt nút chặt tai cho các bạn đồng đồng hành, còn họ thì buộc tay chân tôi lại”. Chàng nhắc nhở mọi người “phải lấy dây trói chặt ta vào cột buồm, để buộc ta phải đứng yên một nơi. Nếu ta van xin hoặc ra lệnh cho các bạn cởi trói ta, thì các bạn cứ việc trói chặt thêm nữa vào.” Có thể thấy, Ô-đi-xê mang trong mình trách nhiệm vô cùng nặng nề và cao cả khi phải lèo lái con thuyền vượt qua mọi cám dỗ, hiểm nguy trên biển.
Tuy nhiên, chàng luôn cố gắng làm tròn trọng trách của người đứng đầu tập thể khi đưa ra những quyết định vô cùng sáng suốt, sẵn sàng bảo vệ những người xung quanh. Nhìn vẻ sợ hãi in trên khuôn mặt mỗi người, chàng an ủi, động viên bằng cách nhắc lại những khó khăn, thử thách mà họ đã dũng cảm vượt qua “Tai họa đang chờ chúng ta chưa hẳn ghê gớm hơn hồi tên Xi-clốp đem cả sức mạnh hung tàn của hắn, nhốt chúng ta vào trong hang.
Nhưng nhờ có lòng dũng cảm, với lời khuyên và mưu trí của ta, nên chúng ta đã thoát nạn, chắc các bạn vẫn còn nhớ rõ”. Sau đó, chàng khuyên nhủ mọi người “hãy can đảm lên, tất cả hãy nghe ta”. Chàng phân công nhiệm vụ tới từng người “Còn bạn hoa tiêu, hãy nghe lệnh ta và nhớ cho kĩ, vì bạn cầm lái chiếc thuyền trũng này.
Bạn phải lái tránh màn sương và những ngọn sóng kia, cẩn thận cho thuyền ven theo dãy đá ngầm nọ, kẻo nó đi chệch hướng trong lúc bạn sơ tâm không biết, rồi trôi áo tới đằng kia mà đẩy chúng ta vào chỗ chết đó.”
Thông qua nhân vật Ô-đi-xê, người Hi Lạp cổ đại thể hiện khát khao về người anh hùng có sức mạnh, trí tuệ phi thường, lòng nhân và sự dũng cảm. Người Hi Lạp đã gửi gắm toàn bộ mong muốn, ước mơ chinh phục tự nhiên của mình và đúc kết chúng vào hình tượng Ô-đi-xê. Bên cạnh đó, hai con quái vật Ka-ríp và Xi-la cũng đại diện cho những hiểm nguy trên biển như xoáy nước, sóng ngầm,…
Bằng nghệ thuật xây dựng nhân vật tài ba và ngôi kể thứ nhất, hành trình vượt biển trở về quê hương của Ô-đi-xê trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Ngoài ra, các yếu tố kì ảo hoang đường như tiếng hát mê hoặc của yêu nữ Xi-ren, những người bạn đồng hành bị con quái vật Xi-la bắt mất và bị ăn thịt ở trong hang đã góp phần trong việc khắc họa hình tượng nhân vật Ô-đi-xê.
Đoạn trích gặp Ka-ríp và Xi-la đã cho ta thấy ước mơ, khát vọng của người Hi Lạp xưa trên hành trình chinh phục tự nhiên và niềm tin vào người anh hùng tài giỏi. Văn bản trên cũng đã thể hiện được tài năng độc đáo của Hô-mê-rơ.
