Bài văn phân tích nhân vật cụ Mết trong "Rừng xà nu" số 10

“Rừng xà nu” là tác phẩm mang đậm màu sắc sử thi khi tái hiện đầy chân thực khí phách, tinh thần anh hùng của những con người Tây Nguyên anh hùng. Bên cạnh nhân vật Tnú, sự xuất hiện của cụ Mết góp phần làm cho chất sử thi thêm đậm nét.

Cụ Mết là già làng, người đứng đầu của làng Xô Man, cụ là pho sử sống, biểu tượng cho sức mạnh của truyền thống, của tinh thần đấu tranh bất khuất của con người Tây Nguyên, là khúc sông thượng nguồn làm điểm tựa tinh thần vững chắc cho dân làng Xô Man qua nhiều thế hệ.

Cụ Mết xuất hiện trong tác phẩm với dáng vẻ uy nghiêm, mạnh mẽ của người đứng đầu một bản làng. Đó là một già làng “quắc thước, đôi mắt sáng và xếch ngược, vết sẹo ở bên má phải vẫn lãng bóng…ngực căng như một cây xà nu lớn” cùng nét cương nghị đầy mạnh mẽ “một bàn tay nặng trịch nắm chặt lấy Tnú như một cái kìm sắt”.

Xây dựng nhân vật cụ Mết với những đường nét nghiêm nghị, vững chãi, tràn trề uy lực tinh thần là cách nhà văn Nguyễn Trung Thành lí giải về địa vị, sức lôi cuốn, thuyết phục mạnh mẽ của nhân vật cụ Mết đối với cộng đồng người dân làng Xô Man.

Giọng nói của cụ Mết “ồ ồ dội vang trong lồng ngực”, những lời nói của cụ giản dị mà vô cùng dứt khoát, thể hiện được sự quyết đoán, mạnh mẽ của một người đứng đầu. Đặc biệt, cụ Mết rất ít khi khen một ai đó, khi vừa ý nhất cụ Mết cũng chỉ nói “được”, đây là nét tính cách đặc biệt, thể hiện được sự kì vọng cao của cụ Mết đối với người khác cũng như đối với chính mình.

Giọng nói của cụ cũng có khả năng dẫn dắt đối với dân làng Xô Man, đó là những tiếng hô hào khi làng Xô Man nổi dậy cứu Tnú, cũng là tiếng trầm và lặng như tiếng vọng của rừng núi khi cụ kể về cuộc đời nhiều biến cố của Tnú, về những chiến thắng oanh liệt của làng, và cũng là những lời nhắc nhở đầy nghiêm khắc của cụ đối với con cháu: “Nghe rõ chưa các con? Rõ chưa? Nhớ lấy, ghi lấy…”.

Cụ Mết là một người có tình yêu nước sâu sắc, có ý thức gắn bó máu thịt với quê hương, làng bản. Cụ luôn tự hào về truyền thống tốt đẹp của làng bản, về sức mạnh của rừng xà nu “Không có gì mạnh bằng cây xà nu đất ta” hay “Gạo người Strá mình làm ra ngon nhất rừng núi này”.

Cụ luôn hướng về ánh sáng của cách mạng, tin tưởng tuyệt đối với cách mạng, cụ luôn dặn dò con cháu “ Cán bộ là Đảng, Đảng còn, núi nước này còn”. Từ tấm lòng yêu quê hương, bản làng, Cụ Mết đã đến với cách mạng và dẫn dắt những con người làng Xô man đi theo cách mạng, đấu tranh giải phóng cho làng bản, quê hương.

Trái với vẻ ngoài quắc thước, nghiêm nghị, cụ Mết lại là con người giàu lòng yêu thương đối với Tnú cũng như dân làng Xô man. Sau ba năm đi lực lượng, khi trở về làng thăm lại quê hương, bà con, cụ Mết đã tiếp đón Tnú như một người cha già đối với người con đi xa lâu ngày, cụ khích lệ, động viên Tnú “Ngón tay còn hai đốt cũng bắn súng được”, nhìn xuống bàn tay Tnú cụ lại xót xa, thể hiện sự căm hận với sự bạo tàn của kẻ thù “ ông cụ đặt chén cơm xuống giận dữ”.

Khi được tặng gói muối từ những người đi xa, cụ không giữ lại cho riêng mình mà chia đều cho những người trong làng, để dành cho những người đau ốm. Dù chỉ là hạt muối bé nhỏ nhưng lại là vị mặn đậm đà của tình người trong trái tim của cụ.

Cụ Mết vững chãi, mạnh mẽ như một cây xà nu cổ thụ, là chỗ dựa vững chãi cho người dân trong làng.

Cụ là người sáng suốt, nhìn xa trông rộng khi động viên dân làng lo dự trữ lương thực để đủ ăn tới ba năm bởi “đánh Mĩ phải đánh dài”. Trước cái chết của vợ con Tnú, chứng kiến cảnh Tnú bị tra tấn, dù vô cùng đau đớn nhưng cụ Mết vẫn sáng suốt vì biết rằng nếu chỉ hai bàn tay không thì chẳng thể cứu nổi gia đình Tnú, vì vậy cụ đã vào rừng tìm thanh niên, tìm giáo mác để đồng loạt nổi dậy giết chết kẻ thù.

Cụ Mết là già làng có nhiều phẩm chất tốt đẹp, người dẫn dắt sáng suốt cho cả một cộng đồng. Theo dõi câu chuyện về Tnú, hình ảnh cụ Mết hiện lên thật đẹp, gợi liên tưởng đến những già làng, trưởng tộc trong sử thi, thần thoại, trong những bản trường ca anh hùng của Tây Nguyên xưa.