Các vị La Hán chùa Tây Phương

Tác giả: Huy Cận

Các vị La Hán chùa Tây Phương
Tôi đến thăm về lòng vấn vương.
Há chẳng phải đây là xứ Phật,
Mà sao ai nấy mặt đau thương?

Đây vị xương trần chân với tay
Có chi thiêu đốt tấm thân gầy
Trầm ngâm đau khổ sâu vòm mắt
Tự bấy ngồi y cho đến nay.

Có vị mắt giương, mày nhíu xệch
Trán như nổi sóng biển luân hồi
Môi cong chua chát, tâm hồn héo
Gân vặn bàn tay mạch máu sôi.

Có vị chân tay co xếp lại
Tròn xoe từa thể chiếc thai non
Nhưng đôi tai rộng dài ngang gối
Cả cuộc đời nghe đủ chuyện buồn....

Các vị ngồi đây trong lặng yên
Mà nghe giông bão nổ trăm miền
Như từ vực thẳm đời nhân loại
Bóng tối đùn ra trận gió đen.

Mỗi người một vẻ, mặt con người
Cuồn cuộn đau thương cháy dưới trời
Cuộc họp lạ lùng trăm vật vã
Tượng không khóc cũng đổ mồ hôi.

Mặt cúi nghiêng, mặt ngoảnh sau
Quay theo tám hướng hỏi trời sâu
Một câu hỏi lớn. Không lời đáp
Cho đến bây giờ mặt vẫn chau.

Có thực trên đường tu đến Phật
Trần gian tìm cởi áo trầm luân
Bấy nhiêu quằn quại run lần chót
Các vị đau theo lòng chúng nhân?

Nào đâu, bác thợ cả xưa đâu?
Sống lại cho tôi hỏi một câu:
Bác tạc bấy nhiêu hình khô hạnh
Thật chăng chuyện Phật kể cho nhau?

Hay bấy nhiêu hồn trong gió bão
Bấy nhiêu tâm sự, bấy nhiêu đời
Là cha ông đó bằng xương máu
Đã khổ, không yên cả đứng ngồi.

Cha ông năm tháng đè lưng nặng
Những bạn đương thời của Nguyễn Du
Nung nấu tâm can vò võ trán
Đau đời có cứu được đời đâu.

Đứt ruột cha ông trong cái thuở
Cuộc sống giậm chân hoài một chỗ
Bao nhiêu hi vọng thúc bên sườn
Héo tựa mầm non thiếu ánh dương.

Hoàng hôn thế kỷ phủ bao la
Sờ soạng, cha ông tìm lối ra
Có phải thế mà trên mặt tượng
Nửa như khói ám, nửa sương tà.

Các vị La Hán chùa Tây Phương!
Hôm nay xã hội đã lên đường
Tôi nhìn mặt tượng dường tươi lại
Xua bóng hoàng hôn, tản khói sương.

Cha ông yêu mến thời xưa cũ
Trần trụi đau thương bỗng hoá gần!
Những bước mất đi trong thớ gỗ
Về đây, tươi vạn dặm đường xuân.

Đôi nét về bài thơ "Các vị La Hán chùa Tây Phương":

Bài thơ "Các vị La Hán chùa Tây Phương" của Huy Cận là một tác phẩm nổi bật trong thơ ca Việt Nam hiện đại, thể hiện sự kết hợp giữa cảm xúc cá nhân và chiêm nghiệm về văn hóa, lịch sử. Viết vào năm 1948, bài thơ không chỉ miêu tả các tượng La Hán tại chùa Tây Phương mà còn phản ánh những suy tư sâu sắc của tác giả về cuộc sống, thời gian và sự vĩnh cửu.

Nội dung và ý nghĩa:

Miêu tả các vị La Hán: Bài thơ bắt đầu với hình ảnh cụ thể của các tượng La Hán tại chùa Tây Phương, một di tích văn hóa quan trọng ở Việt Nam. Huy Cận miêu tả các tượng La Hán với sự chi tiết và tinh tế, làm nổi bật vẻ đẹp nghệ thuật và sự uy nghi của các tác phẩm điêu khắc.

Suy tư về thời gian và sự vĩnh cửu: Một phần quan trọng của bài thơ là những suy tư về thời gian và sự vĩnh cửu. Các tượng La Hán, mặc dù bất động và cứng cáp, vẫn là biểu tượng của sự bền bỉ và trường tồn. Huy Cận dùng hình ảnh này để phản ánh những câu hỏi về sự trôi chảy của thời gian, sự mong manh của cuộc sống và ý nghĩa của sự tồn tại.

Chiêm nghiệm về con người và cuộc sống: Bài thơ không chỉ dừng lại ở việc miêu tả các tượng La Hán mà còn mở rộng ra các chiêm nghiệm về con người và cuộc sống. Từ sự tĩnh lặng và uy nghi của các tượng, tác giả rút ra những bài học về cách đối diện với sự trống vắng và thời gian.

Phong cách nghệ thuật:

Ngôn ngữ và hình ảnh: Huy Cận sử dụng ngôn ngữ thơ ca tinh tế và hình ảnh rõ nét để khắc họa các tượng La Hán và không gian chùa Tây Phương. Hình ảnh của các La Hán được mô tả với sự tôn trọng và chi tiết, mang đến một cái nhìn sâu sắc về cả nghệ thuật và tâm linh.

Nhịp điệu và âm hưởng: Nhịp điệu của bài thơ thường nhẹ nhàng và trầm lắng, phản ánh sự tĩnh lặng và sâu lắng của không gian chùa và các tượng La Hán. Âm hưởng của bài thơ là sự hòa quyện giữa sự uy nghi của các tượng và những suy tư triết lý về thời gian và sự vĩnh cửu.

Cấu trúc và cách thể hiện: Bài thơ được tổ chức theo một cấu trúc mạch lạc, với các phần mở đầu, phát triển và kết thúc rõ ràng. Cách thể hiện này giúp làm nổi bật những ý tưởng và cảm xúc của tác giả, đồng thời tạo nên một tổng thể thống nhất và dễ tiếp cận.

Tổng kết: "Các vị La Hán chùa Tây Phương" của Huy Cận là một tác phẩm thơ ca sâu sắc, kết hợp giữa miêu tả cụ thể và chiêm nghiệm triết lý. Bài thơ không chỉ mang đến một cái nhìn rõ nét về các tượng La Hán và không gian chùa Tây Phương mà còn mở rộng ra những suy tư về thời gian, sự vĩnh cửu và ý nghĩa của cuộc sống. Với ngôn ngữ tinh tế, hình ảnh rõ nét và âm hưởng trầm lắng, bài thơ tạo ra một ấn tượng sâu sắc và đáng nhớ trong lòng người đọc.