Tiến bước dưới quân kỳ
Đại tá, nhạc sĩ Doãn Nho sinh ngày 1.8.1933 tại Hà Nội, là một trong những nhạc sĩ có nhiều nhạc phẩm hay, đã được Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh. "Tiến bước dưới quân kỳ" là một nhạc phẩm xuất sắc, được Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân chọn là một trong 10 nhạc phẩm truyền thống của quân đội ta.
Nói về hoàn cảnh ra đời bài hát, nhạc sĩ Doãn Nho từng kể với bạn bè rằng: Năm 1958, Đoàn văn công Tổng cục Chính trị (nay đổi tên là Đoàn Nghệ thuật Quân đội) lên Điện Biên Phủ để biểu diễn phục vụ bộ đội và đồng bào ta. Công việc đầu tiên của đoàn là đi viếng thăm các đồng chí, đồng đội đã hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. "Tôi nhớ như in, thuở ấy trên đồi A1 (cao điểm cuối cùng) kiên cố nhất để bảo vệ sở chỉ huy của tướng Đờ Cát ở trung tâm Mường Thanh. Leo từng bậc bên sườn đồi để lên nghĩa trang, tôi cảm thấy bước chân nặng nề như đeo đá và tưởng như mình đang đi sau linh cữu của đồng đội. Từ cảm thụ đó đã xuất hiện trong tư duy ca từ của tôi: Gương bao anh hùng bừng cháy trong tim, quên thân mình một niềm tin trong phong ba, tô thắm thêm màu cờ...", nhạc sĩ Doãn Nho nhớ lại.
Nhiều ngày nhạc sĩ lên đồi A1 để quan sát toàn cảnh lòng chảo Điện Biên. Dưới chân đồi Him Lam là một doanh trại mới của quân đội ta. Sáng nào cũng thế, lớp chiến sĩ trẻ măng, đội ngũ chỉnh tề hành quân ra bãi tập. Đi đầu hàng quân bao giờ cũng là lá quân kỳ (cờ đỏ sao vàng có thêu hai chữ "Quyết thắng"). Hình ảnh ấy đã gợi xúc cảm giai điệu và ca từ trong tư duy của nhạc sĩ: "Vừng đông đã hửng sáng/ Núi non xanh ngàn trùng xa/ Tổ quốc bao la hiền hòa...". Nhạc sĩ kể: Bác Hồ khi viếng thăm Đền Hùng đã có câu nói bất hủ: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước". Thời đại chúng ta có Đảng tiên phong, có Bác Hồ vĩ đại lãnh đạo toàn dân vùng lên đánh đổ thực dân Pháp, phát xít Nhật, giành chính quyền về tay nhân dân. Vì thế, tôi lặp lại giai điệu "Nghe rung núi đồi từng bước ta đi" bằng ca từ: "Ghi sâu trong lòng từng bước ta đi, mãi mãi vững tin Đảng tiên phong".
