Giai điệu tổ quốc

Trong rất nhiều bài hát thành công Giai điệu tổ quốc của nhạc sỹ Trần Tiến lại khai thác ở khía cạnh khác. Tác giả không đi sâu vào tả thực những bờ tre, ruộng lúa, bãi dâu, không có một "đàn cò chở nắng lên sườn núi". Có thể nói Giai điệu tổ quốc là bài hát ca ngợi lòng yêu nước, đặc tính rất riêng của dân tộc Việt, một dân tộc suốt mấy ngàn năm lịch sử luôn phải "đứng nơi đầu sóng", chống chọi với giặc ngoại xâm. Một đất nước mà "Bốn ngàn năm đất nước gian nan, giai điệu cháy, trong tình thương nước vô vàn".

Giai điệu tổ quốc đã nói lên cái hồn cốt của con người Việt Nam. Đau thương là vậy nhưng vượt lên trên tất cả là giai điệu rất "dịu dàng" thể hiện "trong tiếng ru hời", trong "những câu Kiều" của mẹ. Đó chính là chiều sâu văn hóa trong tâm hồn người Việt. Có lẽ suốt mấy ngàn năm lịch sử, dân tộc ta đều phải chống chọi với giặc ngoại xâm, đều là những cuộc lên đường, những cuộc chia tay. Nhưng kỳ lạ trong những cuộc tiễn đưa ấy, người mẹ, người vợ "chia tay không hề rơi nước mắt/ Nước mắt chỉ giành cho ngày gặp mặt" (Dương Hương Ly).

Giai điệu Tổ quốc nổi bật là "Tôi nghe trong lời yêu nhau, tôi nghe trong lời tha thiết, phút hành quân mẹ tiễn đưa con, giai điệu nhớ giai điệu thương theo suốt con đường". Trần Tiến sáng tác bài Giai điệu tổ quốc vào những ngày đất nước vừa thoát ra khỏi cuộc chiến tranh khốc liệt đằng đẵng hơn hơn 30. Khó có nơi nào trên trái đất lại có một cuộc chiến tranh dai dẵng và khốc liệt như vậy. Nhưng cuộc chiến tranh này chưa qua thì cuộc chiến tranh khác lại bắt đầu: chiến tranh Biên giới. Có lẽ hơn lúc nào hết giai điệu tổ quốc lại vang lên tha thiết và hùng tráng như những ngày này. Đó chính là "Tổ quốc mà tôi yêu mà tôi hát, lời yêu thương lời bổng cháy thàng ngày này đất nước ơi".