Nội dung chính đoạn trích “Sông nước Cà Mau” (trích Đất rừng phương Nam) của nhà văn Đoàn Giỏi là những quan sát, khám phá tinh tế của tác giả về phong cảnh thiên nhiên vùng sông nước địa đầu cực Nam Tổ quốc. Khung cảnh mở ra trước mắt người đọc trước hết là hình ảnh kênh rạch, sông ngòi bủa giăng chằng chịt, chi chít, nhìn đâu cũng chỉ một màu xanh của trời, của nước, của cây cối và âm thanh rì rào của sóng biển. Tiếp đến, người viết dẫn chúng ta đến với các địa danh với những tên gọi vô cùng đặc biệt, dựa theo đặc điểm riêng của chúng mà gọi thành tên: Chà Là, Cái Keo, sông Bảy Háp, rạch Mái Giầm, kênh Bọ Mắt, Ba Khía, Năm Căn. Thoát khỏi kênh Bọ Mắt với nhiều con bọ mắt - một loài côn trùng đặc trưng ở đây, đổ ra con sông Cửa Lớn để xuôi về Năm Căn. Phong cảnh nơi đây được miêu tả với sóng nước mênh mông, ầm ầm đổ ra biển, cá bơi hàng đàn, rừng đước hùng vĩ. Không chỉ có vậy, khung cảnh cuộc sống sinh hoạt, lao động của người dân nơi đây cũng vô cùng tấp nập, đông vui, nhộn nhịp. Những người dân nơi đây đến từ khắp nơi với tính cách thân thiện, xởi lởi, mến khách, buôn bán nhiều loại mặt hàng đã điểm tô cho vùng đất Năm Căn trù phú những mảng màu sắc độc đáo và sự đa dạng, phong phú về văn hóa.

Bài văn “Sông nước Cà Mau” miêu tả quang cảnh thiên nhiên, sông nước của vùng Cà Mau - mảnh đất tận cùng của Tổ quốc rất hùng vĩ, hoang dã và rộng lợn. Khu chợ Năm Căn hiện lên rất tấp nập, trù phú, hết sức độc đáo và đầy sức sống cùng với các hình ảnh sinh hoạt của con người rất gần gũi, cởi mở làm bài văn sinh động, hấp dẫn và đặc sắc.

Bài văn miêu tả con thuyền đang xuôi về đất Cà Mau, khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ và rộng lớn có nét giản dị và hoang dã với màu xanh của núi rừng, tiếng sóng rì rào ngày đêm. Con thuyền đi qua các địa danh khác nhau Chà Là những tên gọi dân dã, gần gũi đổ ra kênh Bọ Mắt, đổ ra sông Cửa Lớn rồi xuôi về Năm Căn - dòng sông lớn mênh mông, xung quanh là rừng đước dựng lên như dãy trường thành và ẩn hiện trong nắng sớm ban mai, rừng đước có nhiều màu sắc khác nhau rất đẹp. Trên sông Năm Căn có chợ Năm Căn có thuyền bè mua bán trao đổi, có những ngôi nhà văn minh hai tầng lại có những túp lều. Ẩm thực phong phú với các món ăn Trung Quốc, khung cảnh nhộn nhịp với cô gái Hoa kiều bán hàng vui vẻ, người Chà Châu Giang bán vải, người Miên bán rượu. Cuộc sống nhiều sắc màu, tấp nập, sinh hoạt người dân nhộn nhịp với các cộng đồng các dân tộc khác nhau cùng sinh sống.

Đoạn trích “Sông nước Cà Mau” miêu tả cảnh quan thiên nhiên, sông nước vùng Cà Mau, mảnh đất tận cùng phía nam của Tổ quốc. Cảnh thiên nhiên ở đây thật rộng lớn, hoang dã và hùng vĩ, đặt biệt là những dòng sông và rừng đước. Đặc biệt là khung cảnh chợ Năm Căn trù phú, độc đáo, tấp nập với sinh hoạt của con người ở vùng đất ấy.

Bài văn “Sông nước Cà Mau” miêu tả khung cảnh sông nước Cà Mau. Cảnh thiên nhiên rộng lớn với những địa danh gắn liền với nét đặc trưng của nó như kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía... Cùng với đó là khung cảnh chợ Năm Căn ồn ào, đông vui và tấp nập, cũng như cuộc sống của con người ở nơi đây.

Đoạn trích “Sông nước Cà Mau” đã khắc họa thiên nhiên vùng Cà Mau với những dòng sông, con kênh bủa giăng chi chít như mạng nhện. Cảnh vật chỉ toàn một màu xanh: trời xanh, nước xanh, chung quanh toàn một màu xanh của lá. Những địa danh ở đây được theo những đặc điểm nổi bật của nó với những cái tên thật kì lạ: kênh Bọ Mắt, kênh Ba Khía, xã Năm Căn… Đặc biệt nhất là dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm và khu chợ nổi ồn ào tấp nập.

“Sông nước Cà Mau” trích trong chương XVIII, truyện “Đất rừng phương Nam” của nhà văn Đoàn Giỏi. Thiên nhiên của vùng Cà Mau hiện ra với một không gian rộng lớn được bao phủ bởi toàn một màu xanh. Ngoài ra còn có âm thanh của tiếng sóng, âm thanh của khu rừng đước. Các con sông được đặt tên theo đặc điểm nổi bật của nó như rạch Mái Gầm vì hai bên bờ toàn những cây mái giầm; kênh Bọ Mắt vì ở đó tụ tập cơ man là bọ mắt; kênh Ba Khía vì ở đó toàn là những con ba khía… Tiếp đến là khu chợ Năm Căn tấp nập và nhộn nhịp. Chợ Năm Căn có nét riêng đó là sự bề thế của một trấn trù phú trên vùng đất cuối cùng của Tổ quốc. Trong chợ còn có nhiều hàng hóa phong phú, các món ăn ngon của nhiều dân tộc khác nhau như Việt, Hoa, Miên, họ đã cùng chung sống hòa thuận.