Nguyên Hồng là một tác giả nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Bên cạnh các tác phẩm văn xuôi, ông còn sáng tác thơ. Một trong số đó là bài “Cửu Long giang ta ơi”.

Trước hết, ngay từ nhan đề “Cửu Long Giang ta ơi” đã gợi ấn tượng mạnh mẽ. Nó giống như một tiếng gọi khắc khoải xuất phát từ lòng yêu mến, tự hào dành cho dòng sông của quê hương.

Dòng sông Cửu Long đến với cậu học trò mười tuổi qua lời giảng của người thầy. Từ nơi bản đồ kỳ diệu, cậu bé bắt gặp dòng sông mênh mông:

“Ngày xưa ta đi học

Mười tuổi thơ nghe gió thổi mùa thu

Mắt ngẩng lên trông bản đồ rực rỡ

Như đồng hoa bỗng gặp một đêm mơ.

Bản đồ mới tường vôi cũng mới

Thầy giáo lớn sao, thước bảng cũng lớn sao

Gậy thần tiên và cánh tay đạo sĩ

Đưa ta đi sông núi tuyệt vời”

Nhà thơ đã khắc họa hình ảnh dòng sông hiện lên với vẻ đẹp kì vĩ của “cây lao lá đổ”, “tan hoang dứa mật”:

“Mê Kông chảy

Cây lao đá đổ

Ngẫm nghĩ voi đi

Thác Khôn cười trắng xoá

Lan hoang dứa mật thông nhựa lên hương

Những trưa hè ngun ngút nắng Trường Sơn…”

Không chỉ vậy, sông Cửu Long cũng rất êm đềm, và vô cùng thơ mộng, trữ tình:

“Ta đi… bản đồ không còn nhìn nữa…

Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanh

Trúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh”

Tiếp đến, dòng sông được nhân hóa với tiếng hát, với âm thanh ngợi ca trong niềm tự hào của con người về thiên nhiên, xứ sở:

“Ta cởi áo lội dòng sông ta hát

Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát”

Đặc biệt nhất là hình ảnh con sông Cửu Long mang hơi thở của một người mẹ đã quặn đau và sinh ra “chín nhánh sông vàng”. Nó đã giúp ích cho cuộc sống của người dân Nam Bộ không chỉ trong lao động, sản xuất mà còn trong cuộc sống hằng ngày.

“Mê Kông quặn đẻ

Chín nhánh sông vàng

Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương

Mồ hôi vã bãi lau thành đồng lúa

Thành những tên đọc lên nước mắt đều muốn ứa…”

Đến cuối bài thơ, hình ảnh người thầy giáo lại xuất hiện. Nhân vật “ta” đã trưởng thành, con người thầy đã khuất. Những “thước bảng to nay thành cán cờ sao” cho thấy sự hy sinh cho nền độc lập của dân tộc.

Bài thơ “Cửu Long giang ta ơi” đã thể hiện tình yêu dành cho dòng sông Mê Kông cũng là tình yêu với quê hương, đất nước của tác giả giống như mạch ngầm, thấm vào máu thịt theo thời gian.

Cửu Long giang ta ơi là bài thơ thấm đượm tình yêu quê hương, đất nước. Bài thơ bắt đầu từ một lớp học chật chội để có được cảm nhận thầy giáo lớn lao, thước bảng cũng lớn lao rồi dài theo dòng sông, mở ra một cách đồng và kết ở từ bát ngát.

Đọc lại toàn bộ bài thơ, thấy hơi thở phóng khoáng như sóng dậy mà tứ thơ lại được tổ chức chặt chẽ từ quá khứ đến hiện tại, từ trong tiềm thức trở về với suy ngẫm. Nhân vật người thầy được tôn vinh ngay từ những dòng đầu, lại không thấy ở những dòng cuối thì đâu phải vì bị bỏ quên, chỉ vì thầy giáo già đã khuất.

Ngay cả những giáo cụ của các cụ giáo cũng chẳng món nào bị quên. Bản đồ đã không nhìn nữa đã nhập vào cương vực quốc gia. Chỉ còn thước và bảng thì thước thành cán mà bảng đã hoá cờ sao.

Phải nói rằng tất cả những chi tiết đã được sắp xếp theo kế hoạch ấy thể hiện một tấm lòng yêu quê hương, đất nước thiết tha của người viết. Tình yêu dòng sông Mê Kông, yêu quê hương đất nước của tác giả như mạch chảy ngầm.

Đó là cảm xúc lâng lâng của một cậu bé mười tuổi, đến lúc cởi áo, thoát xác, nhập vào hào khí núi sông. Bài thơ trữ tình mà sâu lắng, đậm đà cảm xúc tự hào và yêu thương nguồn cội.

Bài thơ bắt đầu từ một lớp học chật chội để có được cảm nhận thầy giáo lớn sao, thước bảng cũng lớn sao rồi dài theo dòng sông, mở ra một cách đồng và kết ở từ bát ngát. Cái từ kết, ngữ nghĩa đã mênh mông, ngữ âm lại dào dạt nhờ từ ấy điệp vần at mà gợi ra tiếng sóng.

Đọc lại toàn bộ bài thơ, thấy hơi thơ phóng khoáng như sóng dậy mà tứ thơ lại được tổ chức chặt chẽ. Cách tổ chức của nhà tiểu thuyết Nguyên Hồng giỏi bày binh bố trận. Nhân vật ông thầy được tôn vinh ngay từ những dòng đầu, lại không thấy ở những dòng cuối thì đâu phải vì bị bỏ quên, chỉ vì thầy giáo già đã khuất.

Ngay cả những giáo cụ của các cụ giáo thì cũng chẳng món nào bị quên. Bản đồ nay đã không nhìn nữa đã nhập vào cương vực quốc gia. Chỉ còn thước và bảng thì thước trở thành cán mà bảng đã hoá thành cờ sao. Tình yêu dòng sông Mê Kong, yêu quê hương đất nước của tác giả như mạch chảy ngầm.

Đó là cảm xúc lâng lâng của một cậu bé mười đến lúc cởi áo, thoát xác, nhập vào hào khí núi sông. Hình ảnh dòng sông Cửu Long qua văn bản “Cửu Long Giang tạ ơi” để lại trong em nhiều ấn tượng. Dòng sông xuất hiện với vẻ đẹp kì vĩ, hoang sơ với cây lao lá đổ, dứa mật… đầy trữ tình.

Hơn thế, tác giả đã nhân hóa dòng sông với tiếng hát, tựa như âm vang ca ngợi non sông. Dòng sông ấy mang trái tim của người mẹ, chảy nguồn tới chín nhánh sông vàng. Bằng tình yêu thiên nhiên đất nước, nhà văn đem đến cho chúng ta hình ảnh dòng sông Cửu Long hiền hòa, êm dịu mà đầy ý nghĩa.

Đi khắp dải đất cong cong hình chữ S, có biết bao dòng sông hội tụ để cất lên câu hát yêu thương, để suy tưởng nguồn cội, để gợi nhớ tuổi thơ êm đềm.

Những dòng sông đã chắp cánh cho các thi nhân bay lên cùng với cảm hứng yêu nước, thương nòi. Dòng sông Cửu Long trong “Cửu Long Giang ta ơi” là một dòng sông như thế.

Sông Mê Kông đến với cậu học trò mười tuổi từ trong lớp học lớn lao, từ nơi bản đồ kì diệu, cậu bé bắt gặp dòng sông mông mênh khiến tim đập mạnh không sao hiểu được. Dòng sông xuất hiện trong vẻ đẹp kì vĩ, hoang sơ của thiên nhiên với “cây lao lá đổ”, “tan hoang dứa mật”.

Dòng sông được nhân hóa với tiếng hát, với âm thanh ngợi ca trong tình yêu thương, niềm tự hào của thiên nhiên, xứ sở. Và dòng sông ấy mang hơi thở, linh hồn của một người mẹ, một người mẹ đã quặn đau và sinh ra “chín nhánh sông vàng”, chính là dòng Cửu Long giang của chúng ta.

Tác giả đã viết về dòng sông bằng tất cả niềm tự hào của người con yêu nước. Cửu Long giang – đó không chỉ là dòng sông bồi đắp phù sa cho nhuận màu hoa trái, đó còn là dòng sông của niềm tự hào, của tình yêu nước mãnh liệt và thiết tha, nồng hậu.

“Cửu Long Giang ta ơi” của Nguyên Hồng là một bài thơ được xây dựng bắt đầu với hình ảnh chật chội của lớp học. Sau đó đưa đến những hình ảnh rộng lớn của dòng sông Mê Kông – sông Cửu Long và hình ảnh những người dân Nam Bộ. Qua đó, tác giả mong muốn đem đến cho người đọc những hiểu biết về con người và dòng sông nơi đây, thể hiện tình cảm của chính tác giả đối với quê hương, xứ sở Việt Nam.

Khi đọc lại toàn bộ bài thơ, chúng ta thấy được hơi thở phóng khoáng như sóng dậy mà tứ thơ lại được tổ chức chặt chẽ từ quá khứ đến hiện tại, từ trong tiềm thức trở về với suy ngẫm.

Nhân vật người thầy được tôn vinh ngay từ những dòng đầu, lại không thấy ở những dòng cuối không phải vì bị bỏ quên, mà chỉ vì thầy giáo đã hy sinh cho nền độc lập của dân tộc. Tấm bản đồ đã nhập vào cương vực quốc gia. Chỉ còn thước và bảng thì thước thành cán mà bảng đã hoá cờ sao.

Tất cả những chi tiết đã được sắp xếp thể hiện một tấm lòng yêu quê hương, đất nước thiết tha của người viết. Tình yêu dòng sông Mê Kông, yêu quê hương đất nước của tác giả như mạch chảy ngầm. Bài thơ khiến người đọc say mê trong niềm yêu mến, tự hào về con sông quê hương.

Bài thơ Cửu Long giang ta ơi của Nguyên Hồng được sáng tác trên thể thơ tự do với kết cấu đặc biệt. Bên cạnh đó, tác giả thành công với việc sử dụng nhiều biện pháp tu từ ấn tượng như: So sánh, ẩn dụ, điệp từ,… để làm tôn lên vẻ đẹp sông Cửu Long và miêu tả rõ nét về người dân Nam Bộ, giúp người đọc hiểu biết hơn về con người và dòng sông quê hương.

Nguyên Hồng là một trong những tác giả chuyên viết cả văn xuôi lẫn sáng tác thơ nổi tiếng trong nền văn học Việt Nam. Những tác phẩm của ông đều mang lại những giá trị độc đáo cả về nội dung lẫn nghệ thuật, đóng góp một phần trong kho tàng văn học nước nhà. Một trong số đó không thể không kể đến bài thơ “Cửu Long giang ta ơi”.

Ngay từ nhan đề bài thơ đã cho ta thấy những ấn tượng mạnh mẽ. Nó như một tiếng gọi khắc khoải, một tiếng hát, tiếng lòng xuất phát từ tình yêu quê hương, đất nước, niềm tự hào dành cho con sông quê hương.

Dòng sông Cửu Long đến với cậu học trò mười tuổi qua lời giảng của người thầy. Từ nơi bản đồ kỳ diệu, cậu bé bắt gặp dòng sông mênh mông:

“Ngày xưa ta đi học

Mười tuổi thơ nghe gió thổi mùa thu

Mắt ngẩng lên trông bản đồ rực rỡ

Như đồng hoa bỗng gặp một đêm mơ.

Bản đồ mới tường vôi cũng mới

Thầy giáo lớn sao, thước bảng cũng lớn sao

Gậy thần tiên và cánh tay đạo sĩ

Đưa ta đi sông núi tuyệt vời”

Dòng sông Cửu Long được hiện lên với vẻ đẹp sống động và kỳ vĩ có những từ ngữ khắc họa hình ảnh chân thực của nhà thơ: “cây lao lá đổ”, “tan hoang dứa mật”:

“Mê Kông chảy

Cây lao đá đổ

Ngẫm nghĩ voi đi

Thác Khôn cười trắng xoá

Lan hoang dứa mật thông nhựa lên hương

Những trưa hè ngun ngút nắng Trường Sơn…”

Không chỉ có vẻ đẹp kỳ vĩ, không dừng lại ở sự dữ dội mà dòng sông ấy còn hiện lên với vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình:

“Ta đi… bản đồ không còn nhìn nữa…Sáng trời thu lại còn bướm với trời xanhTrúc đào tươi chim khuyên rỉa cánh sương đọng long lanh”

Dòng sông được nhân hóa thể hiện niềm tự hào của con người với thiên nhiên, xứ sở qua những tiếng hát, với âm thanh ca ngợi tự hào:

“Ta cởi áo lội dòng sông ta hát

Mê Kông chảy Mê Kông cũng hát”

Đặc biệt nhất có lẽ chính là hình ảnh con sông Cửu Long được nhân hóa mang hơi thở của một người mẹ đã quặn đau và sinh ra “chín nhánh sông vàng”. Dòng sông ấy không chỉ giúp ích cho cuộc sống của người dân Nam Bộ trong lao động, sản xuất mà còn hỗ trợ đời sống người dân rất nhiều trong cuộc sống hằng ngày.

“Mê Kông quặn đẻ

Chín nhánh sông vàng

Nông dân Nam Bộ gối đất nằm sương

Mồ hôi vã bãi lau thành đồng lúa

Thành những tên đọc lên nước mắt đều muốn ứa…”

Đến cuối bài thơ, hình ảnh nhân vật ta và người thầy giáo năm ấy lại xuất hiện. Tuy nhiên, không còn là cậu học sinh 10 tuổi, nhân vật “ta” đã trưởng thành, còn người thầy năm ấy cũng đã khuất. Những “thước bảng to nay thành cán cờ sao” cho thấy được sự hy sinh cho nền độc lập của dân tộc.

Bài thơ “Cửu Long giang ta ơi” đã thể hiện tình yêu dành cho dòng sông Cửu Long (sông Mê Kông). Đó cũng là thể hiện của tình yêu với quê hương, đất nước của tác giả giống như mạch ngầm, thấm vào máu thịt theo thời gian.

“Cửu Long giang ta ơi” của Nguyên Hồng thấm đượm tình yêu quê hương, đất nước. Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh một cậu bé mười tuổi đã thoát xác để nhập vào hào khí núi sông. Trong niềm hứng thú của cậu học trò ngẩng lên cõi mộng, bài địa lí bỗng có một chiều sâu không ngờ. Hình ảnh người thầy giáo hiện lên đầy vĩ đại, ở cuối bài thơ thầy không còn xuất hiện nữa vì đã hy sinh cho nền độc lập của dân tộc. Khi đọc tác phẩm, chúng ta không chỉ được thấy thác cười mà còn được nghe Mê Kông cũng hát, còn được đau cùng Mê Kông quặn đẻ. Dòng sông Mê Kông chứa bao kỷ niệm của tuổi học trò với bản đồ rực rỡ, với thầy giáo lớn sao, với gậy thần tiên và tim đập mạnh. Ấn tượng sâu đậm đó đã trở thành điểm nhớ về dòng sông trong ký ức của nhân vật. Tóm lại, bài thơ đã giúp người đọc thấy được tình yêu của tác giả dành cho con sông quê hương.

“Cửu Long Giang ta ơi” của Nguyên Hồng là một bài thơ chứa đựng tinh thần yêu nước. Bài thơ được bắt đầu từ hình ảnh của một lớp học, từ đó mở rộng ra là cả một dòng sông rộng lớn. Khi đọc lại toàn bộ bài thơ, chúng ta thấy được hơi thở phóng khoáng như sóng dậy mà tứ thơ lại được tổ chức chặt chẽ từ quá khứ đến hiện tại, từ trong tiềm thức trở về với suy ngẫm. Nhân vật người thầy được tôn vinh ngay từ những dòng đầu, lại không thấy ở những dòng cuối không phải vì bị bỏ quên, mà chỉ vì thầy giáo đã hy sinh cho nền độc lập của dân tộc. Tấm bản đồ đã nhập vào cương vực quốc gia. Chỉ còn thước và bảng thì thước thành cán mà bảng đã hoá cờ sao. Tất cả những chi tiết đã được sắp xếp thể hiện một tấm lòng yêu quê hương, đất nước thiết tha của người viết. Tình yêu dòng sông Mê Kông, yêu quê hương đất nước của tác giả như mạch chảy ngầm. Bài thơ khiến người đọc say mê trong niềm yêu mến, tự hào về con sông quê hương.

Đi khắp dải đất cong cong hình chữ S, có biết bao dòng sông hội tụ để cất lên câu hát yêu thương, để suy tưởng nguồn cội, để gợi nhớ tuổi thơ êm đềm. Những dòng sông đã chắp cánh cho các thi nhân bay lên cùng với cảm hứng yêu nước, thương nòi. Dòng sông Cửu Long trong “Cửu Long Giang ta ơi” là một dòng sông như thế. Sông Mê Kông đến với cậu học trò mười tuổi từ trong lớp học lớn lao, từ nơi bản đồ kì diệu, cậu bé bắt gặp dòng sông mông mênh khiến tim đập mạnh không sao hiểu được. Dòng sông xuất hiện trong vẻ đẹp kì vĩ, hoang sơ của thiên nhiên với “cây lao lá đổ”, “tan hoang dứa mật”. Dòng sông được nhân hóa với tiếng hát, với âm thanh ngợi ca trong tình yêu thương, niềm tự hào của thiên nhiên, xứ sở. Và dòng sông ấy mang hơi thở, linh hồn của một người mẹ, một người mẹ đã quặn đau và sinh ra “chín nhánh sông vàng”, chính là dòng Cửu Long giang của chúng ta. Tác giả đã viết về dòng sông bằng tất cả niềm tự hào của người con yêu nước. Cửu Long giang – đó không chỉ là dòng sông bồi đắp phù sacho nhuận màu hoa trái, đó còn là dòng sông của niềm tự hào, của tình yêu nước mãnh liệt và thiết tha, nồng hậu.

Bài thơ “Cửu Long giang ta ơi” của Nguyên Hồng đã để lại cho người đọc ấn tượng sâu sắc về dòng sông Cửu Long. Dòng sông đến với cậu học trò mười tuổi qua lời giảng của người thầy. Từ nơi bản đồ kỳ diệu, cậu bé bắt gặp dòng sông mênh mông khiến trái tim đập mạnh không sao hiểu được. Dòng sông xuất hiện với vẻ đẹp kì vĩ của “cây lao lá đổ”, “tan hoang dứa mật”. Không chỉ vậy dòng sông còn thật êm đềm trong tiếng hát, với âm thanh ngợi ca trong tình yêu thương, niềm tự hào của thiên nhiên. Và dòng sông đó đã gắn bó với cuộc sống của người dân, mang hơi thở của một người mẹ đã quặn đau và sinh ra “chín nhánh sông vàng”. Những câu thơ bộc lộ một tình yêu tha thiết, một niềm tự hào dành cho dòng sông của quê hương.

Đến với “Cửu Long giang ta ơi”, người đọc sẽ vô cùng ấn tượng với hình ảnh dòng sông Cửu Long. Trong lời giảng của thầy giáo, con sông hiện lên mang vẻ đẹp dữ dội của “cây lao đá đổ, bao bọc bởi các loại cây như lan hoang, dứa mật, thông nhựa” khi chảy qua dãy Trường Sơn, thác Khôn. Nhưng dòng sông cũng rất êm đềm khi có “bướm với trời xanh, chim khuyên rỉa cành, sương đọng long lanh, rừng núi lùi xa, đất phẳng thở chan hòa, sóng tỏa chân trời buồm trắng”. Sông Cửu Long xuất hiện trong tiếng hát ngợi ca thiên nhiên, xứ sở. Dòng sông mang hơi thở của một người mẹ đã quặn đau và sinh ra “chín nhánh sông vàng”. Nó đã giúp ích cho cuộc sống của người dân Nam Bộ không chỉ trong lao động, sản xuất mà còn trong cuộc sống hằng ngày. Có thể thấy được tình yêu thương, niềm tự hào của tác giả về dòng sông của quê hương, đất nước.