Bài soạn "Chữa lỗi dùng từ" số 2
Phần I: LẶP TỪ
Trả lời câu 1 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Gạch dưới những từ giống nhau trong các câu văn dưới đây:
a) Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xe tăng, đại bác. Tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảo vệ con người. Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiến đấu!
(Thép Mới)
b) Truyện dân gian thường có nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo nên em rất thích đọc truyện dân gian.
Trả lời:
Những từ ngữ giống nhau có trong đoạn trích:
- Đoạn a: tre (bảy lần), giữ (bốn lần), anh hùng (hai lần).
- Đoạn b: truyện dân gian (hai lần)
Trả lời câu 2 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Việc lặp đi lặp lại từ tre ở ví dụ a có gì khác việc lặp từ ở ví dụ b?
Trả lời:
Việc lặp lại từ tre ở ví dụ a nhằm mục đích nhấn mạnh ý, tạo nhịp điệu hài hoà như một bài thơ cho văn xuôi. Còn lặp từ ở ví dụ b là lỗi lặp từ làm cho câu văn rườm rà, nặng nề.
Trả lời câu 3 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Chữa lại câu mắc lỗi lặp từ.
Trả lời:
Chữa lại câu mắc lỗi lặp từ như sau: Em rất thích đọc truyện dân gian vì truyện có nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo.
Phần II: LẪN LỘN CÁC TỪ GẦN ÂM
Câu 1. Trong các câu sau, từ ngữ nào dùng không đúng?
a) Ngày mai, chúng em sẽ đi thăm quan Viện bảo tàng của tỉnh.
b) Ông hoạ sĩ già nhấp nháy bộ ria mép quen thuộc.
Trả lời:
Trong câu a từ dùng sai: thăm quan.
Trong câu b từ dùng sai: nhấp nháy.
Câu 2. Nguyên nhân mắc các lỗi trên là gì?
Trả lời:
Nguyên nhân mắc lỗi:
Người sử dụng nhớ không chính xác hình thức ngữ âm của từ.
Câu 3. Hãy viết lại các từ dùng sai cho đúng.
Trả lời:
Sửa lại:
Câu a: Thay thăm quan bằng tham quan
Câu b: Thay nhấp nháy bằng mấp máy
III. LUYỆN TẬP
Trả lời câu 1 (trang 68 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Hãy lược bỏ những từ ngữ trùng lặp trong các câu sau:
a) Bạn Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp ai cũng đều rất lấy làm quý mến bạn Lan.
b) Sau khi nghe cô giáo kể câu chuyện ấy, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện này vì những nhân vật ấy đều là những nhân vật có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
c) Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành, lớn lên.
Lời giải chi tiết:
Các câu sau khi lược bỏ những từ ngữ trùng lặp là:
a) Lan là một lớp trưởng gương mẫu nên cả lớp đều rất quý mến.
b) Sau khi nghe cô giáo kể, chúng tôi ai cũng thích những nhân vật trong câu chuyện ấy vì họ đều là những người có phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
c) Quá trình vượt núi cao cũng là quá trình con người trưởng thành.
Trả lời câu 2 (trang 69 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):
Hãy thay từ dùng sai trong các câu dưới đây bằng những từ khác. Theo em, nguyên nhân chủ yếu của việc dùng sai đó là gì?
a) Tiếng Việt có khả năng diễn tả linh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
b) Có một số bạn còn bàng quang với lớp.
c) Vùng này có khá nhiều thủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,…
Lời giải chi tiết:
a) Từ dùng sai: linh động (cách xử lí khéo léo linh hoạt nhưng vẫn dựa vào nguyên tắc)
Thay lại: Tiếng Việt có khả năng diễn tả sinh động mọi trạng thái tình cảm của con người.
b) Từ dùng sai: bàng quang (bóng đái)
Thay lại: Có một số bạn còn bàng quan với lớp.
c) Từ dùng sai: Thủ tục (làm việc theo một trật tự nhất định)
Thay lại: Vùng này còn khá nhiều hủ tục như: ma chay, cưới xin đều cỗ bàn linh đình; ốm không đi bệnh viện mà ở nhà cúng bái,...
