Bài soạn tham khảo số 4

Nội dung bài học

- Để có thể viết tốt đoạn văn thuyết minh cần:

+ nắm vững kiến thức, kĩ năng viết đoạn văn thuyết minh

+ có đủ tri thức chuẩn xác để làm rõ ý chung của đoạn

+ sắp xếp các tri thức theo trình tự rõ ràng, rành mạch

+ vận dụng đúng đắn, sáng tạo với những phương pháp thuyết minh và diễn đạt để đoạn văn hấp dẫn sinh động

I. Đoạn văn thuyết minh

1. Trả lời câu hỏi

a. Đoạn văn là một phần của văn bản, được tính từ chỗ viết hoa lùi vào đầu dòng chấm xuống dòng, hoàn chỉnh về nội dung, hoàn chỉnh về hình thức.

b. Đoạn văn cần đảm bảo:

- Tập trung làm rõ ý chung, thống nhất và duy nhất

- Liên kết chặt chẽ các đoạn văn đứng trước, sau đó

- Diễn đạt chính xác, trong sáng

- Gợi cảm, hấp dẫn

2. So sánh đoạn văn tự sự và đoạn văn thuyết minh:

- Giống nhau: đều đảm bảo cấu trú thường gặp của một đoạn văn.

- Khác nhau:

+ đoạn văn tự sự thường có những yếu tố biểu cảm và miêu tả rất hấp dẫn xúc động

+ đoạn văn thuyết minh chủ yếu cung cấp tri thức, thiên về giới thiệu sự vật, hiện tượng, không có các yếu tố miêu tả và biểu cảm như đoạn văn tự sự

+ Văn bản thuyết minh nặng về tư duy khoa học.

3. Đoạn văn thuyết minh gồm ba phần chính: mở đoạn, thân đoạn, kết đoạn.

- Các ý trong thân đoạn có thể được sắp xếp theo trình tự thời gian, không gian, nhận thức, phản bác - chứng minh...

II. Viết đoạn văn thuyết minh

1. Dàn ý đại cương thuyết minh về một tác phẩm văn học

A, Mở bài:

Giới thiệu chung về tác phẩm

B, Thân bài:

- Giới thiệu hoàn cảnh sáng tác

- Giới thiệu các giá trị nội dung tư tưởng của tác phẩm

- Giới thiệu những nét đặc sắc về nghệ thuật

- Vị trí của tác phẩm

C, Kết bài:

-Nhận định tổng hợp về tác phẩm

2. Viết đoạn

Nhắc đến tác phẩm Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi không thể không nhắc đến nghệ thuật đặc sắc của " áng thiên cổ hùng văn" - bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 của dân tộc. Tác phẩm được viết theo thể cáo, một thể văn có nguồn gốc từ Trung Quốc, viết bằng chữ Hán, thuộc thể văn chính luận, nhằm thông báo chính sách, một sự kiện trọng đại liên quan đến quốc gia dân tộc, công báo trước công chúng thiên hạ. bố cục được sắp xếp chặt chẽ, mạch lạc, viết theo lối biền ngẫu, vận dụng thể tứ lục cùng hệ thống hình tượng sinh động. Bài cáo có sự kết hợp hài hòa, hiệu quả giữa yếu tố chính luận sắc bén với yếu tố văn chương truyền cảm, kết hợp giữa lí luận chặt chẽ và hình tượng nghệ thuật sinh động. Tất cả đã tạo nên sự thành công cho tác phẩm.

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 63 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):

Như vậy có thể thấy tác phẩm Bình Ngô Đại Cáo là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố chính luận và cảm hứng trữ tình sâu sắc, kết cấu rõ ràng, rành mạch, lập luận chặt chẽ, lý luận sắc bén. Hơn nữa là các bằng chứng xác thực, từ như hình ảnh chọn lọc đắt giá. Bình Ngô Đại Cáo được mệnh danh là " áng thiên cổ hùng văn" , là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai của dân tộc. Tác phẩm phơi bày cho mọi người thấy được bộ mặt xấu xa, lật lọng, những tội ác không thể dung tha của bọn quân xâm lược, khơi dậy lên trong nhân dân tinh thần yêu nước, đoàn kết chống giặc ngoại xâm.

Câu 2 (trang 63 sgk Ngữ văn 10 Tập 2):

Bài văn tham khảo

Ai trong chúng ta cũng đều có quê hương cả. Em cũng vậy. Quê em mang tên Bà Vì. Nằm cách trung tâm Thủ đô Hà Nội 60 km về phía tây Bắc, Ba Vì là vùng đất địa linh, nhân kiệt, một vùng đất tối cổ, có truyền thống văn hoá lâu đời, độc đáo, đặc trưng bởi 3 dân tộc Kinh - Mường - Dao với những phong tục, tập quán, nét văn hoá riêng biệt. Nhắc tới Ba Vì có lẽ ấn tượng đầu tiên của du khách sẽ là về một nền văn hoá dân gian vật thể và phi vật thể độc đáo. Huyền thoại Sơn Tinh - Thủy Tinh, bản anh hùng ca hùng tráng nhất về sức mạnh Việt Nam trong thời kỳ dựng nước. Đó là truyền thuyết về vị thần được ngưỡng kính trong tâm thức ngàn đời người dân đất Việt - Đệ Nhất Phúc Thần Tản Viên, hay còn gọi là Nam Thiên Thần Tổ, vị Thần đứng đầu trong Tứ Bất Tử. Với bề dày lịch sử, Ba Vì là nơi có nhiều di tích lịch sử - văn hoá có giá trị đặc biệt như: Cụm di tích: Đền Thượng - Đền Trung - Đền Hạ thờ Tam vị Tản Viên Sơn Thánh; Đình Tây Đằng, Đình Chu Quyến là 2 di tích được xếp hạng đặc biệt quan trọng cấp quốc gia, Đình Thụy Phiêu được các nhà khoa học đánh giá là một trong những ngôi đình cổ nhất Việt Nam có niên đại tuyệt đối 1531- thời Nhà Mạc; Đền thờ Bác Hồ, Khu di tích lịch sử K9 ( nơi lưu giữ những kỷ vật liên quan đến Bác Hồ khi Người ở đây) cùng hàng trăm di tích lịch sử - văn hoá có giá trị khác. Không chỉ vậy, Ba Vì còn có những đặc sản như bánh sữa, sữa tươi, chè, sữa chua nếp cẩm,.... Càng yêu quê hương em càng yêu cái bình dị mà tha thiết biết bao của Ba Vì. Nơi đây mãi mãi em sẽ chảng bao giờ quên.