Bài soạn tham khảo số 5
Trả lời câu 1 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
- Thời gian từ chiều muộn đến hết đêm.
- Không gian phố chợ của huyện nghèo đối lập giữa ánh sáng và bóng tối.
+ Cảnh ngày tàn (tiếng trống thu không, đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn,..)
+ Cảnh chợ tàn.
+ Khung cảnh phố huyện khi đêm xuống tối tăm, đơn điệu.
Trả lời câu 2 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Cuộc sống và hình ảnh những người dân phố huyện:
- Hai chị em Liên với sạp hàng con con
- Mẹ con chị Tí: ngày mò cua bắt ốc, tối dọn hàng nước nhưng cũng chẳng ăn thua gì.
- Bà cụ Thi: cất lên tiếng cười duy nhất trong truyện nhưng lại hơi điên và uống rượu.
- Những đứa trẻ nghèo: nhặt nhạnh những gì còn sót lại ở khu chợ nghèo.
- Gánh phở bác Siêu ế ẩm, bác phải gánh vào làng; gia đình bác xẩm ế khách, ngủ gục trên manh chiếu, thằng con nhỏ bò ra cát nghịch bẩn.
=> Cuộc sống nghèo khổ, tù đọng, buồn tẻ, đáng thương của những kiếp người tàn.
Trả lời câu 3 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Tâm trạng của Liên trước khung cảnh phố huyện:
- Tâm trạng của Liên khi chiều tàn:
+ Cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn ngây thơ của chị; bóng tối ngập đầy dần trong đôi mắt Liên.
+ Ngồi yên lặng ngắm phố huyện lúc hoàng hôn buông xuống.
+ Thương mấy đứa trẻ nghèo nhưng không có tiền mà cho chúng.
+ Vội dọn hàng vì vâng lời mẹ dặn.
- Tâm trạng lúc đêm khuya:
+ Nhớ những kỉ niệm đẹp và cuộc sống sung túc khi còn ở Hà Nội: được đi chơi bờ hồ, được ăn kem, nhớ về một vùng sáng rực.
+ Yên lặng dõi theo những mảnh đời tàn tạ xung quanh ở phố huyện.
+ Thèm phở bác Siêu nhưng không dám ăn vì đó là món quà xa xỉ.
+ Cùng em hướng lên ngắm nhìn trời sao nhưng nhanh chóng mỏi trí nghĩ và quay về mặt đất phủ đầy bóng tối.
Trả lời câu 4 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
- Hình ảnh đoàn tàu:
+ Đây là hoạt động cuối cùng của đêm.
+ Âm thanh náo động với tiếng còi rít khi vào ga, mạnh mẽ rầm rộ đi tới.
+ Tràn ngập ánh sáng với các của kính sáng trưng, đồng và kền lấp lánh, lố nhố những người…
- Liên và An cố thức để được nhìn chuyến tàu đêm đi qua vì:
+ Đoàn tàu đẹp đẽ, náo động, hấp dẫn.
+ Sâu xa hơn, đoàn tàu gợi đến một thế giới khác vui vẻ, hạnh phúc, giàu có, khác hẳn với cuộc sống tù đọng, buồn tẻ và nghèo nàn ở phố huyện.
+ Đoàn tàu là hi vọng và là giấc mơ của hai chị em Liên và An.
Trả lời câu 5 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Nghệ thuật đặc sắc trong truyện:
- Truyện đậm chất trữ tình, truyện không có cốt truyện nhưng vẫn hấp dẫn bởi giàu chất thơ và lấp lánh tình người.
- Nghệ thuật đối lập (giữa ánh sáng và bóng tối), nhiều chi tiết đắt giá, hình ảnh biểu tượng.
- Giọng văn nhẹ nhàng, nhỏ nhẹ nhưng thấm thía, đầy yêu thương.
- Nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật tài tình.
Trả lời câu 6 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1):
Truyện ngắn Hai đứa trẻ thấm đẫm tư tưởng nhân đạo:
- Xót thương những con người sống nghèo khổ, quẩn quanh.
- Cảm thông, trân trọng mong ước của những con người nghèo khổ về một cuộc sống tươi sáng hơn.
- Những kiếp người nhỏ bé rất dễ bị xã hội lãng quên => Hãy quan tâm đến họ
Luyện tập
Câu 1 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
- Ấn tượng với nhân vật Liên, đặc biệt qua chi tiết: "Liến thấy động lòng thương nhưng chính chị cũng không có tiền để mà cho chúng nó".
=> Liên vẫn chỉ là một cô bé, nhưng Liên lại vô cùng đôn hậu và giàu lòng yêu thương.
Câu 2 (trang 101 SGK Ngữ văn 11 tập 1)
Phong cách nghệ thuật Thạch Lam:
- Phân tích tâm lí nhân vật tinh tế, sâu sắc.
- Giọng điệu tâm tình thủ thỉ, nhẹ nhàng, trữ tình.
- Sử dụng thủ pháp đối lập tương phản ánh sáng – bóng tối trong miêu tả.
- Nghệ thuật lấy động tả tĩnh
- Kết hợp hài hòa giữa tự sự và trữ tình, giữa chất hiện thực và chất lãng mạn.
