Bài soạn tham khảo số 6
Câu 1 (trang 139 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tác giả so sánh “Vận nước như dây mây len quấn quýt” nhằm diễn tả điều gì?
Lời giải chi tiết:
Câu 1 so sánh như vậy nhằm diễn tả: Vận nước phụ thuộc vào nhiều quan hệ ràng buộc. Vậy nước không thể phụ thuộc vào một yếu tố mà thành. Nó là quan hệ của nhiều yếu tố để giữ được vận nước phát triển dài lâu, thịnh vượng. Tuy Pháp sư không nói ra nhưng ta hiểu, đó là:
- Có đường lối trị quốc tốt, phù hợp
- Có quan hệ ngoại giao và các nước láng giềng tốt.
- Có tiềm năng về quân sự.
- Có tiềm lực về kinh tế.
- Có sự nhất trí cao giữa người cầm đầu và muôn dân.
Câu 2 (trang 139 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Tâm trạng tác giả trước hoàn cảnh đất nước được thể hiện như thế nào?
Lời giải chi tiết:
Hai câu thơ đầu:
- Hoàn cảnh đất nước: sau nhiều năm chiến tranh loạn lạc, đất nước dần ổn định, đi vào xây dựng vương triều vững mạnh
- Trong khí thế, vận nước đang lên những cơ hội mới rộng mở trước mắt
=> Tâm trạng: nhà thơ tin tưởng vào tương lai của đất nước. Hai câu thơ phản ánh một tâm trạng phơi phới vui tươi, đầy lạc quan tự hào của tác giả.
Câu 3 (trang 139 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Hiểu thế nào là “vô vi”? Vì sao tác giả khẳng đinh “Vô vi trên điền các - chốn chốn dứt đao binh”?
Lời giải chi tiết:
- Vô vi là vô vi pháp của nhà Phật. Nghĩa là từ bi bác ái. Điện các để chỉ triều đình, chỉ nhà vua. Cả câu thơ nên hiểu muôn giữ yên vận nước và để vận nước phát triển thịnh vượng nhà vua phải vô vi, phải làm những gì thuận với tự nhiên với lòng người. Theo nghĩa nhà Phật làm cho mọi chúng sinh được yên vui, xoá bỏ mọi khổ đau của họ. Đó là tư tưởng lo cho dân.
- Nếu làm được điều đó (Vô vi trên điện các) thì tất yếu sẽ được. Chốn chốn dứt đao binh”: nghĩa là nơi không có cảnh chém giết nữa, không còn chiến tranh, đất nước thanh bình thì vận nước, ngôi vua mới được bền vững.
Câu 4 (trang 139 SGK Ngữ văn 10 tập 1)
Hai câu thơ cuối phản ánh truyền thống tốt đẹp gì của dân tộc Việt Nam?
Lời giải chi tiết:
- Điểm then chốt của bài thơ là hai chữ “thái bình”.
- Vận nước và đường lối trị nước đều hướng tới đất nước “thái bình
- Trải qua nhiều cuộc chiến tranh vệ quốc, nguyện vọng của con người thời đại bất giờ muốn nền “thái bình muôn thưở
=> Hai câu phản ánh truyền thông yêu nước khao khát nhân đạo hoà bình là nét đẹp truyền thông của dân tộc Việt Nam. Đây là lời nhà sư trả lời vua Lê Đại Hành. Bài thơ bộc lộ tư tưởng trị nước, tầm nhìn xa trông rộng của nhà sư.
