Bài tham khảo số 1

Ta là con trai thứ mười tám của Vua Hùng tên gọi Lang Liêu. Mặc dù là con vua nhưng ta không giàu có và được vua cha yêu chiều như các anh ta, lại chịu thêm thiệt thòi vì mẹ mất sớm. Một mình ta lủi thủi với ruộng vườn, lấy việc trồng ra hạt lúa, củ khoai làm vui và để nuôi thân. Ta yêu việc cày cuốc, trồng trọt, lại cần cù siêng năng nên cũng có những may mắn, hạnh phúc. Một trong những niềm hạnh phúc ấy là ta đã làm vừa lòng vua cha trong lễ Tiên Vương và được truyền ngôi báu.

Chuyện thế này:

Một hôm cha cho gọi tất cả anh em vào triều. Cha nói rằng, người đã cao tuổi, lại thấy mình không được khoẻ như trước nên việc theo các vị tiên vương là điều có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Cha muốn truyền ngôi cho một trong số con trai của cha.

Cha ta phán rằng:

- Tới ngày lễ Tiên Vương, ai làm vừa lòng ta thì ta sẽ cho người ấy ngôi báu để tiếp tục xứng đáng sự nghiệp của tiền nhân.

Những hoàng tử anh em của ta mặt mày hồng hào, quần áo sang trọng hớn hở ra về. Còn ta, với quần áo bạc phếch mưa nắng quê kệch trở về nhà trong nỗi buồn và những ý nghĩ rối như tơ. Biết làm sao đây khi trong tay chỉ có cái cày, mảnh ruộng và các thứ tầm thường của con nhà nông? Ta nhìn những cái vựa chứa lúa vàng óng, nhìn những bó hành củ và những miếng thịt heo ướp muối treo trên bếp mà lắc đầu chán nản. Ta không nghĩ tới và cũng không dám nghĩ tới ngôi báu của vua cha, nhưng ta chỉ sợ phụ lòng cha già, phụ lòng các đấng Tiên vương mà ta kính quý.

Trong lúc các anh em đang lên rừng xuống biển tìm của ngon vật lạ thì ta trằn trọc suốt đêm này qua đêm khác. Một hôm, ta thiếp đi thì thấy thần hiện lên báo mộng. Thần nói với ta là hãy lấy chính những sản phẩm mà mình làm ra để làm bánh. Thần bày cho làm hai thứ, một loại hình vuông, một loại hình tròn, bên ngoài là gạo nếp và bên trong là thịt mỡ, hành…

Đến ngày lễ, giữa khói nhang thơm lừng, trên bàn thờ của các đấng Tiên vương là biết bao thứ sơn hào hải vị, những nam công chả phụng. Toàn là những món quý hiếm mà chỉ có vua chúa mới được thưởng thức.

Vua cha nếm tất cả các món với thái độ bình tĩnh, nhưng đến cái mâm gỗ sơn son của ta thì người cầm từng chiếc bánh lên và suy nghĩ rất lâu. Rồi người tươi tỉnh mặt mày gọi các quần thần lại chia mỗi người mỗi miếng. Ai cũng tấm tắc khen ngon. Vua cha của ta nói:

- Lang Liêu quả là người con có hiếu. Nó làm cái bánh tròn này là tượng trưng cho Trời, cái bánh vuông là tượng trưng cho Đất. Các thứ thịt mỡ, đậu, lá dong và nếp gạo đều là sản phẩm của Trời Đất. Lá dong bọc ngoài còn muốn nói đến sự đùm bọc, chắc nó nghĩ đến cái bọc trứng kì diệu mà ông bà tổ Tiên Rồng của chúng ta đã đẻ ra… Lang Liêu thật xứng đáng cho ta chọn để đẹp lòng các vị Tiên vương. À, ta cũng đặt tên hai loại bánh này là bánh chưng và bánh giầy đó!

Ta đã nói đến các cháu về sự lên ngôi của ta như thế. Đứa cháu đích tôn đã nói với những đứa khác rằng:

- Các em hãy noi gương ông nội, ông lên ngôi không phải xuất thân từ một vị hoàng tử sung sướng mà từ người nông dân chăm chỉ làm lụng. Tuy ông nghèo nhưng tình cảm hiếu thảo với vua cha và các Tiên vương thì thật là đáng quý. Chúng ta phải theo gương ông, không phải ỷ thế con cháu nhà vua mà quên lao động, quên sống sao cho có đạo đức.

- Vậy là kể từ dạo đó, Tết nào trong nhân dân cùng làm bánh chưng bánh giầy hả ông? - Một cháu hỏi ta.

- Đúng vậy, kể từ lễ Tiên vương năm ấy, vua cha đã truyền trong dân gian tục lệ làm bánh chưng bánh giầy. Ta nghiêm trang nói với các cháu ta những lời như thế.