Bài tham khảo số 3
Giới trẻ hiện nay chính là tương lai của gia đình, bộ mặt của xã hội và cũng là tương lai của đất nước. Quan tâm đến việc học tập, các mối quan hệ và đặc biệt là văn hóa cư xử của giới trẻ hiện nay rất cần được quan tâm.
Ứng xử là một biểu hiện của giao tiếp, là sự phản ứng của con người trước sự tác động của người khác với mình trong một tình huống nhất định được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ, cách nói năng của con người nhằm đạt kết quả tốt trong mối quan hệ giữa con người với nhau. Xét trên bình diện nhân cách thì bản chất của ứng xử chính là những đặc điểm tính cách của cá nhân được thể hiện qua thái độ, hành vi, cử chỉ và cách nói năng của cá nhân với những người chung quanh.
Về hành vi ứng xử có văn hóa của giới trẻ hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau. Tuy nhiên cần có cái nhìn khách quan khi đề cập về vấn đề này. Có thể nói, tuổi trẻ ngày nay phần đông là những con người năng động, có kiến thức rộng, sống có hoài bão và lý tưởng, đồng thời không ngừng học hỏi vươn lên để dựng xây đất nước. Nhìn chung họ có những cách ứng xử tích cực, phù hợp với truyền thống, đạo lý dân tộc. Giới trẻ ngày nay phần đông đã thể hiện trách nhiệm với xã hội, với chính bản thân mình, không ngừng học hỏi, vươn lên, sống có hoài bão, lý tưởng rõ ràng.
Sự phát triển và hội nhập văn hóa xã hội đó tác động nhanh và mạnh nhất đối với thanh niên. Thanh niên đang ngày đêm quay cuồng trong vòng xoáy của sự phát triển đó. Bởi lẽ người trẻ mang trong mình sức sống dồi dào, mang trong mình nhiệt huyết sôi nóng. Họ thường là người rất năng động, tích cực trong mọi việc, trong mọi vấn đề của cuộc sống, kể cả tình yêu. Phần lớn giới trẻ nước ta hiện nay đã có những nếp sống, tư tưởng rất văn minh. Chú trọng trong cách cư xử là biểu hiện kính trên nhường dưới, luôn biết quan tâm giúp đỡ người khác và không quá để bản thân phải chịu áp lực về cuộc sống xô bồ cơm, áo gạo tiền. Trong học tập, công tác, tuổi trẻ ngày nay không ngừng vươn lên để đạt được những thành công. Trong nhiều kỳ thi Ôlympic các môn học, những giải thi đấu thể thao khu vực và quốc tế, nhiều bạn trẻ Việt Nam đã nỗ lực vươn lên mang vinh quang về cho đất nước. Họ cũng là người dồi dào tình cảm, nhạy bén trong sự cảm thụ cái hay, cái đẹp của cuộc đời.
Nhưng ngược lại, cũng có nhiều thành phần lệch chuẩn trong văn hóa ứng xử. Nhìn ở góc độ xa hơn, văn hóa ứng xử cộng đồng và ứng xử với con người của một bộ phận người trẻ thực sự có vấn đề, họ đề cao cái tôi của mình quá lớn, luôn muốn chứng minh bản lĩnh bản thân, luôn muốn mình phải là người trung tâm, dễ dàng có những hành động bạo lực để giải quyết vấn đề. Vì cái tôi cá nhân, họ có thể cãi cự với bất cứ ai, tranh luận, đàm phán gay gắt cả với người lớn tuổi để chứng minh bản ngã đúng đắn của bản thân mình. Luôn cho rằng bị đáng giá thấp vì còn trẻ, thiếu kinh nghiệm nhưng họ coi đó là chuyện nhỏ và coi bản thân mình lớn hơn vì chính vì trẻ nên có sức trẻ, có nhiệt huyết mạnh mẽ hơn.
Ðối với nhiều bạn trẻ khác là không có ý chí phấn đấu, sống buông thả, sa đà vào các tệ nạn xã hội: cờ bạc, ma túy, mại dâm… Ðây hoàn toàn là những biểu hiện của nếp sống xa lạ, sai trái, đi ngược với truyền thống văn hóa dân tộc. Hiện tượng các bạn trẻ văng tục, chửi thề; ngang nhiên vi phạm luật lệ giao thông, có thái độ không đúng mực với người già, hành động thiếu văn hóa nơi công cộng… còn khá phổ biến. Khả năng kiểm soát cảm xúc không tốt của các bạn trẻ đã dẫn đến tình trạng bạo lực trong giới trẻ ngày càng tăng.
Trong bối cảnh xã hội hiện nay chúng ta cần có sự nhìn nhận nghiêm túc về vấn đề này. Việc giáo dục hành vi ứng xử văn hóa cho giới trẻ cần được quan tâm đúng mức. Chúng ta cần có những biện pháp thích hợp nhân rộng, tuyên dương những hành vi ứng xử đẹp tuân theo các chuẩn mực, vừa phù hợp với văn hóa, đạo đức truyền thống của Việt Nam, vừa phù hợp với các chuẩn mực của xã hội hiện đại.
Hành vi ứng xử văn hóa là kết quả của quá trình nhận thức, tình cảm, ý chí, niềm tin của con người trong quá trình sống, học tập và lao động. Cho nên để vun đắp hành vi ứng xử đạo đức trong giới trẻ, trước hết những người đi trước phải biết tác động một cách phù hợp vào nhận thức, tình cảm, ý chí và hành động của giới trẻ để họ từng bước nâng cao nhận thức, bồi dưỡng tình cảm, hình thành niềm tin và có những hành vi ứng xử đẹp trong cuộc sống. Có rất nhiều những việc làm cụ thể và thiết thực để hướng giới trẻ có cách ứng xử văn hóa: nêu gương của những người chung quanh để làm chuyển biến nhận thức giới trẻ, phát động các phong trào thi đua trong mọi lĩnh vực để hướng họ vào những hành động tốt…Bên cạnh đó, cần có sự quan tâm đúng mức, hướng dẫn, giúp đỡ và tháo gỡ những khó khăn, điều chỉnh những hành vi ứng xử không đẹp nảy sinh trong quá trình giới trẻ tham gia vào những quan hệ xã hội.
Trong mỗi điều kiện hoàn cảnh, con người đều có cách ứng xử và lối sống phù hợp. Ngày nay, trong điều kiện giao lưu, hội nhập, thế hệ trẻ đang đứng trước nhiều sự chọn lựa về quan niệm sống và cách sống của mình, tích cực có, tiêu cực có, vấn đề là cần phải nhận thức được quan niệm và cách sống đúng, được nhiều người chấp nhận. Bác Hồ đã có câu: “Nước Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn công học tập của các em”. Bởi vậy, thế hệ trẻ hãy sống có bản lĩnh, có trí tuệ, có cách cư xử văn hóa để góp phần xây dựng đất nước Việt Nam ngày càng tươi đẹp.
