Bài văn thuyết minh về cây bưởi - mẫu 5

Ai xa quê hương trong lòng cũng nhớ. Nhớ về quê hương, người ta nhớ về cây đa bến nước sân đình – những sự vật thân quen gần gũi. Nhớ về quê hương, người ta cũng có thể nhớ về cây tre nơi rìa làng ngày ngày vươn cao như khí chất con người dũng cảm. Nhưng với riêng tôi, tôi nhớ về cây bưởi “sau nhà ngan ngát hương thơm”. Bưởi có thể không phải là một loài cây quá tiêu biểu cho làng quê, nhưng cũng là một loài cây quen thuộc nhiều giá trị.

Bưởi là loại cây ăn trái thuộc chi Cam chanh. Một số tỉnh phía Bắc gọi bưởi là bòng. Trong tiếng Anh, bưởi gọi là Pomelo. Tuy nhiên nhiều từ điển Anh Việt ở Việt Nam lại dịch bưởi là grapefruit. Chính xác thì grapefruit là tên gọi bằng tiếng Anh của bưởi chùm (Citrus paradisi) - một giống cây được lai giữa cam và bưởi, quả nhỏ, vỏ giống quả cam, nhưng lại có mùi bưởi, ruột màu hồng, vị chua chua và hơi đắng. Sai lầm trong từ điển này đã dẫn đến lỗi tiếng Anh của nhiều người khác, từ đó tạo nên sự hiểu lầm trong tên gọi giữa bưởi chính thống và bưởi chùm (hay còn gọi là cam lai bưởi). Bưởi là loại cây thân gỗ, có tán lớn. Ở tuổi trưởng thành, cây bưởi cao trung bình 3 - 4m. Thân cây có màu nâu hơi ngả vàng nhạt. Ở những kẽ nứt trên thân cây đôi khi sẽ chảy mủ nhựa. Cành cây thường có gai dài, cứng và nhọn. Lá cây hình trứng, gan lá hình mang, có độ dài trung bình khoảng 10 - 12cm và rộng khoảng 5 - 6cm. Cuống lá có dìa cánh khá lớn. Hoa bưởi là hoa kép, mọc thành từng chùm khoảng 6 - 10 bông, có màu trắng. Mùi hương của hoa bưởi rất dễ chịu, có thể sử dụng để cắm hoa nghệ thuật hoặc xông hơi. Quả bưởi hình cầu, có màu xanh hoặc màu vàng tùy vào giống bưởi. Quả bưởi có múi, được hình thành từ các tép bưởi nhỏ li ti xếp cạnh nhau. Vị quả có thể chua, ngọt, the… tùy loại bưởi và thời điểm thu hoạch.

Ở Việt Nam có nhiều loại bưởi khác nhau, tuy nhiên, một số giống nổi tiếng được biết đến như bưởi năm roi, bưởi da xanh, bưởi Đoan Hùng, bưởi Diễn,… Bưởi năm roi có dạng quả lê, khi chín quả ngả vàng, bề mặt quả hơi nhám, vỏ dày. Tép bưởi dễ tách, nhiều nước, thịt mềm, vị chua nhẹ và rất ít hạt. Giống bưởi này cho năng suất rất cao từ 280 đến 300 quả / cây/ năm. Bưởi da xanh có đặc tính là từ khi còn non đến khi đã chín quả vẫn giữ màu xanh không đổi. Đây là giống cây đặc sản tỉnh Bến Tre và vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Bưởi kích thước khá lớn, vỏ mỏng. Một quả có từ 13 – 14 múi, thịt quả ngọt, ít hạt hoặc không hạt. Bưởi Đoan Hùng là giống bưởi ngọt trồng lâu đời ở Đoan Hùng (Phú Thọ). Bưởi có vỏ mỏng, khi chín có màu vàng, ăn có vị ngọt, thơm mát. Bưởi Diễn có nguồn gốc từ bưởi Đoan Hùng song có mã đẹp hơn, cây sinh trưởng khỏe, múi bưởi dày và mọng nước, quả có vị mát thanh, ngọt dịu.

Loài cây ăn quả này mang nhiều giá trị với đời sống con người. Thân cây có thể dung làm thành than củi, chất đốt, có thể dùng để trồng nấm,..Lá cây có thể được đun nấu với các loại thảo dược khác: xả,…để xông chữa những bệnh cảm cúm, lá khô còn có thể trở thành chất đốt. Hoa bưởi thơm được ướp cho hương chè thêm thanh nồng, giúp thanh tỉnh tâm hồn người. Quả bưởi có thể dùng ăn trực tiếp bởi đó là loại quả có nhiều chất xơ, vitamin, ngừa ung thư, ngừa sỏi thận. Ngoài ra có thể dùng làm nguyên liệu chế biến nhiều món ăn hấp dẫn khác: cùi bưởi dùng để nấu chè, bưởi có thể làm nước ép, tinh dầu. Vỏ hạt bưởi có thể dùng làm thuốc cầm máu. Ngay cả gai bưởi từ xưa cũng được dung để các bà các mẹ xỏ lỗ tai hay dùng để khêu ốc,… Ngày nay, bưởi còn được trồng như một thú chơi, làm cây cảnh hay quả được bày biện trong nhiều mâm ngũ quả, không thể thiếu mỗi dịp lễ tết hay ngày rằm.

Bưởi là một loại cây ăn quả tương đối dễ trồng nên có thể trồng bưởi quanh năm. Tuy nhiên, để đảm bảo cây sinh trưởng và phát triển tốt nhất, nên trồng cây và khoảng tháng 5 đến tháng 6. Cây bưởi dễ sống, ta không cần chăm sóc quá nhiều chỉ cần tưới nước hàng ngày và lựa chọn đất phù hợp, thường là những loại đất có khả năng thoát nước tốt, cung cấp đủ dinh dưỡng cho cây phát triển sau này. Ngoài ra, cần sát sao phòng tránh những loại sâu bệnh cho cây,nên tỉa cành lá,…giúp cây có điều kiện sinh trưởng tốt nhất. Không chỉ gắn bó mật thiết trong cuộc sống, trở thành một người bạn thân thuộc, một nét đẹp đặc trưng của làng quê Việt Nam xưa, cây bưởi còn đem đến những giá trị tinh thần khi không ít lần trở thành niềm cảm hứng:

“Bởi vì hoa bưởi ngát hương

Nên tôi hái tặng người thương gội đầu

Để hồn lạc bước vào nhau

Hương thơm quấn quýt nhớ nhau suốt đời.”

(Bởi vì)

Hương bưởi thơm đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho thơ ca, đó như hương thơm tượng trưng cho những người yêu nhau thầm lặng:

“Khung cửa sổ hai nhà cuối phố,

Chẳng hiểu vì sao không khép bao giờ,

Đôi bạn ngày xưa học chung một lớp,

Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương đưa

….

Nào ai đã một lần dám nói

Hoa bưởi thơm cho lòng bối rối”

(Hương thầm)

Để rồi cũng từ hương bưởi vấn vương ấy, bài thơ đã được phổ nhạc thành bài hát da diết, nói hộ nỗi lòng gái trai thời trước. Bưởi còn đi vào thơ ca nhạc họa, là nguồn cảm hứng bất tận cho nghệ sĩ. Cây bưởi có ý nghĩa quan trọng trong đời sống của con người. Nó là loài cây gần gũi, gắn bó thân thiết với đời sống, sinh hoạt của nhân dân. Là loài cây có nhiều giá trị, ở nơi đâu cây bưởi cũng luôn được yêu quý, chăm sóc, bảo vệ.

Đối với riêng tôi, cây bưởi có gắn với những nỗi niềm riêng, tôi nhớ những lần trèo cây hái hoa cài lên mái tóc, nhớ những lần bẻ gai bưởi để chụm đâu khêu mẻ ốc luộc mà chúng tôi mới bắt từ mương, nhớ những lần tách vỏ hạt làm khuyên tai cùng đám bạn,…Bưởi trong tiềm thức của tôi đã và sẽ luôn là người bạn thuở ấu thơ đẹp đẽ.