Thánh Matthew Lê Văn Gẫm
Thánh Matthew Lê Văn Gẫm sinh năm 1813 dưới triều vua Gia Long, quê ở làng Long Đại, xứ Gò Công, tỉnh Biên Hoà. Ông là con cả trong một gia đình có 5 người con trai cùng 1 người con gái. Được thừa hưởng truyền thống hiếu học sâu sắc từ cha là ông Paul Lê Văn Lại và mẹ là bà Maria Nguyễn Thị Nhiệm.
Năm 15 tuổi, Mathew Gẫm được cha mẹ cho phép vào chủng viện Lái Thiêu để học linh mục. Tuy nhiên, chỉ một tháng sau, bố mẹ ông đã đến đón về nhà làm việc để giúp đỡ gia đình. Năm 20 tuổi, ông kết hôn, có 4 người con và một cuộc sống gia đình hạnh phúc, yêu thương. Trong những chuyến công tác thường xuyên của mình, Matthew Gẫm từng phải lòng người phụ nữ khác, nhưng sau nhiều lần dằn vặt, ông quyết định cắt đứt mối quan hệ này. Để chuộc lại lỗi lầm, ông dành tình yêu sâu đậm hơn cho vợ cũng như dành nhiều thời gian hơn để giáo dục các con, đặc biệt là dạy chúng các giá trị Cơ đốc giáo. Trong các con của ông, người con lớn nhất và người con út mất vì bạo bệnh, con trai thứ hai bị giết khi tìm cách ngăn chặn vụ đốt nhà thờ Cầu Ngang, người con trai thứ ba bị bỏ tù vì đức tin, bị thiêu sống cùng với nhiều người khác ở Bà Rịa ngày 1/7/1862.
Sự hy sinh vì đức tin của hai con trai ông là kết quả từ những lời dạy Cơ đốc mà Matthew Gẫm đã truyền lại. Với công việc kinh doanh phát triển thuận lợi, ông đã hào phóng giúp đỡ các giáo sĩ, cũng như giành được sự tin tưởng của những người truyền giáo. Thỉnh thoảng ông đến Singapore hoặc Penang-Malaysia để đón các nhà truyền giáo cùng các chủng sinh Việt Nam hoặc chuyển về sách kinh Thánh, các hiện vật tôn giáo. Sau nhiều chuyến đi thành công, cuối cùng vụ việc bị phanh phui, các quan địa phương bắt đầu theo dõi ông sát sao. Năm 1846, Matthew Gẫm chấp nhận yêu cầu đi thuyền sang Singapore đưa Đức cha Dominic Lefebvre Nghĩa, cha sở Duelos Lộ cùng 3 chủng sinh về Sài Gòn. Chuyến trở về vào ngày 23 tháng 5 kéo dài hơn bình thường vì thuyền gặp bão, họ mất 4 ngày để trốn bọn cướp biển. Mãi đến ngày 6 tháng 6, ông mới đến cảng Cần Giờ.
Biết mình là đối tượng bị chính quyền theo dõi, Matthew Gẫm thả neo suốt 2 ngày trời chờ đợi vô ích, sau đó ông quyết định đi thuyền sâu hơn vào Sài Gòn. Đi ngang qua một chốt canh gác, ông gặp phải thuyền tuần tra và đã hối lộ 10 thuyền viên để tránh bị bắt. Tuy nhiên, có 5 thủy thủ trên tàu này sợ bị phát giác hành vi nhận hối lộ nên đã truy đuổi, chặn thuyền của ông lại. Matthew Gẫm kêu gọi các hành khách phản đối việc bắt giữ, tuy nhiên Giám mục Lefebvre Nghĩa không đồng ý với lý do đó là đi ngược lại tinh thần nhân ái của Cơ đốc giáo. Sáng ngày 6/8/1846, ông bị bắt. Vài ngày sau, các quan triệu ông đến tòa án để thẩm vấn, thúc giục phải bước qua thập tự giá. Nhưng ông dũng cảm chịu đựng những cuộc tra tấn. Trước tòa, ông ta khai tên là Lê Văn Bửu trong khi bản án lại ghi tên là Lê Văn Bối. Hai mươi ngày sau, các quan lại đệ đơn lên kinh đô tìm cách xử trảm, nhà vua đã trì hoãn quyết định cho đến năm sau. Trong thời gian chờ đợi, Matthew Gẫm phải chịu đựng những cơn sốt với cùm chân nặng nề, nhưng ông luôn mang trong mình một tinh thần vui vẻ, thanh thản. Sau 7 tháng ngồi tù, bản án tử hình của ông được vua Thiệu Trị phê chuẩn, nhưng vì thời điểm cận Tết nên nhà vua hoãn thi hành.
Năm hết Tết đến, một số quan lại ở thành Gia Định cảm thông với vị thương nhân hiền lành đã kiến nghị nhà vua giảm án tử hình xuống tù chung thân với lý do ngay cả Giám mục cũng không bị xử tử. Khi quân đội hoàng gia bị Pháp đánh bại tại Đà Nẵng vào tháng 3 năm 1847, nhà vua quyết định chống lại yêu cầu của họ.
Ngày 5/11/1849, Thánh Matthew Lê Văn Gẫm bị dẫn đến nơi hành quyết ở Đa Còm (nay là giáo xứ Chợ Đũi, bấy giờ là một phần của giáo xứ Chợ Quán) với sự hiện diện của nhiều người theo đạo Thiên Chúa lẫn người ngoại đạo. Sau khi tiếng cồng vang lên, xúc động trước sự đau khổ của những người đến chứng kiến, tên đao phủ run rẩy phải dùng tới ba lần để xử trảm.
Năm 1870, bà Nhiệm, mẹ của ông đã làm chứng trước tòa án phong chân phước rằng: “Tôi và chồng không cảm thấy đau buồn khi biết tin con trai qua đời. Chúng tôi vui vì sự ra đi của con mình sẽ khiến nó trở thành một vị Thánh.”
Ngày 27/5/1900, Đức Giáo Hoàng Leo XIII đã phong ông lên bậc chân phước.
