Tôi lớn lên trong một gia đình khá giả. Cha tôi mất sớm, tôi sống cùng với mẹ và người chị cùng cha khác mẹ tên là Tấm. Công việc trong nhà, chị Tấm đều phải làm hết, từ chăn trâu, gánh nước đến thái bèo, vớt khoai… Còn tôi là con cưng của mẹ nên chẳng phải động tay đến bất cứ việc gì.

Một hôm nọ, mẹ gọi cả hai chị em tôi lại, đưa cho mỗi đứa một cái giỏ và bảo ra đồng bắt tôm tép. Mẹ tôi hứa rằng: “Đứa nào bắt được nhiều tôm tép hơn sẽ được thưởng cho một cái yếm đỏ”.

Ra đồng, chị Tấm mò cua bắt ốc đã quen tay nên chẳng mấy chốc đã đầy giỏ. Còn tôi, thì dạo chơi hết ruộng này sang ruộng kia. Tôi nhớ lời mẹ dặn, liền bảo chị Tấm:

- Chị Tấm ơi chị Tấm! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về dì mắng.

Không ngờ, chị Tấm liền tin ngay. Chị ta lội ra chỗ ao sâu mà tắm rửa. Nhân cơ hội đó, tôi liền trút hết tép của Tấm vào giỏ của mình rồi chạy về nhà. Khi trở về nhà, chị Tấm bị mẹ tôi mắng vì cả buổi không bắt được gì, còn tôi thì hí hửng cười thầm ở trong nhà vì được nhận chiếc yếm đào tuyệt đẹp.

Từ hôm đó trở đi, tôi và mẹ vẫn thường bắt gặp Tấm lén giấu một bát cơm đem ra sau giếng. Một hôm nọ, tôi lén rình xem chị Tấm đang giấu diếm điều gì. Biết được sự thật, tôi liền mách mẹ, mẹ tôi bày mưu lừa chị Tấm đi chăn trâu ngoài đồng xa. Khi chị Tấm vừa đi khỏi, mẹ con tôi chạy đến giếng, đem cá bống về giết thịt.

Ít lâu sau, nhà vua mở hội cho người dân khắp nước đến xem. Ai nấy đều háo hức sắm sửa quần áo mới để chờ ngày dự hội. Chị Tấm cũng xin mẹ tôi cho đi dự hội. Mẹ tôi liền lấy một một đấu gạo trộn lẫn với một đấu thóc, rồi bảo chị Tấm

- Con hãy nhặt cho xong chỗ gạo này rồi có đi đâu hãy đi, đừng có bỏ dở, về không có gì để thổi cơm dì đánh đó.

Nói xong, mẹ và tôi xúng xính trong quần áo đẹp lên đường đến kinh đô. Thật kì lạ, trong buổi tiệc, tôi nhìn thấy một người con gái xinh đẹp tuyệt trần rất giống chị Tấm. Nghe đồn rằng, nhà vua đi qua con sông thấy ngựa không chịu đi liền sai người xuống sông xem có điều gì lạ thì vớt được một chiếc hài. Vua nhìn thấy liền đem lòng yêu mến người đi hài, ra lệnh ai mang vừa sẽ được làm vợ vua. Mẹ con tôi cũng kéo nhau đến thử nhưng chẳng đi vừa. Thì kìa, ai như chị Tấm đang bước đến, trong tay còn cầm một chiếc hài giống y chiếc hài tôi vừa ướm thử. Chị Tấm đi vừa hài, được vua đón vào cung làm hoàng hậu. Thấy vậy, tôi tức lắm. Tôi liền bảo mẹ nghĩ kế để tôi vào cung thay chị Tấm.Đúng dịp đến ngày giỗ cha, chị Tấm xin nhà vua về cúng giỗ. Mẹ tôi liền sai chị Tấm chèo lên cây cau hái một chùm cau đẹp nhất xuống để cúng cha. Chị Tấm không nghi ngờ gì liền làm theo. Mẹ con tôi ở dưới tìm cách chặt đổ cây cau. Chị Tấm ở trên cây thấy động liền hỏi. Mẹ tôi trả lời:

- Gốc cau lắm kiến, dì đuổi kiến cho nó khỏi lên đốt con.

Chị Tấm tin là thật, tiếp tục trèo lên ngọn cây cao. Cây đổ, Tấm ngã xuống ao mà chết. Mẹ đưa tôi vào cung thay cho Tấm. Nhà vua vẫn luôn thương nhớ chị Tấm mà không ngó ngàng gì đến tôi. Tôi lấy làm tức lắm. Một hôm có con chim vàng anh ở đâu bay đến lúc tôi đang giặt quần áo cho vua ở giếng. Nó kêu lên:

- Phơi áo chồng tao phơi lao phơi sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao.

Nghe thấy vậy, tôi sợ hãi lắm nhưng vẫn cố trấn tĩnh bản thân. Chim vàng anh kêu xong, nó bay đến cung vua. Đức vua yêu quý vàng anh đến quên ăn, quên ngủ.

Tôi lại lấy làm ghen tức, liền về nhà mách mẹ. Mẹ tôi liền bày kế bảo tôi nhân lúc vua đi vắng bắt chim vàng anh làm thịt, rồi vứt lông chim ở ngoài vườn. Vua biết chuyện gặng hỏi thì tôi liền nói dối là mình đang mang thai thèm ăn thịt chim nên bắt trộm. Vua nghe vậy thì không hỏi gì nữa.

Kỳ lạ thay, ở chỗ lông chim vàng anh mọc lên một cây xoan đào. Vua đi qua thấy cây tỏa bóng mát liền sai người mắc võng vào hai cây rồi nằm chơi hóng mát. Khi vua đi khỏi thì cành cây lại vươn thẳng trở lại. Từ đó, không ngày nào là vua không ra nằm hóng mát ở hai cây xoan đào.

Tôi thấy thế lại về mách mẹ. Nghe lời mẹ, nhân một hôm gió bão, tôi sai thợ chặt hai cây xoan đào lấy gỗ đóng khung cửi. Thấy cây bị chặt, vua hỏi thì tôi lại trả lời:

- Cây bị đổ vì bão, thiếp sai thợ chặt làm khung cửi để dệt áo cho bệ hạ.

Khung cửi vừa đóng xong, tôi ngồi dệt thì lại nghe tiếng kêu:

“Cót ca cót kétLấy tranh chồng chị,Chị khoét mắt ra”

Nghe thấy giọng nói vọng ra giống của chị Tấm, tôi vô cùng sợ hãi, liền sai người đốt khung cửi.

Một thời gian sau, tôi thấy chị Tấm trở về lại xinh đẹp hơn xưa. Vua ngày càng yêu quý. Tôi liền đến hỏi:

- Chị Tấm ơi, chị làm thế nào mà đẹp thế?

Chị Tấm không trả lời chỉ hỏi lại tôi:

- Có muốn đẹp không để chị giúp?

Tôi nghe theo lời chị Tấm. Thấy chị sai người đào một cái hố sâu rồi bảo tôi xuống đó. Tôi không chút nghi ngờ, liền xuống dưới và phải nhận lấy hậu quả là chết bỏng. Lúc này, tôi mới nhận ra mình đã làm quá nhiều việc xấu để phải nhận lấy kết cục này.

Tôi sống cùng mẹ và chị Tấm - người chị cùng cha khác mẹ của tôi. Vốn được mẹ nuông chiều, tôi chẳng phải động tay đến một công việc nào. Còn chị Tấm phải làm lụng từ sáng đến tối mà vẫn không hết việc.

Một hôm, mẹ gọi chúng tôi lại, đưa cho mỗi đứa một cái giỏ và bảo:

- Hai con nếu ai bắt được đầy tôm tép sẽ được thưởng một chiếc yếm đào.

Hai chị em tôi đi ra đồng. Chị Tấm chăm chỉ lại quen tay nên chẳng mấy chốc giỏ đã đầy tôm tép. Còn tôi, vì mải chơi mà đến cuối buổi chẳng bắt được gì. Chợt tôi nghĩ ra được một kế hay. Tôi chạy lại và bảo chị:

- Chị Tấm ơi! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu kẻo về mẹ mắng.

Chị Tấm tin thật, liền hụp xuống ao sâu tắm rửa sạch sẽ. Tôi liền trút hết tôm tép ở giỏ của Tấm sang giỏ của mình, rồi chạy về gặp mẹ để lấy yếm đào. Chị Tấm trở về nhà với cái giỏ trống không. Chị ta bị mẹ mắng cho một trận. Tôi thấy vậy thì lấy làm hả hê lắm.

Nhưng từ hôm đó, tôi thấy chị Tấm thường giấu một phần cơm mang ra giếng. Thấy kỳ lạ, tôi bèn rình xem chị ta đang giấu bí mật gì. Khi biết được sự thật, ngày hôm sau mẹ tôi lấy lý do làng đã bắt đầu cấm đồng để bắt chị chăn trâu ở đồng xa. Còn ở nhà, mẹ con tôi bắt cá bống đem đi giết thịt để nấu ăn. Về đến nhà, như mọi ngày chị Tấm lại đem cơm ra giếng nhưng gọi mãi không thấy cá bống đâu. Lúc đó, chị Tấm chỉ biết ngồi khóc lóc chứ không dám hỏi ai trong nhà.

Ít lâu sau, nhà vua mở hội cho người dân khắp nơi đến dự. Hai mẹ con tôi cũng sắm sửa quần áo mới để đi dự hội. Chị Tấm thưa với mẹ tôi muốn đi. Nhưng mẹ lại trộn một đấu gạo với một đấu thóc bắt chị ở nhà nhặt cho xong. Mấy ngày sau, mẹ con tôi nghe được tin: Nếu ai đi vừa chiếc hài do nhà vua tình cờ nhặt được trên đường đi dự tiệc sẽ được làm hoàng hậu. Người dân đến tranh nhau ướm thử nhưng không vừa. Tôi cũng vậy. Đến lượt chị Tấm ướm thử thì vừa như in. Tấm được vua rước vào cung làm hoàng hậu. Tôi ghen tức lắm nhưng không thể làm gì.

Đến ngày giỗ cha, chị Tấm về ăn giỗ. Đây là một cơ hội tốt để tôi thay thế chị ta. Mẹ tôi bảo chị Tấm trèo cây cau, hái cau cúng cha. Nhân lúc chị ta không để ý mà ở dưới chặt đổ cây cau. Chị Tấm ngã xuống ao chết đuối. Mẹ đưa tôi vào cung khóc lóc kể lể sự tình và xin cho tôi ở lại thay chị Tấm hầu hạ vua.

Một hôm, có một con chim vàng anh ở đâu bay đến đang lúc tôi giặt quần áo cho vua. Vàng anh kêu lên: “Phơi áo chồng tao phơi lao phơi sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao”. Rồi chim vàng anh bay vào cung vua, ngày ngày quấn quýt khiến nhà vua không thèm ngó ngàng đến tôi. Tôi tức lắm, tìm cách giết chết vàng anh theo lời mẹ, đem lông chim vứt ngoài vườn. Khi vua hỏi thì nói dối là mình có mang thèm ăn thịt chim nên vua không hỏi gì nữa. Từ chỗ lông chim vàng anh, một cây xoan đào mọc lên, cành lá xum xuê tỏa bóng mát. Vua sai người mắc võng nằm nghỉ ở đây. Tôi thấy vậy liền mách mẹ. Mẹ tôi lại bày mưu giúp tôi. Tôi sai người chặt cây làm thành khung cửi. Vua có hỏi thì tôi lại nói dối là do cây bị đổ vì bão, sai thợ chặt làm khung cửi để dệt áo cho vua. Nhưng lúc tôi ngồi dệt, bỗng vang lên một giọng nói giống hệt của chị Tấm:

"Cót ca cót kétLấy tranh chồng chị,Chị khoét mắt ra"

Tôi sợ quá, về nhà mách mẹ. Mẹ tôi lại bảo tôi đốt khung cửi đi, đổ ra xa khỏi hoàng cung.

Một thời gian sau, chị Tấm theo vua về cung làm tôi ngạc nhiên lắm. Không những vậy, chị ta còn xinh đẹp hơn xưa. Vua càng ngày càng yêu chiều chị Tấm. Tôi liền đến hỏi Tấm cách làm đẹp. Chị Tấm bày cho tôi tắm với nước sôi. Tôi hí hửng làm theo không chút nghi ngờ, và nhận lấy cái chết đau đớn. Đến lúc này tôi mới nhận ra rằng “ác giả thì ác báo” nhưng đã quá muộn rồi.

Tôi tên là Cám, sống cùng với mẹ và người chị gái cùng cha khác mẹ tên là Tấm. Được mẹ yêu thương, tôi chẳng phải làm gì cả. Mọi việc trong nhà: từ chăn trâu, gánh nước, vớt bèo đến nấu cơm, giặt giũ... đều do một tay chị Tấm làm hết.

Vào một ngày nọ, mẹ tôi gọi hai chị em tôi lại rồi đưa cho mỗi đứa một cái giỏ, bảo rằng:

- Đứa nào bắt được đầy giỏ tôm tép sẽ được thưởng một chiếc yếm đào.

Tôi và chị Tấm liền ra đồng. Vốn chăm chỉ lại quen tay nên chẳng mấy chốc, chị Tấm đã làm xong công việc, chiếc giỏ đầy những tôm tép. Còn tôi, do cả buổi chiều tôi mải chơi mà quên mất công việc mẹ giao, đến khi nhìn vào giỏ của mình thì thấy trống trơn. Trong lòng tôi ghen tức lắm, liền nghĩ kế lừa chị Tấm. Tôi bảo với chị:

- Chị Tấm ơi! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu kẻo về mẹ mắng.

Nghe tôi nói vậy, chị ta tin là thật, liền hụp xuống ao sâu tắm rửa sạch sẽ. Tranh thủ lúc đó, tôi liền trút hết tôm tép ở giỏ của chị ta sang giỏ của mình, hớn hở chạy về nhà để nhận chiếc yếm đào. Mẹ chẳng mảy may nghi ngờ gì, còn khen tôi chăm chỉ. Mãi đến tối, chị Tấm về nhà, với cái giỏ trống không. Mẹ tôi thấy vậy, lấy làm tức giận lắm, liền mắng cho chị ta một trận.

Kể từ hôm ấy, ngày nào, tôi cũng thấy chị Tấm lén giấu một phần cơm. Tôi rình xem thì phát hiện ra bí mật của chị. Thì ra, chị Tấm thường đem cơm nhà đi nuôi một con cá bống. Tôi liền mách với mẹ ngay. Hôm sau, mẹ tôi bắt chị Tấm đi chăn trâu tít ở đồng xa. Ở nhà, mẹ con tôi hí hửng bắt cá bống. Mẹ vừa thả cơm xuống giếng, vừa gọi giống y hệt lời chị Tấm:

“Bống bống bang bangLên ăn cơm vàng cơm bạc nhà taChớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người”. Quả nhiên, con cá bống hiện lên thật. Mẹ con tôi bắt cá bống đem về thịt ăn, rồi vứt xương cá ở góc bếp.

Một thời gian sau, vua cho mở hội, người dân trên cả nước đều được tham dự. Riêng mẹ con tôi cảm thấy rất háo hức, sắm sửa quần áo mới để đi dự hội. Chị Tấm cũng muốn đi. Nhưng mẹ tôi liền trộn một đấu gạo với một đấu thóc bắt chị ở nhà nhặt cho xong. Trong lễ hội, tôi nhìn thấy một người rất giống chị Tấm. Ít lâu sau, nhà vua cho lan truyền khắp đất nước. Nếu ai đi vừa chiếc hài mà nhà vua tình cờ nhặt được sẽ trở thành hoàng hậu. Người người tranh nhau đến ướm thử nhưng không có một ai đi vừa. Chỉ có chị Tấm vừa đặt chân vào là vừa như in. Chị ta được vua rước vào cung làm hoàng hậu.

Tuy sống trong hoàng cung, nhưng Tấm vẫn không quên ngày giỗ cha. Tôi thầm nghĩ đây là cơ hội tốt để thay thế chị ta. Nghĩ ra được một mưu, mẹ tôi liền bảo với chị Tấm:

- Trước đây con quen trèo cau, con hãy trèo xé lấy một buồng để cúng bố.

Chị Tấm vâng lời trèo lên cây cau. Mẹ con tôi nhân lúc chị ta không để ý mà ở dưới chặt đổ cây. Chị Tấm ngã xuống ao chết đuối. Mẹ đưa tôi vào cung khóc lóc kể lể sự tình, nói dối với vua rằng Tấm không may bị rơi xuống ao chết đuối, nay đưa em vào để thế chị. Vua nghe nói trong bụng không vui nhưng vẫn không nói gì cả.

Một lần nọ, khi tôi đang giặt quần áo cho nhà vua thì có con chim vàng anh ở đâu bay tới. Nó kêu lên:

- Phơi áo chồng tao phơi lao phơi sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao.

Kêu xong thì bay về phía cung vua. Vàng anh ngày ngày quấn quýt khiến nhà vua không thèm ngó ngàng đến tôi. Tôi tức lắm, tìm cách giết chết vàng anh, đem lông chim vứt ngoài vườn. Khi vua hỏi thì tôi nói rằng:

- Thiếp có mang thèm ăn thịt chim nên trộm phép bệ hạ đã giết thịt ăn mất rồi.

Vua nghe vậy cũng không hỏi gì nữa. Kỳ lạ thay từ chỗ lông chim vàng anh mọc lên một cây xoan đào, cành lá xum xuê tỏa bóng mát. Vua sai người mắc võng, ngày ngày nằm nghỉ ở đây. Tôi thấy vậy liền mách mẹ. Mẹ tôi lại bày mưu giúp tôi. Về cung, tôi sai người chặt cây làm thành khung cửi. Vua thấy cây bị chặt liền hỏi, thì tôi lại tìm cách nói dối:

- Cây bị đổ vì bão, thiếp sai thợ chặt làm khung cửi để dệt áo cho bệ hạ.

Khi khung cửi vừa đóng xong, tôi ngồi dệt thì lúc nào cũng nghe thấy một giọng nói giống hệt của chị Tấm vang lên:

“Cót ca cót kétLấy tranh chồng chị,Chị khoét mắt ra”

Tôi sợ quá, về nhà mách mẹ. Mẹ tôi lại bảo tôi đốt khung cửi đi, đổ ra xa khỏi hoàng cung.

Không lâu sau, chị Tấm trở về, lại trở nên xinh đẹp hơn xưa. Vua càng thêm yêu chiều. Một hôm, tôi liền hỏi chị:

- Chị Tấm ơi chị Tấm, chị làm thế nào mà đẹp thế?

Chị Tấm không đáp, chỉ hỏi lại tôi:

- Có muốn đẹp không để chị giúp?

Tôi nghe vậy liền bằng lòng ngay, cuối cùng thì bị bỏng chết vì nước sôi.

Tôi và Tấm là hai chị em cùng cha khác mẹ. Chúng tôi sống trong một gia đình khá giả. Cha mất sớm, cả hai ở với mẹ của tôi. Trong nhà, chị Tấm phải làm hết mọi việc nặng nhọc từ việc nhà đến việc đồng áng. Còn tôi thì không phải làm việc gì cả.

Một hôm, mẹ đưa cho hai chị em mỗi người một cái giỏ và bảo ra đồng bắt con tôm cái tép, hứa rằng:

- Hễ đứa nào bắt được đầy giỏ thì thưởng cho một cái yếm đỏ.

Chị Tấm nhờ mò cua bắt ốc đã quen nên chỉ một buổi là được đầy giỏ vừa cá vừa tép. Còn tôi thì mải chơi, đến cuối buổi vẫn chưa bắt được gì. Tôi nhanh trí, liền bảo với chị Tấm:

- Chị Tấm ơi chị Tấm! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về mẹ mắng.

Chị Tấm tin lời tôi ngay, bèn xuống ao lội ra chỗ sâu tắm rửa. Thừa dịp đó, tôi liền trút hết tép của Tấm vào giỏ của mình rồi ba chân bốn cẳng về trước để nhận chiếc yếm đào. Tấm trở về nhà thì bị mẹ tôi mắng cho một trận.

Từ hôm ấy trở đi, cứ sau bữa ăn, tôi lại thấy chị ta để dành một phần cơm. Thấy kì lại, tôi bèn rình xem thì phát hiện ra Tấm đang nuôi một con cá bống. Mỗi lần nghe lời Tấm gọi, bống lại ngoi lên mặt nước đớp những hạt cơm được ném xuống. Tôi liền mách mẹ ngay. Biết chuyện, tối hôm ấy, mẹ tôi gọi Tấm lại rồi bảo chị ta sáng mai dậy sớm đi chăn trâu, và dặn rằng:

- Con ơi con! Làng đã bắt đầu cấm đồng rồi đấy. Mai con đi chăn trâu, phải chăn đồng xa, chớ chăn đồng nhà, làng bắt mất trâu.

Chị Tấm không chút nghi ngờ, sáng hôm sau đưa trâu đi ăn thật xa. Ở nhà mẹ con tôi liền ra giếng, gọi y hệt lời chị Tấm. Cá bống hiện lên thật, tôi và mẹ liền bắt lấy nó rồi đem giết thịt.

Ít lâu sau, nhà vua mở hội luôn mấy đêm ngày. Già trẻ trai gái các làng đều nô nức đi xem. Hai mẹ con con tôi cũng sắm sửa quần áo đẹp để đi trẩy hội. Thấy Tấm cũng muốn đi, mẹ tôi liền lấy một thúng gạo và một thúng thóc với nhau, rồi bảo chị:

- Con hãy nhặt cho xong chỗ gạo này rồi có đi đâu hãy đi, đừng có bỏ dở, về không có gì để thổi cơm dì đánh đó.

Kỳ lạ là ngày hôm đó, tôi nhìn thấy một người rất giống chị Tấm ở lễ hội. Nhưng khi trở về thì vẫn thấy chị ta ở nhà, công việc mẹ giao cũng đã xong.

Một thời gian sau, nhà vua hạ lệnh cho rao mời tất cả đám đàn bà con gái đi xem hội đến ướm thử giày. Và hễ ai đi vừa chiếc giày thì vua sẽ lấy làm vợ. Tôi cũng đếm thử nhưng không vừa. Nhìn thấy chhị Tấm từ xa, tôi liền nói với mẹ:

- Mẹ ơi, hình như chị Tấm nhà ta cũng đến thử giày đấy!

Mẹ tôi liền bĩu môi, nói:

- Chuông khánh còn chẳng ăn ai. Nữa là mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre.

Nhưng khi chị Tấm đặt chân vào giày thì vừa như in. Chị ta còn lấy ra một chiếc giày khác giống y hệt. Thế rồi, chị Tấm được vua đón vào cung làm hoàng hậu.

Tuy sống trong hoàng cung, chị Tấm vẫn không quên ngày giỗ cha. Khi chị ta về sửa soạn đám giỗ, mẹ tôi liền bảo:

- Trước đây con quen trèo cau, con hãy trèo xé lấy một buồng để cúng bố.

Chị Tấm vâng lời mẹ tôi, trèo lên cây. Thấy cây rung chuyển liền hỏi:

- Dì làm gì dưới gốc thế?

- Gốc cau lắm kiến, dì đuổi kiến cho nó khỏi lên đốt con.

Chị Tấm chưa kịp xé cau thì cây đã đổ, chị ta ngã lộn cổ xuống ao và chết. Mẹ liền đưa tôi vào hoàng cung để thay cho chị Tấm.

Một hôm, tôi đang ngồi giặt áo cho vua ở giếng, thì có con chim vàng anh ở đâu bay đến, dừng lại trên một cành cây, kêu lên:

- Phơi áo chồng tao phơi lao phơi sào, chớ phơi bờ rào, rách áo chồng tao.

Sau đó, chim vàng anh bay thẳng vào cung điện đậu ở cửa sổ, hót lên rất vui tai. Vua đi đâu, chim bay đến đó. Nhà vua yêu quý vàng anh quên cả ăn ngủ. Tôi liền về nhà mách mẹ. Mẹ tôi bảo cứ bắt chim làm thịt ăn rồi kiếm điều nói dối vua. Trở lại cung vua, tôi nhân lúc vua đi vắng, bắt chim làm thịt ăn, rồi vứt lông chim ở ngoài vườn. Thấy mất vàng anh, vua hỏi, tôi trả lời rằng:

- Thiếp có mang thèm ăn thịt chim nên trộm phép bệ hạ đã giết thịt ăn mất rồi.

Nhà vua không nói gì cả. Thật kì lạ là ở chỗ lông chim vàng anh mọc lên một cây xoan đào, cành lá xum xuê, tỏa bóng mát. Vua sai người mắc võng, ngày ngày nằm ở đó nghỉ ngơi. Tôi thấy vậy thì tức lắm, sai thợ chặt cây làm khung cửi. Khi vua hỏi, tôi lại nói dối:

- Cây bị đổ vì bão, thiếp sai thợ chặt làm khung cửi để dệt áo cho bệ hạ.

Khung cửi đóng xong, tôi vừa ngồi dệt vào dệt thì nghe thấy tiếng kêu:

“Cót ca cót kétLấy tranh chồng chị, chị khoét mắt ra”

Tôi sợ hãi lắm, liền về nhà mách mẹ. Mẹ khuyên tôi đốt quách khung cửi rồi đem tro đi đổ cho rõ xa để được yên tâm. Tôi làm theo, đem đốt khung cửi rồi đổ tro ra thật xa hoàng cung.Nhà vua có việc phải đi xa, khi trở về thì cùng với chị Tấm. Thấy chị ta không chết, lại còn xinh đẹp hơn xưa, tôi lấy làm sợ hãi lắm. Một hôm, tôi liền đến hỏi chị:

- Chị Tấm ơi chị Tấm, sao chị càng ngày càng đẹp thế?

Chị không trả lời mà chỉ hỏi lại tôi:

- Có muốn đẹp như vậy không để chị giúp?

Tôi bằng lòng ngay, rồi làm theo lời chị Tấm. Cuối cùng tôi đã phải nhận lấy hậu quả là cái chết đầy đau đớn.

Tôi là Cám, một cô gái xinh đẹp, sắc sảo lại có một người mẹ hết mực yêu thương tôi. Nghe đâu, mẹ tôi là vợ thứ hai của cha tôi. Bởi vì vợ trước của cha mất sớm nên ông lấy mẹ tôi. Tôi chẳng phải làm bất cứ việc gì trong nhà bởi có một con hầu làm hết rồi, đó là Tấm. Thực ra nó là chị cùng cha khác mẹ của tôi nhưng bao giờ Cám xinh đẹp này nhận nó là chị cả.

Bữa nọ, mẹ sai tôi và con Tấm đi bắt tép và hứa sẽ thưởng cho ai bắt được nhiều tép nhất. Tôi cũng lo lắng nghĩ bụng mình đâu có làm cái gì bao giờ, một người xinh đẹp như tôi mà phải xuống mấy cái hồ đầy bùn hôi thối để bắt những con cá tanh tưởi kia á, không bao giờ. Tôi nũng nịu mẹ tôi nhưng lần này mẹ tôi không giúp, mẹ chỉ nói không muốn làm thì phải tìm ra cách không làm mà vẫn có thưởng thế mới là người thông minh chứ. Tôi chả biết cách nào, mẹ nói khó hiểu quá. Mặc kệ tôi cứ đi ra ngoài đồng vui chơi cái đã.

Đến giờ về nhà tôi mới sực nhớ ra nãy giờ cứ mải mê hái hoa bắt bướm mà quên nhiệm vụ. Tôi chạy về phía con Tấm nhìn nó bắt được cả một giỏ đầy tép, tức mình rồi tôi nghĩ bụng phải tìm cách lấy hết của nó mới được. Trong đầu tôi lóe lên một ý nghĩ thế rồi tôi bảo nó xuống hồ tắm không về lấm mẹ sẽ rầy la. Được cái nó cũng nghe lời nên xuống hồ tắm, nhân cơ hội đó tôi chút hết tép của nó về và nhận thưởng. Khi nó trở về không những bị mẹ mắng mà còn không được yếm đào, tôi thấy mình thật thông minh khi mà không làm cũng có thưởng.

Lâu ngày tôi thấy con Tấm có biểu hiện lạ, mỗi bữa cơm nó ăn ít hơn và thường ra giếng làm gì đó. Khi hiểu ra sự tình, mẹ con tôi lừa nó đi chăn trâu để ở nhà mẹ con tôi gọi con bống lên xẻ thịt ăn. Một ngày nọ, hoàng tử mở hội kén hoàng hậu, những người con gái được hoàng tử chọn sẽ ngay lập tức được tiến cung. Tôi sung sướng nghĩ kì này mình sẽ được đổi đời rồi. Mẹ cũng rất đầu tư cho tôi,may toàn bộ quần áo mới, sắm sửa chuẩn bị cho ngày trở thành hoàng hậu. Con Tấm nô tì ấy thế mà cũng đòi đi hội. Nó làm việc nhà xong rất sớm và xin phép để được đi cùng. Tôi không chịu cho nó đi, mẹ liền nghĩ ra cách bắt nó nhặt thóc gạo riêng ra mới được đi. Hả hê mẹ con tôi lên đường tới kinh đô thử sức, một lát sau thấy hoàng tử lệnh ai đi vừa chiếc hài sẽ được chọn làm vợ. Cám xinh đẹp tôi lên thử nhưng khốn nỗi không vừa, đang tức giận thì thấy một người con gái xinh đẹp đến thử. Tôi sững sờ, mẹ tôi cũng sững sờ, đó là con Tấm mà. Thế rồi nó được tiến cung còn mẹ con tôi tức tối ra về. Thật là không công bằng khi mà con hầu đó lại làm hoàng hậu chứ không phải tôi.

Ngày giỗ cha nó về ăn giỗ, mẹ con tôi nghĩ phải tìm cách giết nó để tiến cung. Không phải mẹ con tôi ác độc mà là do nó tự chuốc lấy. Lúc nó trèo cây cau để hái câu cúng thầy mẹ tôi đã chặt cây làm nó rơi xuống ao mà chết. Mẹ đưa tôi tiến cung để thay Tấm làm hoàng hậu nói dối hoàng tử là đó là di nguyện cuối cùng của nó. Tôi ra sức quyến rũ hoàng tử nhưng lạ thay chàng không mảy may để ý tới tôi, ngày đêm chỉ quấn quýt bên con chim vàng anh đáng ghét. Tôi bắt được nó và giết chết nó. Tưởng rằng vàng anh chết rồi thì sẽ không còn ai ngăn cản được hoàng tử với tôi thế mà chàng vẫn ngày đêm ra chỗ cây xoan đào mới mọc mắc võng hóng mát. Nghe theo lời mẹ, tôi chặt cây xoan đào đó đi và làm nó thành khung cửi. Nhưng cứ mỗi khi dệt vải thì tôi đều nghe thấy những lời tru tréo, dọa nạt khoét mắt tôi. Ban đầu thì cũng sợ hãi về sau tôi quyết định đốt luôn khung cửi đó và đổ tro ở một nơi rất xa.

Ít lâu sau bỗng dưng thấy hoàng tử đem Tấm từ đâu về, tôi sững sỡ kinh ngạc rồi sợ hãi. Tôi đã giết nó rồi cơ mà, tại sao nó vẫn sống hay đó là hồn mà của nó luôn ám ảnh tôi. Tôi sợ hãi chạy về nhà, sau nhiều ngày sống bình thường, tôi tự thắc mắc tại sao con Tấm xấu xí ấy dầm mưa dãi nắng mà da vẫn trắng như thế. Có người mách tôi tắm bằng nước nóng vừa đun sôi, tôi muốn tôi phải trắng hơn nó, đẹp hơn nó nên đã làm theo.

Tôi lớn lên trong một gia đình khá giả, nhưng không may cha tôi đã qua đời từ sớm. Tôi sống cùng mẹ và một chị gái cùng cha khác mẹ tên là Tấm. Mọi việc trong nhà, mẹ tôi đều bắt chị Tấm làm. Từ bé tôi đã sống sung sướng, quen được mẹ nuông chiều nên tôi chẳng phải làm việc gì nhiều, tôi chỉ ăn, ngủ và chơi, chẳng bù với chị Tấm, phải làm việc suốt cả ngày. Tôi và mẹ thay nhau mắng mỏ, ức hiếp Tấm. Tôi biết con Tấm ấy cực khổ, uất ức lắm nhưng vẫn cắn răng chịu đựng, điều đó làm tôi sung sướng và hạnh phúc biết bao.

Có một hôm mẹ gọi chúng tôi lại và bảo: "Này hai con, hai con hãy đi bắt cua đứa nào bắt được nhiều thì ta cho chiếc yếm đỏ, còn không bắt được cua thì nhớ trận đòn roi đang chờ sẵn". Chị Tấm hí hửng đi ngay và cố gắng chăm chỉ bắt được một giỏ cua đầy. Tôi mải mê rong chơi bắt bướm mà quên biếng đi mất. Tới giờ về, giỏ chị Tấm đầy cá cua, còn giỏ tôi thì trống không, lúc đó, tôi nghĩ ra một kế. Khi về tới ao đầu làng thì tôi gọi chị lại và nói: "Chị Tấm ơi! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu kẻo về mẹ mắng". Chị nghe lời tôi liền đi ra chỗ sâu gội lại đầu tóc, tôi hí hửng trút hết tôm tép từ giỏ chị qua giỏ mình rồi chạy vội về nhà lấy yếm đỏ từ mẹ. Chị Tấm về nhà với cái giỏ trống không, dĩ nhiên chị bị mẹ cho một trận còn tôi thì hí hửng với yếm mới.

Từ ngày đó, mẹ tôi thấy Tấm hay dành một bát cơm mang ra giếng sau khi ăn, liền sinh nghi sai tôi đi rình. Biết được sự thật, hôm sau mẹ tôi bảo Tấm đi chăn trâu nơi xa, ở nhà mẹ con tôi bắt cá bống của chị Tấm lên ăn. Về nhà thấy không còn cá bống, chị Tấm lại khóc. Ôi, chị gì mà yếu đuối, tối ngày chỉ biết khóc thôi.

Ít lâu sau, nhà vua mở hội. Hai mẹ con tôi cũng đi dự. Chị Tấm muốn đi dự hội, thế là mẹ tôi trộn một đấu gạo với một đấu thóc bắt chị ở nhà nhặt cho xong. Mặc kệ chị khóc lóc, mẹ con tôi vẫn hí hửng đi. Tôi gặp lại chị Tấm ở dạ hội, chị xinh đẹp đến nỗi tôi và mẹ nhìn không ra, lòng tôi dấy lên nỗi ghen tức, về nhà tôi phải bắt nạt chị cho bõ ghét.

Nghe tin vua tuyên bố: "Hễ đàn bà con gái nào dự hội ướm vừa chiếc hài này thì vua sẽ cưới làm vợ." Ai cũng tranh nhau ướm thử nhưng không vừa. Mẹ con tôi cũng vậy. Đến lượt chị Tấm ướm thử thì vừa như in. Nhà vua cho đem kiệu rước Tấm về cung làm vợ mình trước con mắt hằn học của mẹ con tôi.

Ngày giỗ cha, chị Tấm về ăn giỗ. Mẹ tôi bảo chị trèo cây cau, hái cau cúng cha. Đang khi Tấm ở trên ngọn cau thì ở dưới mẹ tôi lấy dao chặt cây làm Tấm té mà chết. Tôi lấy quần áo Tấm mặc rồi vào cung thay chị.

Từ ngày chị Tấm mất, vua suốt ngày quấn quýt với chim vàng anh, tôi tức tối về mách mẹ. Mẹ tôi bảo bắt chim đem cho mèo ăn, chôn lông chim ngoài vườn, Chẳng bao lâu nơi đó mọc lên một cây xoan đào, xum xuê tươi tốt. Vua thấy đẹp nên sai người mắc võng vào cây hóng mát nên rất quý cây. Mẹ tôi xui chặt cây xoan đào lấy gỗ đóng khung cửi. Lúc ngồi dệt vải, tôi nghe con ác trên khung cửi kêu: "Cót ca cót két. Lấy tranh chồng chị. Chị khoét mắt ra." Nghe lời mẹ chỉ, tôi đốt khung cửi rồi đổ tro bên đường xa cung vua mong sẽ được yên thân.

Ngày vua đón Tấm trở về cung, tôi hoàn toàn ngạc nhiên. Không những Tấm vẫn còn sống mà lại trắng đẹp hơn xưa nên tôi băn khoăn tự hỏi vì sao cùng với lòng ghen tức. Tấm bày cho tôi tắm với nước sôi thì sẽ đẹp. Tôi hí hửng làm theo thì chết tức khắc. Nghe tin tôi chết, mẹ cũng uất lên mà chết theo tôi. Nếu biết trước có ngày hôm nay thì ngày xưa tôi đã đối xử tốt với chị Tấm, giờ tôi mới hiểu ra ý nghĩa câu nói "gieo gió gặt bão".

Tôi là Cám, tôi sống với mẹ tôi và con của dượng tôi vì bố nó chết lâu rồi nên mẹ con tôi nuôi nó. Nhưng tôi cũng không ưa nó lắm vì nó lúc nào cũng ra vẻ làm chị. Hàng ngày nó cũng khá chăm chỉ vì việc nhà, tôi thấy cũng cỏn con: cho lợn ăn, chăn châu, nấu cơm, giặt quần áo… Tôi thấy ít việc đó nó làm hợp hơn tôi vì tôi còn bận chọn vải may quần áo và đi làm tóc tai. Tôi đang tuổi đôi mươi mà!

Có hôm mẹ tôi giao cho hai đứa công việc, mỗi đứa một giỏ để đi bắt đầy giỏ tôm cua. Đứa nào nhanh chân thì được cái yếm đỏ mẹ tôi mới mua đẹp mê hồn. Nhưng tôi thì có biết lội ao hồ bao giờ, bẩn hết quần áo mất. Con Tấm thì cứ tìm tìm mò mò đến bao giờ mới xong? Mình cứ đi hái hoa bắt bướm tí đã rồi về bắt tôm cua sau. Chiều khi tôi ra thì đã muộn rồi, thôi thì lừa con ngu kia một phen vậy:

"Chị Tấm ơi chị Tấm

Đầu chị bị lấm

Chị ra ruộng sâu mà gội đầu, không về mẹ mắng đó."

Haha, nó đã tin lời mình, mình phải nhanh tay đổ hết tôm cua tép giỏ nó sang giỏ của mình mới được. Về nhà được lấy yếm đỏ, và tôi đã có cái yếm đỏ.

Một hôm nọ, tôi thấy con Cám ít ăn, hay để dành một bát cơm của mình. Tôi với mẹ mới rình xem con ranh đang làm gì. Tôi và mẹ đã thấy nó gọi là:

"Bống bống bang bang. Bống ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta. Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người" thì có con cá bống bé lòi lên. Tôi và mẹ tính thịt nó làm bữa bống kho. Hôm sau tôi và mẹ lừa nó đi chăn trâu xa không thì người ta thu trâu. Rồi tôi và mẹ tôi bắt con cá bống lên ăn thả ruột lại. Giờ nó hết người làm bạn nhé! Mình phải giấu xương ở xó bếp không nó biết với được.

Sắp đến vũ hội, mẹ và tôi chuẩn bị quần áo giầy dép mới cho tôi thật đẹp để kiếm chồng. Hôm đó tôi và mẹ chuẩn bị đi, con Tấm cũng đòi đi. Tôi tức quá, tôi xui mẹ đổ hết thóc gạo vào nhau cho nó ngồi mà sàng mà lọc. Haha, sáng mai cũng chưa xong đâu, rách rưới còn đòi theo quý tộc hahaha…

Đang chơi hội vui vua ban lệnh thử giày, ai đi vừa là vợ vua. Mẹ và tôi cùng thử nhưng giầy con nào mà bé thế, bố tao cũng không ních vào được. Lựa đằng này đằng kia đau cả chân, bực cả mình đành thôi.

Rồi có một con đến thử rất giống con Tấm nhưng đẹp hơn, nó chỉ gần bằng tao thôi sao lại vừa giầy nhỉ. Bực quá! Gọi nó thì đúng nó rồi. Vua đưa nó về tổ chức đám cưới luôn mới sợ. Con này là con ôsin mà, vua mù rồi.

Đến ngày giỗ bố nó cũng biết đường vác mặt mà về. Bây giờ oai như cóc rồi, bà sẽ cho mày một phen.

Thời gian thấm thoắt thoi đưa, từ ngày được ông Bụt cưu mang cứu sống, chẳng mấy chốc đứa trẻ mồ côi lang thang trong rừng sâu hoang vắng ngày nào, giờ đây đã trở thành một cô thiếu nữ. Tôi đã trở thành cô con gái nuôi yêu quý của Bụt. Chẳng còn gì nguy hiểm trong khu rừng sâu ấy nữa, khu rừng ngày xưa suýt nữa đã cướp đi của tôi mạng sống giờ lại cho tôi một người cha, gia đình, bè bạn,... Tôi làm bạn với cỏ cây, muông thú núi rừng, hàng ngày đi hái thuốc chữa bệnh cho người dân dưới núi. Một hôm, Bụt gọi tôi đến và nhẹ nhàng nói:

Lan Hoa con, bệnh tật không phải nỗi khổ nhất của con người trần thế. Rất nhiều người sống dưới chân núi kia cũng phải chịu bao nỗi bất hạnh như con ngày xưa. Có một cô gái tên là Tấm đang rất cần sự giúp đỡ của hai cha con ta. Con hãy thay cha mang đến hạnh phúc cho cô gái đó, và cũng để con được tận mắt chứng kiến cuộc sống bên ngoài khu rừng này.

- Cô Tấm ấy khổ lắm phải không cha?

- Tấm có một em gái tên là Cám, hai chị em cùng cha nhưng khác mẹ. Hai chị em suýt soát tuổi nhau. Tấm là con vợ cả, Cám là con vợ lẽ. Mẹ Tấm đã chết từ hồi Tấm còn bé. Sau đó mấy năm thì cha con cũng chết. Tấm ở với dì ghẻ là mẹ của Cám. Dì ghẻ là người rất cay nghiệt. Hằng ngày, Tấm phải làm việc vất vả, hết chăn trâu, gánh nước, đến thái khoai, vớt bèo; đêm lại còn xay lúa giã gạo mà không hết việc. Trong khi đó thì Cám được mẹ nuông chiều, được ăn trắng mặc trơn, suốt ngày quanh quẩn ở nhà, không phải làm việc nặng.

Thế nhưng chưa hết đâu con, ta biết rằng Tấm sẽ còn gặp nhiều khó khăn trở ngại lắm.

Nghe xong câu chuyện, nhớ về thời thơ bé của mình, tôi càng thương Tấm nhiều hơn. Ngay sau hôm đó, tôi đã được biến thành một con Bống, sống trong một thửa ruộng gần làng nọ và chờ đợi chị em Tấm xuất hiện. Trong hình dạng bé nhỏ, tôi len lỏi khắp các thửa ruộng, mọi vật xung quanh lạ lẫm quá! Không có cây rừng mà chỉ có những nhành cỏ yếu ớt, không có hổ, không có chim chóc, không có những chú sâu đáng yêu,… những con vật xung quanh tôi gọi nhau bằng những cái tên thật lạ: Ốc Vặn, Ốc Nhồi, Cua Càng, Cá Cờ, Rô Phi,…Tôi nhanh chóng làm quen với những người bạn ấy, nghe họ kể những câu chuyện về thời tiết, mùa nước cạn, mùa nước lên, mùa nào con người hay ra đồng bắt tép, và họ còn bàn cả với nhau làm thế nào để không phải chui vào chiếc giỏ của chị Tấm…Ô! Nghe đến đây tôi giật mình! Họ vừa nhắc đến Tấm kìa! Chắc cô gái này hay ra đồng, hay đi mò cua bắt tép lắm đây! Thảo nào mà những người bạn mới quen lại sợ Tấm, sợ chiếc giỏ của Tấm đến thế!

Thửa ruộng yên bình quá! Đang trầm tư suy nghĩ thì tôi cảm nhận được dường như mặt nước có sự thay đổi. Nước dưới thân tôi động đậy; cua, ốc, cá, tép,… không thì thầm to nhỏ nữa mà dáo dác gọi nhau chạy đi ẩn nấp, mọi thứ hoảng loạn, và tôi nghe thấy có âm thanh của những bước chân sục sạo… “Cô Tấm đó mọi người ơi!” (Cá Cờ kêu lên). À! Thì ra là Tấm! Đúng rồi, trước khi đi cha Bụt đã dặn dò mình sẽ được gặp Tấm trong lần Tấm và Cám ra đồng thi bắt con tôm cái tép mà. Chẳng chạy trốn, tôi ngoan ngoãn chui vào giỏ của Tấm. Tôi ngạc nhiên vì mới chỉ một buổi Tấm bước chân xuống ruộng mà đã đầy trong giỏ vừa cá vừa tép. Một giọng lanh lảnh từ đâu cất lên:

- Chị Tấm ơi, chị Tấm! Đầu chị lấm, chị hụp cho sâu, kẻo về dì mắng.

(Tôi tự nhủ: “Giọng này chỉ có thể là của Cám!”)

Trong một khắc, Cám đã trút hết tép của Tấm vào giỏ của mình rồi ba chân bốn cẳng ra về. Chỉ còn mình tôi trong chiếc giỏ của cô Tấm đáng thương. Nhưng Tấm đâu thấy tôi, lúc Tấm bước lên chỉ còn giỏ không, bèn ngồi xuống bưng mặt khóc huhu. Đúng lúc đó, cha Bụt của tôi liền hiện lên hỏi Tấm:

- Con làm sao lại khóc?

Tấm kể lể sự tình cho Bụt nghe. Bụt bảo:

- Thôi con hãy nín đi! Con thử nhìn vào giỏ xem còn có gì nữa không?

Tấm nhìn vào giỏ và nói:

- Chỉ còn một con cá bống.

- Con đem con cá bống ấy về thả xuống giếng mà nuôi. Mỗi bữa, đáng ăn ba bát thì con ăn hai, còn một đem thả xuống cho bống. Mỗi lần cho ăn, con nhớ gọi thế này:

Bống bống, bang bang,

Lên ăn cơm vàng cơm bạc nhà ta

Chớ ăn cơm hẩm cháo hoa nhà người.

Không gọi đúng như thế thì nó không lên, con nhớ lấy!

Cha Bụt nói xong rồi biến mất. Và cũng từ hôm đó mà tôi được sống giữa nguồn nước ngọt mát, được thỏa thuê tung tăng bơi lội, được ăn những hạt cơm trắng ngần. Tấm thân quen với tôi từ lúc nào mà không hay. Tôi chờ Tấm đâu phải chỉ vì bát cơm mà Tấm mang đến, đó còn là vì tôi cảm nhận được có một tình cảm rất chân thành đang dần nảy sinh giữa chúng tôi. Phải chăng có một sợi dây liên kết vô hình nào đó đã gắn kết tôi và Tấm lại với nhau, giữa hai con người cùng chung một số phận.

Buổi trưa hôm đó, như bao buổi trưa khác, vẫn lời gọi như mọi khi nhưng sao lại thiếu đi sự nhẹ nhàng, đầm ấm. “Chắc Tấm bị ốm nên lạc giọng thôi!” (Tôi thầm nghĩ). Nghĩ vậy, tôi ngoi lên mặt nước. Trời ơi, mẹ con Cám đã chực sẵn, bắt lấy tôi đem về nhà làm thịt. Tôi thì sợ gì chuyện bị giết thịt chứ, tôi đã có cha Bụt bên cạnh cơ mà. Thân Bống chỉ để giúp tôi hóa thân mà thôi, mẹ con Cám đâu giết được linh hồn tôi. Chỉ tội cho Tấm, không có tôi Tấm biết trò chuyện cùng ai? Đã bao lần Tấm tâm sự tôi là niềm vui, là người bạn duy nhất của cô ấy. Giờ đây trở về nếu không thấy tôi Tấm sẽ lại khóc, lại buồn, và tuyệt vọng!

Mẹ con Cám cũng thật ác, đã lấy thân Bống làm thịt lại còn vùi xương Bống vào đống tro. Tấm làm sao tìm thấy tôi được đây? Tôi đã nghe thấy tiếng khóc của Tấm ở đâu đó, tiếng khóc vỡ òa vừa như hối hận vừa như trách móc kẻ đã cướp mất Bống. Nhưng thật may, cha Bụt đã xuất hiện:

- Con Bống của con người ta đã ăn thịt mất rồi. Thôi con hãy nín đi! Rồi về nhặt lấy xương nó, kiếm bốn cái lọ bỏ vào, đem chôn xuống bốn chân giường con nằm.

Nhờ có con gà giúp đỡ mà Tấm mới tìm được xương của tôi. Cô bèn nâng niu nhặt cẩn thận từng chiếc xương bỏ vào lọ và đem chôn dưới chân giường như lời Bụt dặn. Từ đây, tôi sẽ lại âm thầm nuôi ước mơ cho cô Tấm tốt bụng nhưng cuộc đời lại bất hạnh, gặp nhiều trắc trở, khó khăn.

Ít lâu sau, tôi thấy mọi người trong nhà nói chuyện với nhau rằng nhà vua mở hội trong mấy ngày đêm. Già trẻ trai gái các làng đều nô nức đi xem. Trên các nẻo đường, quần áo mớ ba mớ bảy dập dìu tuôn về kinh như nước chảy. Hai mẹ con Cám cũng sắm sửa quần áo đẹo để đi trẩy hội. Tấm cũng muốn đi lắm nhưng mụ dì ghẻ nguýt dài, sau đó lấy một đấu gạo trộn lẫn với một đấu thóc và bắt Tấm nhặt cho xong. Nhưng đến bao giờ mới nhặt xong được chứ? Tấm bèn khóc một mình. Giữa lúc ấy Bụt lại hiện lên và sai đàn chim sẻ xuống nhặt giúp. Đàn chim lăng xăng ríu rít, chỉ trong một lát đã làm xong không suy suyển một hạt. Nhưng khi chim sẻ đã bay đi rồi, Tấm lại nức nở khóc, Bụt lại hỏi:

- Con làm sao còn khóc nữa?

- Con rách rưới quá, sợ người ta không cho con vào xem hội.

- Con hãy đào những cái lọ xương Bống đã chôn ngày trước lên thì sẽ có đủ mọi thứ cho con đi trẩy hội.

Tôi liền nhanh chóng làm theo lời Bụt dặn từ trước. Lọ thứ nhất tôi biến thành một bộ áo mớ ba, một cái xống lụa, một cái yếm lụa điều và một cái khăn nhiễu. Lọ thứ hai lại là một đôi giày thêu, đi vừa như in. Lọ thứ ba, tôi hóa thành một con ngựa đưa Tấm đi trẩy hội. Và lọ thứ tư là một bộ yên cương xinh xắn. Tấm mừng quá vội tắm rửa rồi thắng bộ vào, đoạn cưỡi lên ngựa mà đi. Ngựa phóng một chốc đã đến kinh đô. Nhưng khi phóng qua chỗ lội, Tấm đánh rơi một chiếc giày xuống nước, không kịp nhặt. Khi ngựa dừng lại ở đám hội, Tấm lấy khăn gói chiếc giày còn lại rồi chen vào biển người.

Ở lại cùng chiếc giày mà Tấm đã làm rơi xuống nước, tôi chờ vua đi qua. Nhà vua đã nhặt được chiếc giày thêu và rao mời tất cả đám đàn bà con gái đi xem hội đi xem hội đến ướm thử, hễ ai đi vừa chiếc giày thì vua sẽ lấy làm vợ. Cô nào cũng đến thử nhưng nào có ai vừa, kể cả mẹ con nhà Cám. Tấm cũng đi thử giày, vừa đặt chân vào thấy vừa như in. Cô mở khăn lấy luôn chiếc thứ hai đi vào. Hai chiếc giày giống nhau như đúc. Bọn lính hầu hò reo vui mừng. Lập tức vua sai đoàn thị nữ rước nàng vào cung. Tấm từ đây sống hạnh phúc bên cạnh một người chồng luôn thương yêu cô hết mực.

Thấy Tấm được sống sung sướng, hạnh phúc trong cảnh hoàng cung tôi cũng vui lắm. Nhưng tôi không thể đi theo cô Tấm được nữa. Nhiệm vụ của tôi đã hoàn thành, còn bao người dân dưới chân núi đang chờ những thang thuốc lá rừng của tôi. Tôi trở về với cuộc sống của một cô thiếu nữ giữa chốn núi rừng, không còn trong hình dạng một con Bống nữa. Thế nhưng hàng ngày tôi vẫn luôn hỏi thăm Bụt về cuộc đời của Tấm và biết được rằng Tấm vẫn bị mẹ con Cám hãm hại.

Nhưng với sự giúp đỡ của Bụt qua những lần giúp Tấm hóa thân (chim vàng anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị), Tấm đã khẳng định sức trỗi dậy mãnh liệt của con người trước sự vùi dập của kẻ ác. Đây là sức mạnh của cái thiện luôn chiến thắng cái ác. Cô Tấm từ trong quả thị bước ra càng xinh đẹp hơn xưa, lại được vua thương yêu, trân trọng. Còn mẹ con Cám đã phải chết bởi chính sự độc ác, ngu dốt, và lòng đố kị của mình…

Sống ở làng này không ai là không biết tới 3 mẹ con tôi, tôi là Tấm, em tôi là Cám là em cùng cha khác mẹ với tôi, tôi đang sống chung với dì và Cám. Mặc dù là em trong nhà nhưng Cám được mẹ nuông chiều không phải làm công việc gì trong nhà. Mọi thứ một tay tôi làm hết chỉ có những lúc ăn cơm, Cám mới chịu làm vài việc lặt vặt mà mặt nó cũng phụng phịu. Còn Dì thì luôn luôn mắng tôi khi muốn xả giận hay ganh ghét vì một điều vô cớ. Nhưng tôi không oán than gì, vì tôi hiểu cũng là lẽ thường tình vì Dì cũng khổ nhiều để nuôi chúng tôi khôn lớn.

Một hôm nọ, dì bảo tôi và Cám đi xúc tép, ai xúc được nhiều hơn sẽ được yếm đào. Vốn dĩ từ nhỏ chưa bao giò tôi được vận trong mình chiếc yếm đào nào mới cả, hôm nay Dì lại có dự định như thế khiến tôi cũng háo hức không kém. Ra đồng mò cua bắt ốc từ khi tờ mờ sáng, tôi chỉ thấy Cám lâu lâu chỉ chạy theo hái hoa bắt bướm không biết Cám có bắt được nhiều không, nhưng nghĩ tới cái yếm đào tôi lại vội chăm chỉ tiếp tục công việc của mình. Tới lúc sắp về thì thấy Cám bảo đầu lấm, tôi cũng tin rồi xuống gội đầu, chải chuốt rồi về. Nhưng ai ngờ, Cám lại nhẫn tâm hại tôi, trút hết tép trong giỏ rồi về lấy yếm đào. Tôi hoảng hốt, bao nhiêu công sức thế lại để người khác giành giật tôi chỉ biết khóc. Khói mù mịt thì ra Bụt xuất hiện từ lúc nào, ông chỉ tay vào giỏ và bảo xem có con cá nào không, mang về nuôi. Tôi bèn làm theo lời, trở về mang theo cá bống thả xuống giếng và cứ hôm nào cũng mang cơm cho cá bống.

Tôi đi chăn trâu xa, ở nhà không biết mẹ con Cám đã làm gì nhưng khi tới nơi cho cá bống ăn thì tôi không thấy nữa, tôi hoảng hốt khi giếng nổi lên một cục máu, vùa thương cá bống vừa tủi thân, tôi khóc. Lần này, Bụt lại hiện lên, bảo tôi phải đi tìm ngay xương của cá bống về chôn ở bốn lọ giường, tôi làm theo và cũng chưa hiểu chuyện gì sẽ xảy ra.

Háo hức tới ngày trẩy hội biết bao nhiêu thì tôi lại càng thất vọng bấy nhiêu, vốn bản tính nhẫn nhịn tôi nghe theo mọi lời của Dì mà không hề than trách. Mặc quần áo tinh tươm chuẩn bị mọi thứ, dù không được lành lặn đẹp đẽ như con người ta nhưng đi hội ai mà không thích. Vốn Cám ghen ghét tôi, bảo với mẹ là tìm mọi cách để bắt tôi ở nhà. Dì liền bưng cả gạo lẫn thóc hòa vào nhau, rồi bảo tôi nhặt khi nào xong thì mới được đi. Bao nhiêu như thế tôi làm sao nhặt hết chứ. Lại một lần nữa, Bụt hiện ra, sai chim sẻ nhặt thóc, xong đâu vào đấy thì bảo tôi đi đào ở 4 lọ đó lên.

Tôi mừng rỡ vô cùng, vội cảm tạ Bụt. Chuẩn bị xong xuôi, tôi nhanh chóng lên ngựa đi xem hội. Trong lúc ngựa phóng qua chỗ lội, tôi đánh rơi một chiếc hài xuống nước, không kịp nhặt lên. Đến đám hội, tôi dừng ngựa, lấy khăn gói kĩ chiếc hài còn lại rồi chen vào biển người. Tôi thực sự không biết rằng khi kiệu vàng của nhà vua vừa đến chỗ lội thì hai con voi dẫn đầu không chịu đi, cứ đứng lại, kêu vang lên. Biết có sự lạ, nhà vua sai quân lính thử tìm xem, và họ nhặt được chiếc hài thêu của tôi, vội trình nhà vua. Nhà vua cầm chiếc hài lên, ngắm ngía mãi rồi buột miệng khen: “Chiếc hài xinh quá! Người đi hài này hẳn phải là một trang tuyệt sắc!”. Vua ra lệnh cho tất cả đàn bà, con gái thử hài và tuyên bố nếu có ai đi vừa thì sẽ cưới làm hoàng hậu.

Đám hội lại càng náo nhiệt. Các bà, các cô chen nhau đến chỗ thử hài nhưng không ai đi vừa. Mẹ con Cám cũng vào cầu may. Tôi bước ra, nhìn thấy tôi, Cám liền mách mẹ nhưng dì ghẻ không tin, bĩu môi nói: “Con nỡm! Chuông khánh còn chẳng ăn ai, nữa là mảnh chĩnh vứt ngoài bờ tre!”, tôi chỉ lăng lẽ thử giày. Chân tôi đặt vào hài vừa như in. Vì chính chiếc giày này là của tôi. Tôi mở khăn lấy chiếc hài còn lại đi vào. Hai chiếc giống nhau như đúc. Lính hầu hò reo, vui mừng báo với vua. Lập tức, vua sai đoàn thị nữ rước tôi về cung và phong tôi làm hoàng hậu.

Tôi xin phép về giúp dì và em sửa soạn cỗ cúng trong ngày giỗ cha. Thấy tôi được làm hoàng hậu, hai người ghen ghét nhưng cố giấu, tôi không biết rằng Dì bảo tôi trèo cau, lấy một buồng để cúng cha rồi đẩy tôi đi vào cái chết. Tôi vừa leo lên đến ngọn thì dì chặt gốc. Cau đổ, tôi ngã xuống ao chết đuối. Dì ghẻ lấy quần áo của tôi cho Cám mặc rổi đưa vào cung nói dối vua rằng tôi chẳng may đã chết, nay cho em gái thay thế.

Thế rồi linh hồn tôi hóa thân vào thành chim vàng anh, suốt ngày quanh quẩn ở vườn ngự uyển. Tôi muốn ở bên nhà vua vì suốt ngày chỉ thấy nhà vua đang ủ ê, buồn bã, thấy tôi cứ quanh quẩn bên cạnh, nhà vua bảo: “Vàng ảnh vàng anh, có phải vợ anh, chui vào tay áo!”. Tôi âu yếm đậu lên vai rồi rúc vào tay áo nhà vua. Cám tức giận, về nhà mách dì ghẻ, cùng lúc đó nhân lúc nhà vua đi vắng, mẹ con Cám bắt tôi làm thịt rồi vứt lông ra vườn. Không thấy bóng dáng vàng anh, vua hỏi thì Cám nói dối: “Thiếp có mang, thèm ăn thịt chim nên trộm phép bệ hạ đã giết ăn thịt mất rồi”. Nhà vua giận lắm nhưng không nói gì.

Ngày hôm sau, từ đám lông chim tôi hóa thân vào hai cây xoan đào thật đẹp. Khi nhà vua đi dạo trong vườn, cây xòe cành lá che đầu vua, giống như hai cái lọng. Vua thấy vậy sai lính hầu mắc võng vào giữa hai thân cây rồi chiều chiều ra nằm đong đưa hóng mát. Cám lại đem chuyện ấy mách mẹ, lúc này Dì ghẻ xúi Cám sai thợ chặt hai cây xoan đào rồi nói là đóng khung cửi để dệt áo cho vua. Khi biến thành khung cửi tôi thầm nói cho Cám nghe.

“Cót ca cót két,Lấy tranh chồng chị,Chị khoét mắt ra!”

Cám hoảng hồn mách với mẹ, dì ghẻ bảo hãy đốt khung cửi thành tro rồi đem đổ thật xa. Cám làm theo, nhưng từ đống tro bỗng mọc lên một cây thị cao lớn, cành lá xanh tươi. Đến mùa, cây thị ra nhiều hoa mà chỉ đậu có mỗi một quả. Tôi đã ở trong quả thị bấy lâu mà không biết rồi sẽ như thế nào.

Một hôm, bà lão hàng nước ở gần đấy đi ngang qua, ngửi thấy mùi thơm bèn ngẩng lên nhìn rồi giơ miệng bị ra, lẩm bẩm: “Thị ơi thị rụng bị bà. Bà để bà ngửi chứ bà không ăn”. Thấy bà cụ hiền lành, nhân hậu, tôi liền rụng xuống. Những lúc bà lão đi chợ hoặc vắng nhà, tôi từ quả thị bước ra, lén dọn dẹp nhà cửa, nấu sẵn cơm cho bà lão. Bà lão lấy làm lạ, cố ý tìm ra sự thật. Một lần, vờ đi chợ được một lúc thì bà lão quay lại, nấp sau cánh cửa nhà. Thấy tôi đang làm việc, bà chạy lại ôm chầm lấy tôi rồi xé nát vỏ quả thị. Từ đó, tôi giúp bà gói bánh, nấu nước, têm trầu để bà ngồi bán hàng.

Một hôm, vua ghé vào quán nước. Nhìn thấy mấy miếng trầu têm cánh phượng, người ấy hỏi ai têm, bà lão đáp là con gái mình têm. Tôi đứng nép sau bức mành, nghe rõ câu chuyện và nhận ra nhà vua. Nhà vua năn nỉ bà lão đưa con gái ra cho mình xem mặt. Tôi vừa xuất hiện, nhà vua đã nhận ra ngay, bèn bảo bà lão thuật lại sự tình, rồi ra lệnh cho lính hầu mang kiệu rước tôi và bà lão về cung. Tôi mừng và hạnh phúc lắm vì duyên phận vợ chồng không dễ dàng gì có được, xa cách bao lâu lại về với nhau.

Cám thấy tôi vẫn còn sống mà lại trắng đẹp hơn xưa nên Cám băn khoăn tự hỏi vì sao. Tôi bày cho Cám tắm với nước sôi thì sẽ đẹp. Cám hí hửng làm theo, Cám không biết là nước sôi có thể làm bỏng và nó lập tức chết. Dì ghẻ thấy vậy kinh hoàng, cũng lăn đùng ra mà chết. Từ đó, tôi sống hạnh phúc bên nhà vua, không có ai có thể ngăn cản được tình yêu và cuộc sống chúng tôi nữa.