Ngày ấy, khi trời vừa mở hội đặt tên cho muôn loài cây cỏ, khung cảnh trở nên rộn ràng lạ thường. Từng hàng cây chen chúc kéo nhau lên thiên đình, nét mặt ai nấy đều hớn hở, mong được nhận cho mình một cái tên riêng. Cây dừa cao lớn, cứng cáp, liền được đặt tên đầu tiên. Rồi cây cau, cây mít, cây xoài… lần lượt được xướng danh. Không khí càng lúc càng sôi nổi, các loài cây đua nhau ưỡn ngực, khoe dáng, mong được chọn gọi. Thế nhưng, ở phía cuối hàng, một cây nhỏ bé, dáng mảnh khảnh, lá li ti cứ e dè, lo lắng. Nó không dám chen lên phía trước, chỉ rụt rè chờ đợi. Khi hầu hết các loài cây đã có tên, nó mới run rẩy tiến đến gần trời, giọng khẽ khàng nhưng đầy hy vọng: “Thưa trời, xin đặt cho con một cái tên được không?” Lời thỉnh cầu ấy khiến thiên đình lắng xuống, mọi loài cây ngoái nhìn. Ai cũng tò mò, không hiểu một cây bé nhỏ như vậy thì có ích gì. Nhưng chính giây phút ấy, câu chuyện đặc biệt đã bắt đầu.

Trời nhìn cây nhỏ bé với dáng vẻ gầy gò, khẽ chau mày. Khác hẳn với cây dừa cao vút hay cây mít to lớn, nó chỉ như một nhánh cỏ, mảnh dẻ và khiêm nhường. Trời nghiêm giọng hỏi: “Chú bé tí xíu thế kia, liệu chú có mang lại ích lợi gì cho đời?” Lời hỏi tưởng như trách móc, nhưng thật ra là một phép thử. Cây nhỏ không hề nản lòng. Nó liền cúi đầu lễ phép thưa: “Thưa trời, tuy con không che mát được con người, cũng chẳng cho quả ngọt, nhưng khi nấu riêu cá hay làm chả mực, nếu thiếu con thì món ăn ấy mất đi hương vị đậm đà. Con tuy nhỏ bé, nhưng vẫn có thể làm bữa ăn của mọi người thêm ngon hơn.” Lời nói chân thành khiến các loài cây xung quanh ngạc nhiên. Hóa ra, cái bé nhỏ cũng có giá trị riêng, chỉ cần biết cách cống hiến.

Nghe xong lời thưa thốt, trời trầm ngâm suy nghĩ. Trong lòng trời dấy lên sự cảm phục, bởi ít có loài cây nào lại khiêm nhường mà tự tin như thế. Trời mỉm cười, giọng trở nên hiền hòa: “Đúng là mỗi loài đều có cái hay, cái đẹp. Chú nhỏ bé mà tinh túy, thật đáng quý.” Trời định bụng đặt cho nó một cái tên, nhưng vì lỡ mải suy nghĩ nên ngập ngừng: “Tên chú thì… là… thì… là…” Cả thiên đình đều im phăng phắc, chờ đợi cái tên hoàn chỉnh. Riêng cây nhỏ, vì quá háo hức, chẳng đợi trời nói hết câu đã reo lên mừng rỡ, rồi vội vã chạy đi khoe khắp nơi: “Ta đã có tên rồi, trời đặt cho ta là cây Thì Là!” Lời hớn hở vang xa khiến các loài cây bật cười, nhưng trong tiếng cười ấy là sự thừa nhận và chúc mừng.

Ngày xưa, các loài cây đều chưa có tên. Một hôm, Trời tập hợp chúng lại để ban cho mỗi loài một cái tên. Các loài cây đều đến thật sớm. Ai ai cũng hớn hở mong chờ được Trời đặt cho một cái tên thật đẹp. Mỗi loài cây đều diện bộ trang phục xinh đẹp nhất và khoe điểm nổi bật nhất của mình. Cây có hương thơm dịu được Trời đặt tên là lan. Cây có điệu múa nhịp nhưng được đặt là tóc tiên. Loài cây có dáng đứng hiên ngang được gọi là thông. Các loại rau có cũng có mặt đông đủ để xin Trời những cái tên thật đẹp như quế, tía tô, húng,...

Trên đường trở về trần gian, cây nhỏ bé nhảy nhót, rung rinh từng chiếc lá nhỏ xíu. Nó ghé qua chỗ cây cải, khoe rằng mình vừa được trời đặt tên. Nó ghé cây ớt, cây tỏi, hãnh diện lặp đi lặp lại: “Tên ta là cây Thì Là, một cái tên trời ban.” Những cây bạn ban đầu bật cười bởi cái tên nghe thật ngộ nghĩnh, nhưng rồi ai cũng phải công nhận, cái tên ấy vừa dễ nhớ, vừa chứa đựng sự tinh tế. Kể từ đó, mỗi khi có nồi canh riêu cá bốc khói nghi ngút, hay đĩa chả cá vàng ruộm dọn lên, người ta lại nhắc đến loài cây nhỏ bé với hương thơm đặc trưng. Cây thì là từ đó trở thành gia vị không thể thiếu, minh chứng cho câu chuyện rằng dù bé nhỏ, nhưng nếu có ích thì vẫn xứng đáng được trân trọng.

Cây thì là sau khi có tên, dường như càng tự tin hơn. Nó vươn lá xanh tươi, tỏa ra hương thơm mát dịu, len lỏi trong từng nồi canh nóng hổi. Người dân bắt đầu yêu quý, chăm sóc và trồng nó khắp nơi. Dần dần, trong những bữa cơm gia đình, mùi thì là trở thành một phần quen thuộc, gợi nhớ về sự ấm áp, sum vầy. Chẳng ai còn chê nó bé nhỏ nữa, ngược lại còn xem nó như linh hồn của nhiều món ăn. Nhờ câu chuyện trời đặt tên, thì là đã chứng minh rằng giá trị của một loài cây không nằm ở vóc dáng, mà ở sự cống hiến lặng thầm cho đời sống con người.

Mặt trời đã bắt đầu lặn, nhuộm hồng cả bầu trời. Các loài cây, từ cây bàng cổ thụ đến cây cỏ nhỏ bé, đều đã nhận được tên của mình. Chỉ còn lại một nhành cây nhỏ xinh nép mình dưới gốc đa. Đó chính là cây thì là. Nó rụt rè bước ra, ánh mắt long lanh nhìn lên ông Trời. Ông Trời mỉm cười hiền hậu, vuốt nhẹ mái tóc xanh của cây thì là. “Con đến muộn vì chăm sóc bà ốm à? Con thật là một đứa cháu ngoan.” Nghe lời khen của ông Trời, cây thì là càng thêm bẽn lẽn. Nó lắc đầu lia lịa: “Dạ, con… con xin lỗi vì đã đến muộn ạ.” Ông Trời càng quyết tâm phải đặt một cái tên thật hay cho cây. Ấy vậy mà suy tư một hồi, ông không thể nghĩ ra cái tên nào khác cho nó. Ông ngập ngừng nói: "Tên của con là... thì là... thì là..." Nghe thấy vậy, nhành cây vui mừng hét lên: "Ôi! Tôi có tên rồi! Tôi là Thì Là!". Nó vui sướng chạy về nhà khoe với bà rằng nó đã được đặt tên.

Những loài cây to lớn ngày trước từng cười nhạo thì là, nay cũng phải thầm ngưỡng mộ. Cây dừa, cây mít, cây xoài tuy cho trái, cho bóng mát, nhưng chẳng thể đem lại hương vị đặc biệt trong bữa cơm như thì là. Chính sự độc đáo này khiến thì là trở thành một nhân vật đặc biệt trong thế giới cây cỏ. Hễ nhắc đến, ai cũng nhớ ngay đến hương vị thanh thoát, nhẹ nhàng nhưng đậm đà. Điều đó càng khẳng định rằng trong cuộc sống, cái nhỏ bé không đồng nghĩa với vô dụng. Nếu biết phát huy điểm mạnh, bất cứ ai cũng có thể để lại dấu ấn riêng.

Ngày nay, khi nhìn những khóm thì là xanh mướt trong vườn, người ta vẫn nhớ đến buổi “hội đặt tên” năm nào trên thiên đình. Cái tên ngộ nghĩnh “thì là” đã vượt qua bao thế hệ, đi cùng bữa cơm của mọi gia đình Việt. Mỗi nồi canh riêu cá, mỗi đĩa chả cá vàng óng, nhờ thì là mà thêm tròn vị. Và câu chuyện sự tích ấy, qua lời kể của các bà, các mẹ, lại gieo vào lòng trẻ nhỏ một thông điệp giản dị: hãy biết trân trọng bản thân, dù bé nhỏ, cũng có thể làm nên điều to lớn. Cây thì là vì thế không chỉ là một loài rau thơm, mà còn là minh chứng cho niềm tin vào giá trị của sự khiêm nhường và sự kiên nhẫn.