Hang Sơn Đoòng nằm trong vùng lõi của VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình, Việt Nam, đây là hang động tự nhiên lớn nhất trên thế giới, cũng là hang Karst lớn nhất trên thế giới, với tổng thể tích lên đến 35,8 triệu m3, chiều dài 8.573m, nơi cao nhất là 195m và rộng nhất lên đến 150m. Hang Sơn Đoòng không chỉ là hang lớn nhất mà còn có thạch nhũ đẹp nhất, sông ngầm trong hang dài nhất…

Hang Sơn Đoòng được hình thành cách đây khoảng 2-5 triệu năm khi nước sông chảy qua vùng đá vôi bị vùi lấp dọc theo các đường đứt gãy. Dòng nước làm xói mòn tạo ra một đường hầm khổng lồ trong lòng đất bên dưới những ngọn núi. Ở những nơi đá mềm, phần trần sụp xuống tạo thành hố sụt, theo thời gian tạo thành vòm hang lớn.

Hang Sơn Đoòng được phát hiện đầu tiên bởi một người đi rừng tên là Hồ Khanh vào năm 1990 - 1991. Trong một buổi dông bão, lúc tìm chỗ trú mưa, anh tình cờ phát hiện vòm hang đá, nhưng sợ không dám vào. Đến năm 2007, đoàn thám hiểm Hoàng gia Anh thực hiện đợt tìm kiếm hang động mới tại Phong Nha - Kẻ Bàng, nhưng không có kết quả, chính ông Howard Limbert khi quan sát hiện tượng tự nhiên khu vực xung quanh đã khẳng định với anh Khanh rằng, gần đây nhất định phải có một cái hang lớn…Sau đó Hồ Khanh tiếp túc vào rừng tìm kiếm và tìm ra được hang Sơn Đoòng vào năm 2008. Đến năm 2009, Hồ Khanh dẫn đoàn của Howard Limbert đến và hang này được đặt tên là Hang Sơn Đoòng.

Hang Sơn Đoòng với những trải nghiệm khác biệt mà ít có hang động nào có được. Nhiều điểm nổi bật cho thấy cho sự hấp dẫn của hang động này như:

• Bức tường Việt Nam (bức tường thạch nhũ) cao 90m
• Bãi căm trại trong hang
• Bàn chân chó - khối thạch nhũ tự nhiên trong hang
• Hố sụt Sơn Đoòng

Hang Sơn Đoòng được nhóm thám hiểm cùng với tạp chí National Geographic công bố là hang động đá vôi tự nhiên lớn nhất thế giới năm 2009. Năm 2013, Hang Sơn Đoòng được tổ chức kỷ lục thế giới Guinness ghi nhận là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.

Nếu như ở Châu Á, đã có hang Sơn Đoòng, Việt Nam là hang động lớn nhất trên thế giới, thì tiếp đến hang Miao Room, Trung Quốc là hang động lớn thứ hai trên thế giới. Nằm trong khu vực đồi núi thuộc huyện Ziyun phía nam Trung Quốc, hang có thể tích 10,7 triệu m3, chỉ có thể tiếp cận thông qua dòng chảy ngầm của nó. Diện tích hang động cao tới 117.986 m2, thậm chí có thể chứa 4 bản sao của Đại kim tự tháp Giza, tương đương với kích thước của 22 sân bóng đá. Theo ước tính của các nhà khoa học, chiều dài của hang có thể lên tới 852 m, có thể chứa một chiếc máy bay Boeing 747.

Khi thám hiểm trong hang sẽ cho người ta cảm giác như bước vào một hành trình vô tận. Cả hai đều được bao phủ bởi nhiều cột măng đá, giống như người ngoài hành tinh. Thậm chí, có những cột măng đá cao tới 45m. Các măng đá được hình thành nhờ vào việc hang Miao Room đã bị ngập trong nước biển trong vòng 600 triệu năm, tích lũy được những lớp trầm tích dày trong quá trình này. Khi mùa mưa đến, một dòng suối chảy qua hẻm núi trung tâm, làm hang động sâu hơn. Dòng nước chảy đồng thời vận chuyển đá rơi vỡ trong hang.

Hang động vẫn chưa được khám phá đầy đủ, nhưng bản đồ laser 3D đã tiết lộ phần lớn hình dạng của hang động. Nhưng công nghệ vẫn chưa khám phá hết một số phần của hang động; những phần đó được đánh dấu bằng các vùng màu đen trong bản đồ hang động.

Vườn quốc gia hang Mammoth là vườn quốc gia nằm ở trung tâm tiểu bang Kentucky của Hoa Kỳ. Nơi đây được mệnh danh là hang động dài nhất trên thế giới, với chiều dài khoảng 651 km, và mang vẻ đẹp tự nhiên đầy cuốn hút. Vườn quốc gia hang Mammoth từng viết trên trang Facebook của mình: "Khi nói đến những khám phá về hang Mammoth, thực sự là không có hồi kết!". Hang được thành lập như là vườn quốc gia vào ngày 1 tháng 7 năm 1941 được UNESCO công nhân là Di sản thế giới vào ngày 27 tháng 10 năm 1981, và khu dự trữ sinh quyển thế giới từ ngày 26 tháng 9 năm 1990.

Lịch sử về loài người có liên quan đến hang Mammoth kéo dài sáu thiên niên kỷ. Nhiều bộ hài cốt của người Mỹ bản địa đã được khai quật ở đây và trong các hang động khác ở khu vực lân cận trong thế kỷ 19 và 20.

Vườn quốc gia hang Mammoth là một trong 13 điểm tham quan tự nhiên được Liên Hợp Quốc công nhận là Di sản Thế giới tại Hoa Kỳ. Là ngôi nhà của khoảng 130 loài động vật hoang dã, nơi đây thu hút hơn 2 triệu du khách mỗi năm.

Sistema Sac Actun, hay còn gọi là "Hệ thống Hang động Trắng", nằm tại Quintana Roo của México. Đây là một hệ thống hang động dưới nước nằm dọc theo bờ biển Caribê của bán đảo Yucatán với các nhánh hang chạy về phía bắc và phía tây của làng Tulum. Hang động kéo dài hơn 347,8km, là hang động dưới nước thuộc hàng rộng lớn bậc nhất thế giới. Không chỉ có vẻ đẹp đầy mê hoặc, hệ thống hang động này còn là địa điểm khảo cổ nhiều ý nghĩa, giúp giải mã một số nền văn hóa khác nhau trên thế giới.

Hang động lưu giữ hàng trăm di tích khảo cổ học, bao gồm một phát hiện chứng minh sự xuất hiện đầu tiên của người Mỹ trên bán đảo, cùng với các loài động vật đang bị đe dọa và bằng chứng về nền văn hóa Maya cổ đại.

Mực nước của hang động này kéo dài hơn 345km. Nhiều người tin rằng mực nước trong hang động này đã ít nhiều thay đổi theo thời gian và lượng nước xung quanh bán đảo có thể được sử dụng để cung cấp nước trong thời kỳ hạn hán nghiêm trọng. Có giai đoạn vào cuối kỷ Băng hà, mực nước bên trong hang dâng cao tới 91m khiến hệ thống hang bị ngập hoàn toàn, để lại dấu vết của các loài động vật thời tiền sử. Tuy nhiên, điều đáng nói là hang động hoàn toàn ngập nước, khiến con người không thể ở được, nhưng người ta vẫn tìm thấy hài cốt ở một số khu vực của địa điểm.

Nằm ở bang South Dakota, hang Jewel do hai người đàn ông phát hiện năm 1900, khi họ cảm thấy một luồng không khí mát lạnh thoát ra từ một lỗ nhỏ trên mặt đất. Các hang động ở đây được bao phủ bởi các tinh thể canxit độc đáo, do đó tên của nơi này có nghĩa là "viên ngọc quý". Hang động dài hơn 322km, ẩn mình trong Rừng quốc gia Black Hills, viên ngọc quý này tự hào có phong cảnh tuyệt đẹp bên dưới mặt đất cũng như bên trên. Cái tên Jewel Cave xuất phát từ những tinh thể đầy màu sắc tô điểm cho các góc bên trong hang.

Nó được hình thành từ quá trình luân chuyển của các dòng nước ngầm giàu axit. Điểm nổi bật của hang Jewel chính là những khoáng chất nằm trong hang qua thời gian tích tụ đã tạo thành hình ảnh của những ngọn nến, bông hoa, mạng nhện trông vô cùng lạ mắt.

Động Shuanghedong là một trong những hệ thống hang động dài nhất trên thế giới. Hang động đá vôi này được hình thành từ khoảng 100 triệu năm trước, nằm ở thị trấn Ôn Tuyền, tỉnh Quý Châu, phía Tây Nam Trung Quốc. Được phát hiện vào năm 1987, nó dài hơn 242 km và là ví dụ điển hình của hệ sinh thái dưới lòng đất. Hang thạch cao và đôlômit này có nồng độ carbon dioxide khoảng 400 ppm (phần triệu) và nhiệt độ xung quanh hang luôn dao động trong khoảng 13 độ.

Có ít nhất ba con sông ở các tầng thấp hơn của hang động, cũng như một số thác nước. Một số con sông này là nơi sinh sống của cá và tôm hang động khổng lồ. Ngoài ra, một số sinh vật sống như cóc, ếch, kỳ nhông, côn trùng, nhện, dơi, đỉa và thậm chí cả nấm đã được tìm thấy ở đây. Kể từ khi được phát hiện vào cuối những năm 1980, đã có hơn 20 cuộc thám hiểm chủ yếu là của người Pháp và người Nhật nhưng đã gặp rất nhiều khó khăn do ảnh hưởng của địa lý và chính trị.

Được biết đến là hang động dài và phức tạp nhất thế giới - Wind Cave (Hang gió). Đây cũng là hang động đầu tiên trên thế giới được công nhận là công viên quốc gia phức tạp nhất trên thế giới. Wind Cave được công nhận là công viên quốc gia vào năm 1903.

Với cấu trúc phức tạp và những lối đi ngầm đáng kinh ngạc, Wind Maze Cave sánh ngang với bất kỳ cái tên nào trong danh sách những hang động lớn nhất thế giới. Với tổng chiều dài 241 km, đường hầm gió không chỉ đẹp như tranh vẽ mà còn là môi trường sống được bảo vệ của động vật hoang dã địa phương.

Đặc biệt, Wind Cave là nơi cư trú của 95% khoáng chất canxit của thế giới, được hình thành do quá trình bào mòn lâu dài của môi trường hang động. Một loạt các cấu trúc bao gồm các gai canxit nhô ra như những thanh kiếm từ các bức tường và trần hang động theo kiểu răng cưa. Chúng giao nhau ở nhiều góc độ để tạo thành một mạng lưới dày đặc, lung linh như một tổ ong - "địa chất boxwork", sưu tập hình hộp tinh tế, giống như một chiếc ô vuông trên thế giới, vẫn là một trong nhiều bí ẩn của hang động.

Hang Lechuguilla nằm trong Vườn quốc gia Carlsbad Caverns ở New Mexico, Hoa Kỳ. Là hang động đá vôi với chiều dài 222,6 km, đã được khám phá và là hang động sâu nhất ở Hoa Kỳ lục địa, với độ sâu 489 m, nhưng nổi tiếng nhất đối với địa chất bất bình thường, kiến tạo hiếm, và tình trạng nguyên sơ của nó. Lối vào hang được trang trí bằng những khối thạch cao và lưu huỳnh màu vàng chanh. Hang Lechuguilla có nhiều mỏ khoáng sản quý hiếm vượt trội so với các hang động khác trong Vườn quốc gia Carlsbad Caverns (Mỹ).

Lechguilla chứa đầy những tầng lớp khoáng sản thú vị, thu hút sự quan tâm của các nhà địa chất trên khắp thế giới. Hang được bao phủ bởi lớp trầm tích lưu huỳnh và thạch cao màu vàng chanh. Một loạt các speleothems (mỏ khoáng sản được hình thành bởi các khoáng chất hòa tan lắng đọng trong hang động) rất đa dạng và cực kỳ hiếm. Một số trong số chúng chưa bao giờ được nhìn thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

Một số vi khuẩn hóa học quý hiếm được cho là có mặt trong hang động. Những vi khuẩn này, ăn các khoáng chất như lưu huỳnh, sắt và mangan, có thể giúp mở rộng hang động và xác định hình dạng của các speleothems bất thường. Nghiên cứu khác cho thấy rằng một số vi khuẩn có thể có lợi cho con người.

Hang động băng giá Vatnajokull nằm trên đảo Oaefajokull của Iceland. Hang có tuổi thọ lên đến hàng nghìn năm, nơi có ngọn núi lửa cao nhất của Iceland. Hang động này được hình thành bởi sông băng lớn nhất Châu Âu. Hang động băng Vatnajokull có diện tích 8.200 mét vuông, độ sâu lớn nhất lên tới 1.000m, độ dày trung bình của băng ở đây là 400m và tối đa là 1.000m.

Đặc điểm nổi bật nhất của hang động này là màu xanh đặc trưng của nó, đó là do áp suất tạo ra bởi trọng lượng của tuyết rơi từ sông băng qua nhiều thế kỷ, khiến không khí thoát ra ngoài, tạo ra những phản chiếu đầy màu sắc chỉ có màu xanh hoàn hảo. Đây là nơi bắt nguồn của độ tinh khiết và trong suốt của tảng băng.

Khi mùa hè đến, nhiệt độ ấm áp và ánh sáng mặt trời làm tan chảy bề mặt sông băng, và nước sông băng chảy qua các kẽ hở của băng tan chảy, qua các mạch hoặc lỗ ngầm dưới đáy sông băng, tạo thành những khoảng trống rộng ở lòng sông và tạo ra một dòng chảy mềm mại và kỳ ảo. Vào mùa đông, khi hang băng khá ổn định nhưng vẫn có chút thay đổi, thời tiết lạnh khiến hang băng co lại và cứng lại, trong khi thời tiết ấm hơn khiến tuyết rơi và lớp băng trên bề mặt tan chảy nhẹ. Mỗi mùa một số hang băng cũ mòn đi hoặc biến mất trong khi những hang mới hình thành.

Hang Hölloch nằm ở vùng Muotathal còn giữ nhiều nét hoang sơ của Thụy Sĩ, kỳ quan khổng lồ dưới lòng đất. Trong tiếng Anh, từ "Hölloch" có nghĩa là "Hố địa ngục". Tuy nhiên, theo phát âm ban đầu "Hölloch" lại có nghĩa là "trơn trượt" theo ngôn ngữ địa phương của Đức. Với độ dài khoảng 200 km và sâu khoảng 900m, Holloch được xem như kho báu tự nhiên đầy quý giá. Phát hiện vào năm 1875, hệ thống hang động rộng lớn bậc nhất thế giới này ngày nay trở thành điểm du lịch lý thú.

Năm 1875, các nhà thám hiểm lần đầu tiên đến thăm và khám phá Hang Holloko. Trong quá trình khám phá, các nhà khoa học đã phát hiện ra một lớp vữa dày gần 20 mét. Ngoài ra, Holloch là hang động lớn nhất ở Thụy Sĩ và dài thứ hai ở châu Âu. Đây cũng là hang động được con người khám phá đầu tiên trên thế giới với chiều dài hơn 100 km.

Được phát hiện vào năm 1875, hệ thống hang động rộng lớn bậc nhất thế giới này ngày nay trở thành điểm du lịch lý thú. Du khách có thể khám phá hang động ở những nơi rất hẹp, phải khom lưng, hoặc cúi người mới có thể chui lọt.