Động Thiên Cung nằm ở phía bắc đảo Đầu Gỗ, cách cảng tàu du lịch 4km về phía nam. Là một trong những hang động đẹp nhất ở Hạ Long. Hang rộng, có nhiều cấp nhiều ngăn với vô vàn nhũ đá, măng đá mang những hình thù kỳ lạ.

Hang động này nằm ngay gần hang Đầu Gỗ, cửa hang ở trên độ cao 25m. đây là một hang động vào loại đẹp nhất ở Hạ Long mà con người biết tới. Hang rộng gần 10.000m2 có cấu trúc rất phức tạp, gồm nhiều cấp, nhiều ngăn với các trần và bờ vách rất cao, rộng. Đặc biệt trong hang, ở đâu đâu ta cũng thấy vô vàn các khối nhũ, măng đá với các hình dáng kì lạ. Vì vậy người ta đã hình dung ra cả một huyền thoại về cuộc tình và sự chia tay của Rồng bố, Rồng mẹ đã diễn ra trên vách đá hoặc nghĩ rằng đây là hình ảnh của các mê cung của Hoàng đế Ba Tư trong chuyện Nghìn lẻ một đêm.

Ở ngách phía trong, hang lại thông ra ngoài bằng một cửa nhỏ, nhìn xuống một vịnh biển nhỏ bị vây kín bởi một vùng cung núi. Trong hang cũng thấy có một dòng chữ trên vách đá và con số 1901. Có lẽ đây là bút tích của nhà thám hiểm đầu tiên đã tìm tới hang này. Bây giờ người ta đã xây hẳn một hệ thống cầu thang, hành lang đẹp và công phu cả ở bên ngoài và bên trong hang với các hệ thống đèn chiếu sáng để du khách dễ dàng vào thăm hang. Ngày 1/5/1998, động Thiên Cung chính thức mở cửa đón du khách và từ đó đã tạo thành một làn sóng du lịch để về vịnh Hạ Long. Đây là chiếc động đầu tiên ở Hạ Long đã được con người sủa sang với quy mô lớn. Sắp tới hang này sẽ được sửa sang một lần nữa với mục đích cố gắng giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên của nó.

Nằm ở trung tâm của Di sản Thế giới của UNESCO, khu vực hang Sửng Sốt nằm trên đảo Hòn Bồ, và là một trong những hang lớn nhất của Vịnh Hạ Long. Miệng của hang cao tới hàng trăm bước đá. Hang Sủng Sốt thành hai vòm; vòm đầu tiên tựa như một nhà hát rộng với nhiều stalactites treo cao từ trần. Một con đường nhỏ hẹp dẫn đến thứ hai phòng, nơi có một luồng ánh sáng tự nhiên. Ánh sáng được lọc trong từ trên, thông qua một mở rộng lớn tạo ra một ánh sáng tự nhiên và tạo nên lối ra khỏi hang. Các vòm trong hang rộng bao la đủ để nó có thể chứa hàng ngàn người. Ở chỗ sâu nhất của hang là một “vườn hoàng gia" xuất hiện với một ao hấp dẫn và một phong cảnh của dãy núi nhỏ. Nhiều loài động vật cũng như thực vật có thể nhận thấy ở đây.

Hang rộng khoảng 10.000 m2. Hiện có hàng ngàn stalactites và stalagmites dọc theo 500m đường đi trong hang. Những đường line chiếu sang trong hang làm nên cảnh trí tuyệt vời. Ánh sáng đa dạng về màu sắc được đặt trong hang để không phô trương và tăng thêm giá trị của hang. Vòm hang cao 300m, các bức tường và vô số các vết nổ là bằng chứng về hàng triệu năm của tạo hóa. Gần cửa ra có hiển thị hình ảnh của con voi trải dài tử sàn hang đến vòm hang.

Và dĩ nhiên, mọi danh thắng đều gắn với truyền thuyết. Một trong số đó có hòn đá có hình dạng của một ngựa và một chiếc gươm dài. Theo như truyền thuyết, Thánh Gióng đã giúp người dân của khu vực để xua đi tinh thần ác và quân xâm lược. Sau trận chiến, Thánh Gióng bay cùng ngựa lên trời, để lại một đá ngựa và gươm ra phía sau để đảm bảo quân xâm lược không dám trở lại.

Hang Bồ Nâu có dạng hàm ếch, rộng khoảng 200 m2, đáy hang rộng, phẳng nhưng không sâu, vách có nhiều nhũ đá...Hang Bồ Nâu cách hòn Trống Mái khoảng 2 - 3 km về phía đông nam là hang Bồ Nâu.

Hang Bồ Nâu ở Vịnh Hạ Long có dạng hàm ếch, rộng khoảng 200 m2, đáy hang rộng, phẳng nhưng không sâu, vách có nhiều nhũ đá. Trên trần của hang có vết nứt nên ánh sáng có thể lọt qua đó vào hang. Đáy của hang thắt lại, phía trước hang là một hòn đảo nên ánh sáng trong hang không bao giờ chói chang. Cửa hang có ba phiến đá hình dáng giống như ba ông tiên đang chụm đầu lại với nhau trong tư thế hai người đang đánh cờ và một người làm trọng tài. Hang Bồ Nâu là một trong những hang đẹp của vịnh Hạ Long, nơi đây là nguồn cảm hứng sáng tác của bao nhà nhiếp ảnh bởi vẻ đẹp của nó.

Trong hang, trần hang cao 30 m có in hình các vết lõm nhỏ đều đặn và mịn màng như được trang trí bằng chất xốp, trông tựa như trần của nhà hát lớn, rất tráng lệ. Gần cửa nổi lên những khối đá khổng lồ chất cao từ mặt đất tới gần trần hang. Đây là một trong những hang động karst điển hình, có giá trị khoa học cao. Ngay cạnh lối ra vào là nhũ đá có hình con ngựa và một thanh gươm dài.

Hang Đầu Gỗ nằm trên đảo Đầu Gỗ. Cửa hang có màu xanh lam hình một con sứa biển, vòm hang cao 25m với hàng trăm nhũ đá khổng lồ rủ xuống như một dòng thác kỳ lạ. Hang Đầu Gỗ - điểm thăm quan đầu tiên của các tour du lịch Hạ Long được chia làm ba ngăn chính. Ngăn phía ngoài có hình vòm cuốn tràn trề ánh sáng tự nhiên. Trần hang là một bức “tranh sơn dầu” khổng lồ, mô tả phong cảnh thiên nhiên hoang sơ với những rừng măng đá, nhũ đá nhiều mầu tạo nên nhiều hình thù kỳ lạ tuỳ theo trí tưởng tượng phong phú của mỗi người: những đàn voi đang đi kiếm ăn, những chú hươu sao ngơ ngác, chú sư tử lim dim ngủ,…. Phía dưới là một chú rùa đang bơi giữa bể nước mênh mông. Đứng dưới vòm hang Đầu Gỗ ta có cảm giác như đang đứng giữa một toà lâu đài cổ kính, có lối kiến trúc đồ sộ và hùng vĩ.

Vượt qua ngăn thứ nhất, qua một khe cửa hẹp, ta sẽ bước vào ngăn thứ hai của hang. Ánh sáng chiếu vào đây mờ ảo, những bức tranh mới lạ hiện lên long lanh huyền bí. Những chùm hoa đá lúc ẩn lúc hiện, những hình ảnh vừa quen thuộc vừa xa lạ,… tạo cho con người vừa sợ sệt vừa tò mò… Tới ngăn thứ ba của hang Đầu Gỗ, lòng hang lại đột ngột mở rộng. Tận cùng hang là một chiếc giếng tiên bốn mùa nước ngọt trong vắt, chảy tràn trề. Bất giác ta nhìn lên phía trên trong ánh sáng mờ ảo, ta nhận ra bốn xung quanh là hình ảnh toà thành cổ, trên đó đang diễn ra một trận hỗn chiến của những chú voi, ngựa đang xung trận, người và ngựa chen chúc, gươm giáo tua tủa, tất cả như đang xông lên và bỗng dưng bị hoá đá.

Sở dĩ gọi là hang Đầu Gỗ, theo truyền thuyết xưa kể rằng: Trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông, Trần Hưng Đạo đã cho chuẩn bị nhiều cọc gỗ lim ở đây để cắm xuống lòng sông Bạch Đằng, tạo nên một trận thuỷ chiến vang lừng trong lịch sử. Sau đó còn rất nhiều mẩu gỗ sót lại vì vậy hang mang tên là hang Đầu Gỗ. Lại có tên gọi là hang Giấu Gỗ vì theo truyền thuyết đây chính là nơi Trần Hưng Đạo cho giấu các cọc gỗ lim để chuẩn bị cho trận chiến Bạch Đằng chống quân Nguyên – Mông.

Nếu động Thiên Cung hoành tráng tinh tế, hiện đại thì hang Đầu Gỗ trầm mặc uy nghi và rất đồ sộ. Cuốn Merveille de Monde (kỳ quan thế giới) của Pháp xuất bản năm 1938 chuyên về du lịch giới thiệu các danh thắng nổi tiếng thế giới đã gọi hang Đầu Gỗ là Grotte des merveilles (động của các kỳ quan). Điều đó hoàn toàn chính xác. Hang Đầu Gỗ như tập trung được một quần thể kiến trúc cổ xưa, Vẻ đẹp hoang sơ và tĩnh mịch với nhiều cột đá, trụ đá, măng đá nhỏ nhắn, cao vút như muốn vươn tận trời xanh.

Động Kim Quy nằm trên hòn Dầm Nam, có đỉnh núi cao 187m. Phía trước là hòn Dầm Bắc, phía sau là đảo Soi Sim. Động dài 100m, rộng từ 5 – 10m trải dài theo hướng Bắc Nam. Một con đường nhỏ dẫn lên phía trên cao, nơi đây bốn mùa nước chảy róc rách, những nhũ đá đang được hình thành trắng nõn và mềm mại từ trần động buông rủ xuống.

Phía ngăn động trong cùng, trận địa cọc Bạch Đằng xuất hiện, có đến hơn 30 chiếc cọc gỗ lim của Trần Hưng Đạo đã dùng cắm xuống dòng sông Bạch Đằng lại hiện hữu ở nơi đây, những thớ gỗ lim nứt nẻ màu nâu xám tưởng chừng như sắp đổ gẫy, nhưng kỳ thực chúng vô cùng vững chắc. Đó là những măng đá đấy, chúng được phân bố khắp nơi, dày đặc chi chít nhưng có hàng lối rõ ràng, chúng nhẵn bóng và cao chừng 30 – 40cm, trông hệt như bãi cọc bằng gỗ thật.

Động gắn liền với truyền thuyết về Rùa Vàng xưa. Chuyện kể rằng sau khi Rùa Vàng giúp vua Lê Lợi đánh tan quân giặc, Rùa Vàng lấy lại gươm và bơi về bể đông. Nghe nói ở đây có nhiều thủy quái, Rùa Vàng tới nơi ở của vua Thủy Tề, xin phép được diệt trừ thủy quái. Nhưng do thủy quái quá nhiều mà sức Rùa Vàng thì có hạn. Sau khi cố gắng diệt trừ hết các loài quấy nhiễu nhân dân, Rùa Vàng bơi tới động này mà hóa đá luôn tại đó, nghỉ ngơi cho đến tận bây giờ. Du khách vào tham quan động, sẽ vẫn thấy một khối đá tượng tự hình ảnh con rùa đang nằm ngủ lim dim với nhiều vết thương trên mình.

Đến động Kim Quy du khách có thể vừa kết hợp tham quan hang động, vừa khám phá rừng nguyên sinh trên đảo gần hang động. Du lịch Hạ Long một trong những địa điểm du lịch nổi tiếng của Việt Nam, chắc chắn sẽ khiến du khách thấy thêm yêu những vùng đất Việt thân yêu khi đến đây.

Hang Luồn Vịnh Hạ Long nằm trên đảo Bồ Hòn, cách Bãi Cháy 14 km về phía nam. Phía trước hang là hòn Con Rùa, bên phải là Cổng Trời....Nằm ở mỏm phía đông bắc đảo Bồ Hòn, cách hang Sửng Sốt khoảng hơn 1km, thuộc vịnh Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Hang Luồn nối biển với một hồ nước hình tròn khép kín bởi núi. Hang chỉ cao từ 2,5m đến 4m tùy theo con nước thủy triều. Muốn vào được bên trong phải dùng thuyền nhỏ. Đây là một vòng cung núi hình tròn khép kín ở giữa là một hồ nước xanh ngắt phẳng lặng, thông với biển bằng một đường hầm tạo ra bởi một chiếc hang mà đáy bị ngập nước. Hang Luồn dài gần 60m, nóc hang chỉ cao từ 2,5m đến 4m tuỳ theo con nước thủy triều.

Vòm hang hình cánh cung với nhiều nhũ đá rủ xuống. Hồ nước bên trong trông như một sân vận động với các dãy khán đài vát lên cao vút, quây tròn xung quanh. Trên vách đá có nhiều dương xỉ, vạn tuế và phong lan. Các tàu du lịch không vào được trong hang mà chỉ neo đậu gần cửa. Du khách nào muốn vào thì phải xuống các thuyền nan nhỏ, mỗi chiếc chở được chừng 10 đến 15 người. Cả đi vào và đi ra mất chừng 20 phút. Nên mang theo phao cứu hộ. Đi thuyền vào trong hang du khách không phải trả tiền vì đã được tính trong tiền vé tham quan. Đang có dự án xây các nhà nổi cho du khách ở qua đêm tại đây.

Hang Mê Cung nằm ở độ cao 25m trên đảo Lờm Bò, cách đảo Ti-tốp khoảng 2km về phía tây nam. Nhìn từ xa, cửa động như một mái nhà ăn sâu vào sườn đảo. Hang Mê Cung được các nhà khảo cổ học xác định là một trong những di chỉ thuộc Văn hoá Hạ Long sớm – tức cách ngày nay từ 10.000 – 7.000 năm. Dấu tích còn lại nhiều nhất tìm thấy ngay cửa động là vỏ ốc Melania – là loài ốc chỉ sống ở suối. Hang Mê Cung nằm trong vùng bảo vệ tuyệt đối của Di sản – Kỳ quan thế giới Vịnh Hạ Long, có cấu trúc rất phức tạp, bao gồm nhiều cấp, nhiều ngăn, ngách trải rộng trong phạm vi mái đá với một hành lang dài hơn 100m, cao dần về phía tây để rồi trông xuống một hồ nhỏ như tên gọi của hang – hồ Mê Cung. Nhìn tổng thể, hồ Mê Cung nằm lọt giữa các bức tường thành núi đá, dường như độc lập với biển khơi. Theo các nhà khoa học, hồ Mê Cung là một khu vực sinh thái địa chất rất có giá trị nghiên cứu khoa học. Đây cũng là một cảnh rất sinh động về tự nhiên của khu vực này.

Ngoài vỏ ốc suối, ốc núi, trong hang Mê Cung còn có các mảng vỏ trai, hến, sò và trùng trục – là những loài nhuyễn thể nước ngọt. Điều may mắn – theo các nhà khoa học là khi cải tạo hang Mê Cung, Ban Quản lý Vịnh Hạ Long đã thu thập và vẫn còn giữ được một tập hợp các xương thú đã hoá thạch hoặc bán hoá thạch. Trong tương lai, việc nghiên cứu kỹ lưỡng các xương thú này sẽ cho chúng ta những câu trả lời hữu ích về môi trường sống, đối tượng khai thác, cách thức ăn uống và thậm chí cả quan niệm tâm linh của người Hạ Long cổ vì các chi tiết xương được tìm thấy ở một ngách sâu và kín đáo của hang Mê Cung – nơi chứa các trầm tích đất vàng Pleitoncen và chắc chắn nó sẽ góp phần làm rõ thêm niên đại của loại di tích khảo cổ học tương đương với giai đoạn Văn hoá Hoà Bình, Bắc Sơn của khu vực Vịnh Hạ Long.

Là một trong các điểm tham quan thuộc tuyến số 2 của Vịnh Hạ Long (gồm Sửng Sốt – Mê Cung – Hang Luồn – Titop – Soi Sim), hang Mê Cung đã thu hút rất nhiều du khách đến tham quan, nghiên cứu tìm hiểu về lịch sử, văn hoá. Đi vào trong động, du khách tưởng như đang bước vào cung điện của các vua chúa xưa. Ngoài hang động với các trầm tích lịch sử, trên đảo Lờm Bò còn có các loài cây cổ thụ già nua soi bóng nước hồ Mê Cung trong xanh, phẳng lặng. Đây cũng là nơi sinh sống của các loài chim, thú như khỉ, kỳ đà… Đặc biệt, nhờ được cán bộ, nhân viên Trung tâm Bảo tồn công viên, hang động (Ban Quản lý Vịnh Hạ Long) quan tâm, bảo vệ nên hệ sinh thái của hồ Mê Cung ngày càng tốt lên. Các loài san hô, hải sâm đã và đang được phục hồi, tạo đà cho nhiều loài động, thực vật đặc hữu của Hạ Long phát triển. Mê Cung hứa hẹn sẽ trở thành điểm tham quan du lịch sinh thái hấp dẫn trong thời gian tới.

Động Tam Cung Động nằm ở trung tâm vịnh Hạ Long, cách động Sửng Sốt 5 km về hướng đông bắc. Động được chia làm ba ngăn, luồn lách qua từng khe đá. Trong động có nhiều nhũ đá đẹp. Ở cả ba ngăn động, nhũ đá tạo ra những hình thù tự nhiên sống động như tiên ông với chòm râu bạc phơ, ba ông tam đa trầm mặc, nụ hoa quỳnh trắng muốt, rồi nào là hình sư tử, hải cẩu, tượng thuỷ thần… Động Tam Cung nằm trên đảo Mây Đèn – một hòn đảo nằm gần như tách biệt với các đảo khác. Hòn Mây Đèn vách đá dựng đứng chênh vênh, rừng cây xanh tốt.

Vào ngăn thứ nhất, bất chợt ta dừng bước lặng nghe đâu đó vang lại những âm thanh như tiếng đàn T’rưng hoặc đàn đá thánh thót. Chưa hết ngạc nhiên, du khách bỗng gặp một “ông tiên” đang chống gậy leo núi, chòm râu trắng phơ bay trong gió. Và đây nữa, ba “ông tam đa” đang đứng trầm mặc trên vách động nhìn cảnh trần xuôi ngược.

Từ trần động một nhũ đá giống hệt nụ hoa quỳnh trắng muốt đang chúm chím nở giữa rừng hoa nhũ đá. Từ ngăn thứ nhất đến ngăn thứ hai qua một khe cửa nhỏ, bước đi gập ghềnh, nơi đây như là một bảo tàng tự nhiên sống động, nào là sư tử đá, hải cẩu, tượng thuỷ thần… Và chính giữa ngăn thứ hai là một dòng suối tiên quanh năm nước ngọt tràn trề, hai bên vách động là những bức rèm đá buông rủ từ trần xuống thướt tha, tất cả dường như đang lay động.

Đến ngăn trong cùng du khách sẽ được xem một bức phù điêu hoành tráng trên đó chạm trổ những hình thù kỳ dị nhưng lại rất công phu, tầng tầng lớp lớp trong một chỉnh thể chung cân đối, hài hoà, những bông hoa, gậy trúc xinh xắn, những bức rèm đá tự nhiên, những chú voi hiền từ đang ngủ…

Hang Trinh Nữ nằm trên hai cánh của một vòng cung núi nhỏ phía đông dãy đảo Bồ Hòn trên Vịnh Hạ Long, cách hang Sửng Sốt hơn 3km về phía đông nam. Giống như một số hang động trên Vịnh Hạ Long, hang Trinh Nữ gắn với một câu chuyện cảm động về tình yêu trai gái. Cho dù cái kết của nó là đau thương thì câu chuyện cũng như một lý do để giải thích về những hiện tượng thiên nhiên bí ẩn - nguồn gốc ra đời của các hang động trên Vịnh Hạ Long.

Chẳng biết từ bao giờ, dân gian kể rằng, thuở ấy - đã xa xưa lắm, trên Vịnh Hạ Long có một người con gái vạn chài rất xinh đẹp. Nhà nghèo, gia đình cô phải đi làm thuê cho tên địa chủ trong vùng. Thấy cô xinh đẹp, tên địa chủ kia ép gia đình cô gả cô làm vợ bé cho hắn. Cô gái không chịu vì cô đã có người yêu là một chàng trai nghèo chuyên làm nghề đánh cá. Chàng trai đó đang ra khơi để chắt chiu chuẩn bị cho ngày cưới của họ. Không ép nổi cô, tên địa chủ đã đày cô ra một đảo hoang. Cô gái đói lả và kiệt sức. Trong một đêm mưa gió hãi hùng, cô đã hoá đá nơi đây. Nơi cô gái hoá đá chính là hang Trinh Nữ. Ngay giữa lòng hang hiện còn bức tượng người con gái bằng đá, nằm xoã mái tóc dài, mắt hướng ra khơi xa đang mỏi mòn chờ mong người yêu trở về.

Đêm ấy, biết tin cô gặp nạn, chàng trai mải miết bơi thuyền đi tìm cô. Đến đêm, giông bão ập đến khiến thuyền của chàng trai vỡ nát, chàng dạt lên một đảo hoang. Trong ánh chớp, chàng nhìn ra phía xa và nhận ra người yêu đang vẫy gọi, nhưng những lời chàng đáp lại đã bị gió cuốn đi. Chàng trai đã dùng hòn đá đập vào vách núi báo cho nàng biết rằng chàng đã đến. Chàng gõ khi máu trên tay chảy đầm đìa, tới khi kiệt sức và chàng cũng hoá đá. Nơi chàng trai hoá đá nay là hang Trống (còn gọi là hang Con trai), cách hang Trinh Nữ khoảng 700-800m về phía đối diện. Tại cửa hang vẫn còn bức tượng chàng trai hoá đá đang quay mặt về phía hang Trinh Nữ. Những dấu tích của trận cuồng phong đêm đó như vẫn còn, đó là những đổ vỡ của đất đá ngổn ngang trong hang, tiếng gió gầm gào qua vách đá và những bọt sóng vẫn tung lên trắng xoá… Những năm tháng chiếm đóng Vùng mỏ trước đây, khi lập bản đồ, mặc dù có không ít đảo người Pháp đặt tên theo cách của họ, nhưng với hang Trinh Nữ, họ đã tuân theo truyền thuyết của dân chài Hạ Long, đặt tên hang là La vierge (dịch ra tiếng Việt là “Hang của người con gái”). Câu chuyện tình yêu có phần liêu trai ấy đã khiến nhiều du khách tò mò muốn một lần được đến thăm hang Trinh Nữ, hang Trống, hay chí ít cũng ngắm nhìn hang khi tàu đi qua…

Bên cạnh truyền thuyết một chuyện tình, hang Trinh Nữ còn là một trong các di tích khảo cổ học trên Vịnh Hạ Long. Năm 2000, các nhà khảo cổ đã phát hiện trong hang những dấu tích của cư dân tiền sử thuộc Văn hoá Hạ Long (cách nay khoảng 4.000 năm) với những dấu tích như lớp than tro, mảnh xương động vật, mảnh gốm và di vật đá. Năm 2010, các nhà khảo cổ còn phát hiện được dấu tích của bến gốm sứ cổ ở khu vực trước cửa hang Trinh Nữ với nhiều mảnh gốm sứ, sành (chủ yếu là lon sành), vò, hũ các loại với nhiều hoa văn trang trí khắc vạnh song song hay hình sóng nước. Các mảnh vỡ bát, đĩa được xác định thuộc thời Trần (thế kỷ XIII-XIV), mảnh đồ gốm có men lam thời Lê (thế kỷ XVI-XVIII), cùng nhiều mảnh gốm sứ của các triều đại phong kiến Trung Quốc. Căn cứ vào kết quả khảo sát, các nhà khảo cổ cho rằng hang Trinh Nữ là di tích bến gốm sứ cổ trong hệ thống Thương cảng Vân Đồn xưa, cho dù đây là bến có quy mô nhỏ và không thường xuyên. Hiện nay, hang Trinh Nữ và hang Trống nằm trong tuyến du lịch số 2 trên Vịnh Hạ Long gồm hang Sửng Sốt - Titop (hoặc Soi Sim) - động Mê Cung - hồ Động Tiên (hoặc Hang Trống hoặc Hang Trinh Nữ hoặc hang Bồ Nâu hoặc hang Luồn). Dù biết rằng câu chuyện tình yêu đau thương trên chỉ là truyền thuyết, nhưng du khách vẫn muốn được nghe kể mỗi khi có dịp đến thăm hai hang động này.

Cách thị xã Cẩm Phả 9 km về phía tây, cách Bãi Cháy 20 km, Hang Hanh là một hang động đẹp và dài nhất so với các hang động hiện có trên vịnh Hạ Long. Động có chiều dài 1300 m, chạy xuyên suốt dãy núi đá Quang Hanh ra tới biển.

Con đò nhỏ dẫn du khách luồn lách qua từng khe đá quanh co dưới ánh đuốc bập bùng, từng chùm nhũ đá buông rủ xuống từ trần động ánh lên những sắc màu kỳ diệu, dòng nước êm ả lững lờ trôi, không gian tĩnh mịch chỉ có tiếng mái chèo khua nước nghe thánh thót một thứ âm thanh kỳ ảo. Càng vào sâu, động càng đẹp, mang vẻ hoang sơ. Những chùm hoa đá rực rỡ, những trụ kim cương, khi ta chiếu đèn vào, những mâm xôi đồ sộ, chùm hoa mẫu đơn, giò phong lan cảnh… Tất cả đang ở trong tư thế vươn ra lay động rung rinh. Đâu đó có tiếng trống bập bùng như đêm hội từ xa vọng lại. Đó là tiếng sóng vỗ nhẹ vào vách đá tạo nên, và còn nhiều nữa những hình ảnh đẹp lạ kỳ.

Người Pháp đặt tên cho động Hang Hanh là Le tunnel (đường hầm). Cửa động rất thấp vì vậy phải dùng thuyền nhỏ thì mới vào được trong động. Đi thăm động có thể thuê ca nô từ bến Đoan (thuộc khu vực Hòn Gai – Tp Hạ Long) hoặc đi ôtô đến thị xã Cẩm Phả. Tại bến tàu Cẩm Phả có thể thuê thuyền hoặc ca nô ra thăm động. Gần cửa động có các thuyền nhỏ chở thuê vào thăm động và phải chọn vào lúc nước thuỷ triều xuống kiệt cửa động mới lộ rõ. Trước khi vào động phải mang theo đuốc hay đèn pin. Bình thường một thuyền nhỏ vào và ra khỏi động mất khoảng thời gian 60 – 90 phút. Động Hang Hanh trước hết giành cho những người ưa mạo hiểm và phải thật sành con nước vì nếu không tính toán kĩ lưỡng thời gian lúc thuỷ triều lên thì bạn sẽ bị nhốt chặt trong chốn thuỷ cung thăm thẳm ấy.

Ngay trước cửa động bây giờ, trên khối đá cheo leo như một ngọn tháp, có một ngôi miếu nhỏ gọi là Miếu Ba Cô. Truyền thuyết xưa kể lại rằng: Xưa có ba cô gái đi biển, gặp hôm trời mưa to, ba cô vào động trú mưa, thấy cảnh sắc trong động đẹp quá nên ba người mải miết ngắm cảnh, tới lúc nước triều dâng cao ba cô gái bị mắc kẹt ở trong và bỏ mình tại động và hoá thành thuỷ thần,… Ngày nay dân chài thường lên miếu thắp hương xin linh hồn ba cô phù hộ cho họ.