Bài soạn "Cách làm văn lập luận chứng minh" số 5

KIẾN THỨC CẦN NẮM VỮNG

Muốn làm một bài văn lập luận chứng minh thì phải cần thực hiện bốn bước: Tìm hiều đề và tìm ý, Lập dàn bài, Viết bài, Đọc lại và sửa chữa.

I. Các bước làm bài văn lập luận chứng minh

Cho đề văn: Nhân dân ta thường nói “Có chí thì nên". Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ đó.

1. Tìm hiểu đề và tìm ý

a) Xác định yêu cầu chung của đề.

- Chứng minh tư tưởng của câu tục ngữ là đúng đắn

b) Câu tục ngữ khẳng định điều gì?

- Vai trò và ý nghĩa to lớn của chí trong cuộc sống.

+ Chí là hoài bão, ý chí, nghị lực, sự kiên trì

+ Ai có chí thì sẽ thành công.

c) Chứng minh:

- Về lí lẽ: Bất cứ việc gì như việc học ngoại ngữ nếu không kiên tâm thì có học được không?

Nếu gặp khó khăn mà không có ý chí vượt lên thì không làm được gì.

- Về thực tế là những tấm gương tiêu biểu (đọc lại bài văn Đừng sợ vấp ngã để lấy dẫn chứng).

2. Lập dàn bài

a) Mở bài: Câu tục ngữ đúc rút một chân lí: có ý chí, nghị lực trong cuộc sống sẽ thành công.

b) Thân bài:

- Xét về lí:

+ Chỉ cho con người vượt trở ngại.

+ Không có chí sẽ thất bại.

- Xét về thực tế:

+ Những tấm gương thành công của những người có chí.

+ Chí giúp con người vượt qua những chướng ngại lớn

c) Kết bài:

- Phải tu dưỡng chí.

- Bắt đầu chuyện nhỏ sau này là chuyện lớn.

3. Viết bài

4. Đọc lại và sửa chữa

B - PHẦN LUYỆN TẬP

Cho hai đề văn sau:

Đề 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ: Có công mài sắt, có ngày nên kim.

Đề 2: Chứng minh tính chân lí trong bài thơ:

Không có việc gì khó

Chỉ sợ lòng không bền

Đào núi và lấp biển

Quyết chí ắt làm nên.

(Hồ Chí Minh)

Em sẽ làm theo các bước như thế nào? Hai đề bài có gì giống và khác so với đề văn đã làm mẫu ở trên?

Trả lời:

* Các bước làm đề văn chứng minh:

- Tìm hiểu đề và tìm ý

- Lập dàn bài

- Viết bài

- Đọc lại và sửa chữa.

* So sánh điểm giống và khác nhau của hai đề văn trên so với đề văn mẫu "Có chí thì nên":

- Điểm giống nhau: Cả hai câu tục ngữ và bài thơ đều có ý khuyên răn con người phải bền lòng, không được nản chí trước khó khăn của công việc và hoàn cảnh.

- Điểm khác nhau:

+ Có chí thì nên thiên về khẳng định quyết tâm của con người.

+ Có công mài sắt có ngày nên kim thiên về nói đến sự cần mẫn, kiên trì trong công việc.

+ Bài thơ của Hồ Chí Minh có hai ý:

Ý thứ nhất: Nếu không bền lòng thì sẽ không làm được việc gì.
Ý thứ hai: Khẳng định sức mạnh lớn lao của ý chí và quyết tâm.