Bài soạn "Sóng" của Xuân Quỳnh số 5

Trả lời câu 1 trang 156 SGK Ngữ văn 12, tập 1

- Âm điệu, nhịp điệu của bài thơ là âm điệu, nhịp điệu của những con sóng trên biển và cũng là những con sóng lòng tràn đầy xúc cảm của người phụ nữ đang yêu.

- Âm điệu, nhịp điệu trên được tạo bởi các yếu tố sau:

+ Thể thơ năm chữ ngắn gọn cùng cách ngắt nhịp linh hoạt, phóng túng.

+ Phương thức tổ chức ngôn từ và hình ảnh, sử dụng những đối sánh liên tiếp phân thành hai cực (dữ dội – dịu êm, ồn ào – lặng lẽ, sông – biển, ngày xưa – ngày sau, lòng sâu – mặt nước, ngày – đêm, xuôi – ngược, phương Bắc – phương Nam, dài – rộng) tạo nhịp sóng xô ra – vào của con sóng biển, sóng lòng.

Trả lời câu 2 trang 156 SGK Ngữ văn 12, tập 1

- Sóng chứa đựng nhiều trạng thái đối lập: dữ dội>< dịu êm, ồn ào >< lặng lẽ, sóng tìm ra tận bể để tự lí giải => diễn tả thuộc tính phức tạp, mâu thuẫn và khát khao khám phá trong tình yêu (khổ 1).

- Cũng như sóng, khát vọng tình yêu của tuổi trẻ là muôn đời: Ngày xưa - ngày sau, vẫn thế, bồi hồi (khổ 2).

- Sóng song hành và làm nổi bật những băn khoăn của em: Từ nơi nào sóng lên?, Gió bắt đầu từ đâu?, Khi nào ta yêu nhau => thuộc tính bí ẩn, kì diệu của tình yêu (khổ 3,4).

- Sóng nhớ bờ: nỗi nhớ cồn cào bao trùm không gian (dưới lòng sâu, trên mặt nước) và thời gian (ngày đêm) giống như em nhớ anh cả ý thức và vô thức (cả trong mơ còn thức) => nỗi nhớ là thuộc tính đặc trưng của tình yêu (khổ 5).

- Sóng luôn tới bờ dù muôn vời cách trở => niềm tin vào sức mạnh vượt mọi trở ngại của tình yêu đích thực (khổ 7).

- Khát vọng hòa cái tôi vào cái ta, hòa cá nhân vào cuộc đời chung để bất tử hóa tình yêu gửi gắm trong hình tượng con sóng Làm sao được tan ra/Thành trăm con sóng nhỏ => khát khao tình yêu sẽ ý nghĩa và còn lại mãi với đời (khổ 9).

=> Sóng giúp diễn tả chân thực tình yêu nồng nàn, mãnh liệt, đầy bản lĩnh của người phụ nữ.

Trả lời câu 3 trang 156+157 SGK Ngữ văn 12, tập 1

- Hai hình tượng sóng và em có mối quan hệ gắn bó, mật thiết, cùng song hành xuyên suốt bài thơ. Thực chất, đó sóng là sự phân thân của em, giúp em diễn tả tình yêu một cách kín đáo, ý nhị, tinh tế. Hai hình tượng này ẩn hiện trong nhau và làm nổi bật lẫn nhau.

- Bài thơ có kết cấu sóng đôi

- Người phụ nữ đang yêu tìm thấy sự tương đồng giữa các trạng thái của tâm hồn mình với con sóng, đó là: sự mâu thuẫn, phức tạp; những khát khao mãnh liệt; nỗi nhớ tha thiết cồn cào; sự trường tồn vĩnh cửu:

+ Con sóng ở tự nhiên mênh mông biển lớn kia có rất nhiều đối cực khác nhau, trạng thái khác nhau. Cũng như tình yêu vậy, tình yêu cũng có rất nhiều cung bậc, trạng thái và cuối cùng điều muốn nói nhất ở đây chính là như tâm hồn người phụ nữ có những mặt mâu thuẫn mà thống nhất (Hai câu đầu khổ 1)

+ Cuộc hành trình có thể nói đầy táo bạo của sóng khi tìm ra với biển khơi hay nói khác đi đó cũng chính là cuộc hành trình của tình yêu hướng về cái vô biên, tuyệt đích. Và phải chăng nó giống như tâm hồn người phụ nữ không chịu chấp nhận sự chật hẹp, tù túng (hai câu cuối khổ 1)

+ Điểm khởi đầu bí ẩn của sóng chính là điểm khởi đầu và sự mầu nhiệm, mọi việc, mọi chuyện dường như khó nắm bắt của tình yêu (Phân tích các khổ 3, 4 )

+ Sóng luôn luôn vận động như tình yêu gắn liền với những khát khao mãnh liệt, trăn trở cứ lặp đi lặp lại không yên, và cũng như người phụ nữ khi yêu luôn da diết nhớ nhung, cồn cào ước vọng về một tình yêu vững bền, chung thủy (Phân tích các khổ 5, 6, 7, 8 )

+ Sóng còn chính là hiện tượng thiên nhiên vĩnh cửu và lấy cái vĩnh cửu của sóng để nói , để ví von với tình yêu. Và đó là khát vọng muôn đời của bất cứ ai trong cuộc đời khi yêu nồng cháy. Và trước hết là người phụ nữ (nhân vật trữ tình trong bài thơ) muốn dâng hiến cả cuộc đời cho một tình yêu đích thực (khổ cuối)

Trả lời câu 4 trang 157 SGK Ngữ văn 12, tập 1

Bài thơ là lời tự bạch của người phụ nữ đang yêu. Đó là một tâm hồn chân thành, đằm thắm, luôn da diết khát vọng tình yêu, khát vọng hạnh phúc. Tình yêu của người phụ nữ ấy qua bài Sóng thật thiết tha, chung thủy, mạnh mẽ, mong muốn vượt lên trên thử thách của thời gian, khó khăn trong cuộc đời và sự hữu hạn của kiếp người.

Luyện tập

Câu hỏi (trang 157 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

- Biển (Xuân Diệu)

- Thuyền và biển (Xuân Quỳnh)

- Bên biển (Huy Cận)

Bố cục

Bố cục( 4 phần)

- Phần 1 (khổ 1+2) : Sóng - Khát vọng tình yêu của người con gái

- Phần 2 (khổ 3+4) : Ngọn nguồn của sóng - Truy tìm sự bí ẩn của tình yêu

- Phần 3 (khổ 5+6+7) : Sóng - Nỗi nhớ thủy chung trong tình yêu

- Phần 4 (Khổ 8+9) : Những suy tư về cuộc đời và khát vọng trong tình yêu.

Nội dung chính

Qua hình tượng sóng, trên cơ sở khám phá sự tương đồng, hòa hợp giữa sóng và em, bài thơ diễn tả tình yêu của người phụ nữ thiết tha, nồng nàn, chung thủy, muốn vượt lên thử thách của thời gian và sự hữu hạn của đời người. Từ đó thấy được tình yêu là một tình cảm cao đẹp, một hạnh phúc lớn lao của con người.