Bài soạn tham khảo số 2
1. Chuẩn bị
- Nghị luận xã hội (trình bày một ý kiến) là nêu lên ý kiến và các lí lẽ, bằng chứng cụ thể nhằm thuyết phục người đọc, người nghe tán thành ý kiến của người viết, người nói về một hiện tượng trong đời sống.
- Khi đọc văn bản nghị luận:
+ Nhan đề cho biết nội dung, đề bài của bài viết là bàn luận về lí do chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật.
+ Ở văn bản này, người viết đang bảo vệ các loài động vật. Để bảo vệ chúng, người viết đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng:
Động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ: nhìn lũ kiến “hành quân” tha mồi về tổ, buộc chỉ vào chân cánh cam làm cánh diều thả chơi…
Không có động vật thì cuộc sống của con người rất khó khăn: gà trống gọi xóm làng thức dậy, lũ chim chích đùa vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc, người nông dân được mẻ tôm, mẻ cá đem về làm thức ăn…
Loài người kì thực cũng chỉ là một loài đặc biệt trong thế giới động vật: con người cùng tổ tiên với khỉ và vượn…
Mỗi loài động vật đều có quan hệ trực tiếp hay gián tiếp đối với con người.
Con người đang phá hoại môi trường sống của động vật, giết hại chúng.
+ Vấn đề bài viết nêu lên liên quan trực tiếp đến cuộc sống hiện nay của chúng ta vì con người đang là nguyên nhân trực tiếp phá hủy môi trường sống của động vấn. Từ đó tác động lên bản thân em ý thức bảo vệ môi trường.
- Đọc trước bài thơ Vì sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật. Liên hệ những hiểu biết của bản thân để đọc hiểu văn bản.
2. Đọc hiểu
a. Trong khi đọc
Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Ý chính của phần 1 là gì?
Trả lời:
Ý chính của phần 1 là động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ.
Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Câu nào trong phần 3 cho thấy con người liên quan đến động vật?
Trả lời:
Câu “Loài người kì thực cũng chỉ là một loài đặc biệt trong thế giới động vật mà thôi” trong phần 3 cho thấy con người liên quan đến động vật.
Câu hỏi trang 49 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ gì?
Trả lời:
Tranh minh họa gợi cho em suy nghĩ về những công viên bách thú, nơi có những con động vật bị nhốt ở trong đó và hằng ngày có các bạn nhỏ để tham quan.
Câu hỏi trang 50 SGK Ngữ văn 6 tập 2: “Môi trường sinh tồn” là gì?
Trả lời:
“Môi trường sinh tồn” là toàn bộ những điều kiện tự nhiên, xã hội mà con người, sinh vật tồn tại, sống còn, phát triển trong quan hệ với con người, sinh vật khác.
Câu hỏi trang 50 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Phần 4 nói về thực trạng nào đáng báo động?
Trả lời:
Phần 4 nói về thực trạng đáng báo động là số lượng các loài động vật ngày càng giảm do môi trường sống bị chiếm lĩnh, phá hoại.
Câu hỏi trang 50 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Ý chính của phần 5 là gì?
Trả lời:
Ý chính của phần 5 là con người cần thay đổi để bảo vệ động vật.
b. Sau khi đọc
Câu 1 trang 50 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm hiểu nghĩa của các từ ngữ in đậm trong các dòng sau:
a) “Qua nghiên cứu, khỉ và vượn có cùng tổ tiên với con người,…”
b) “Mỗi loài động vật đều có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đối với con người”
c) “Mỗi loài động vật tồn tại… là kết quả của tạo hóa trong hàng tỉ năm…”
d) “…không ít loài đã hoặc đang đứng đứng trước nguy cơ tuyệt chủng hoàn hảo”
Trả lời:
a) tổ tiên: từ sinh vật cổ đại đã biến hoá thành một loại sinh vật hiện đại, trong quan hệ với những sinh vật hiện đại này
b) trực tiếp: có quan hệ thẳng với đối tượng tiếp xúc, không qua khâu trung gian
gián tiếp: không có quan hệ thẳng với đối tượng tiếp xúc mà phải qua khâu trung gian
c) tạo hóa: chỉ tự nhiên giới tạo ra muôn vật.
d) tuyệt chủng: bị mất hẳn nòi giống.
Câu 2 trang 50 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Theo tác giả, tại sao chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật? Dẫn ra một lí lẽ có trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất.
Trả lời:
- Theo tác giả, chúng ta phải đối xử thân thiện với động vật vì mỗi loài động vật đều có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp đối với con người.
- Dẫn ra một lí lẽ có trong văn bản mà em cho là quan trọng nhất: nếu mất đi bất kì một loài nào cũng có thể tạo ra một vết khuyết trong hệ sinh thái của con người.
Câu 3 trang 50 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tác giả đã thể hiện thái độ như thế nào trước việc con người đối xử không thân thiện với động vật? Thái độ ấy thể hiện rõ nhất ở câu văn nào trong văn bản?
Trả lời:
- Tác giả đã thể hiện thái độ bất bình, cảnh cáo trước việc con người đối xử không thân thiện với động vật.
- Thái độ ấy thể hiện rõ nhất ở câu văn “Môi trường sống của động vật bị con người chiếm lĩnh, phá hoại, không ít loài đã hoặc đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng hoàn toàn” trong văn bản.
Câu 4 trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Hãy tìm trong văn bản một ví dụ, trong đó, người viết nêu lên lí lẽ và dẫn ra các bằng chứng làm sáng tỏ lí lẽ ấy.
Lí lẽ
Bằng chứng
Vì vậy, khó mà tưởng tượng được rằng nếu không có động vật thì cuộc sống của con người sẽ ra sao
Buổi sáng tinh mơ, gà trống gáy vang ò ó o gọi xóm làng thức dậy , lũ chim chích vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc. Người nông dân ra bờ sông cất vở, được mẻ tôm, mẻ cá nào được đem về chế biến thành những món ăn thanh đảm của thôn quê.
Trả lời:
Vì vậy, khó mà tưởng tượng được rằng nếu không có động vật thì cuộc sống của con người sẽ ra sao - Buổi sáng tinh mơ, gà trống gáy vang ò ó o gọi xóm làng thức dậy , lũ chim chích vui trên cành cây, đàn bò chậm rãi ra đồng làm việc. Người nông dân ra bờ sông cất vở, được mẻ tôm, mẻ cá nào được đem về chế biến thành những món ăn thanh đảm của thôn quê.
Động vật nuôi dưỡng tâm hồn trẻ thơ - Đứng nhìn lũ kiến “hành quân” tha mồi về tổ, buộc chỉ vào chân cánh cam làm cánh diều thả chơi…
Loài người kì thực cũng chỉ là một loài đặc biệt trong thế giới động vật - Lũ trẻ con thường bị thu hút bởi lũ khỉ tinh nghịch, thông minh. Nhìn cảnh khỉ mẹ cho con bú bóc chuối bằng những ngón tay khéo léo, chúng ta không khỏi ngạc nhiên tự hỏi: Sao chúng có thể giống con người đến vậy? Qua nghiên cứu, khỉ và vượn có cùng tổ tiên với con người.
Câu 5 trang 51 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Văn bản trên giúp em hiểu biết thêm gì về động vật? Tìm thêm các lí lẽ hoặc bằng chứng khác làm sáng rõ sự cần thiết phải thân thiện với động vật.
Trả lời:
- Văn bản trên giúp em hiểu biết thêm về động vật rằng chúng có mối quan hệ mật thiết với con người. Dù trực tiếp hay gián tiếp thì chỉ cần biến mất đi một loài vật nào đó cũng khiến môi trường tồn tại của con người bị khiếm khuyết. Ngoài ra, động vật rất gần gũi với chúng ta trong cuộc sống, tạo ra những kỉ niệm thời ấu thơ hay thậm chí là một phần trong sinh hoạt hàng ngày. Cuối cùng, loài người cũng chỉ là một loài vật đặc biệt mà thôi.
- Các lí lẽ hoặc bằng chứng khác làm sáng rõ sự cần thiết phải thân thiện với động vật:
+ Cấu tạo địa chất: vỏ của các động vật nguyên sinh.
+ Làm cảnh: chim sẻ, chim bồ câu,..
+ Làm xiếc: khỉ, voi, đà điểu,...
+ Thí nghiệm: chuột bạch,...
+ Cung cấp thực phẩm: thịt, trứng,..
+ Cung cấp nguyên liệu cho ngành mĩ nghệ, may mặc: lông, da,..
+ Dùng là thuốc, có canxi: sừng trâu
+ Dùng trong trang trí: san hô, sừng tê, ngà voi, ...
+ Dùng là trang sức: ngọc trai
+ Làm thuốc bổ: gan cá,..
+ Tiêu diệt sâu bọ có hại: chim sâu,...
+ Làm tơi xốp đất: giun đất,..
+ Cung cấp sức kéo: trâu, bò, voi,..
