Bài soạn tham khảo số 3

Bố cục

- Hai câu thơ đầu: Cảnh tiễn biệt ở Hoàng Hạc lâu

- Hai câu còn lại: Cảm xúc của tác giả

Nội dung bài học

- Bài thơ thể hiện tình cảm chân thành, trong sáng, cảm động, sâu sắc của thơ dành cho bạn của mình.

- Ngôn ngữ giản dị, hình ảnh gợi cảm

Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 (trang 144 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

- Mối quan hệ không gian được tạo lập bởi ba hình ảnh:

+ Lầu Hoàng Hạc (một thắng cảnh nổi tiếng, biểu tượng cho sự chia li)

+ thành Dương Châu (nơi bạn nhà thơ sắp đến - một thắng cảnh đô hội phồn hoa

+ dòng Trường Giang rộng mênh mông và xa hun hút.

⇒ Không gian gợi lên nỗi buồn của sự chia li, xa cách

- Mối quan hệ thời gian: vào lúc "xuân vừa chín" (tháng ba), sông Trường Giang nhộn nhịp hoa khói mùa xuân

⇒ Cảnh vào lúc ấy tuy có gợi lên một chút nhộn nhịp nhưng vẫn không át được nỗi buồn lúc chia li.

- Mối quan hệ con người: hai chữ cố nhân gợi ra mối quan hệ gắn bó thân thiết từ lâu giữa bạn với nhà thơ

Qua những mối quan hệ này, ta cảm nhận rõ và sâu sắc tình cảm sâu sắc, tế nhị của nhà thơ

Câu 2 (trang 144 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

- Vì tâm trạng lúc biệt li đã chi phối suy nghĩ tình cảm của tác giả nên người đưa tiễn chỉ thấy có một cánh buồm đơn chiếc của cố nhân lùi sâu vào nước xanh mênh mang

- Tấm lòng định hướng cho đôi mắt nên tiễn bạn mà cứ nhìn chăm chăm vào bóng thuyền của bạn cho đến khi khuất hẳn

- Người ra đi cô đơn, người đưa tiễn cũng cô đơn, bịn rịn, luyến lưu.

Câu 3 (trang 144 sgk Ngữ văn 10 Tập 1):

- Người đi đã khuất bóng, nhưng người đưa tiễn vẫn đứng lặng trên lầu Hoàng Hạc

+ Bạn đã đi xa, cánh buồm chỉ còn là “nền ảnh” thấp thoáng như hư, như thực.

+ Dòng song như chảy vào cõi trời - một khoảng không xanh biếc, rợn ngợp.

+ Tất cả những hình ảnh ấy đều góp phần diễn tả cái nhìn dõi trông, sự dùng dằng, lưu luyến của kẻ ở - người đi.

- Bài thơ đã thể hiện tình cảm sâu sắc, chân thành của hai nhà thơ

- Qua bài thơ người đọc biết trân trọng hơn tình cảm bạn bè

LUYỆN TẬP

1. Những hình ảnh, từ ngữ thể hiện vẻ đẹp “ý tại ngôn ngoại'’ của bài thơ.

- Thuyền xuôi về Dương Châu, giữa tháng ba mùa hoa khói.

- Bóng cánh buồm xa lẻ loi mất hút vào khoảng không xanh biếc

- Dùng từ "cố nhân"

- Duy kiến Trường Giang thiên tế lưu (Chỉ thấy sông Trường Giang chảy vào cõi trời)

⇒ Toàn bài thơ ẩn chứa những hình ảnh gắn chặt với tình cảm thương nhớ bạn, buồn bã của nhà thơ

2. Vị trí, ý nghĩa của tình bạn

- Trong cuộc sống hôm nay, tình bạn vẫn có ý nghĩa quan trọng,

+ Là nguồn động viên con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách

+ Bạn bè giúp ta hoàn thiện nhân cách, trưởng thành hơn, giàu nghị lực sống hơn

+ Tình bạn phải được xây dựng dựa trên tình cảm, cảm xúc chân thành, vị tha có như thế mới bền vững

- Ý nghĩa giáo dục của bài thơ mang tầm thời đại