Bài soạn "Thánh gióng" số 5
I. Đọc - Hiểu văn bản
Câu 1 trang 22 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Trong truyện Thánh Gióng có những nhân vật nào ? Ai là nhân vật chính ? Nhân vật chính này được xây dựng bằng rất nhiều chi tiết tưởng tượng kì ảo và giàu ý nghĩa. Em hãy tìm và liệt kê ra những chi tiết đó.
a) Truyện "Thánh Gióng" có các nhân vật: Thánh Gióng, cha mẹ Gióng, sứ giả, nhà vua, dân làng, giặc Ân.
b) Nhân vật chính là: Thánh Gióng
c) Những chi tiết tưởng tượng kì ảo:
- Sự sinh thành của Thánh Gióng:
+ Bà mẹ chỉ ướm vết chân mà thụ thai.
+ Bình thường sau chín tháng mười ngày người mẹ sinh con. Mẹ Thánh Gióng mang thai 12 tháng.
- Lên 3 tuổi mà Gióng không biết đi, không biết nói cười.
- Khi nghe tiếng sứ giả, bỗng nhiên Gióng cất tiếng nói. Tiếng nói đầu tiên là bảo mẹ mời sứ giả vào, đòi có vũ khí, áo giáp để đánh giặc.
- Từ khi gặp sứ giả, Gióng lớn nhanh như thổi.
- Khi có ngựa và vũ khí, chú bé vươn vai bỗng thành tráng sĩ.
- Ngựa sắt phun lửa, xông vào giết giặc.
- Đánh tan giặc, Thánh Gióng bay lên trời.
Câu 2 trang 22 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Theo em, các chi tiết sau dây có ý nghĩa như thế nào ?
a) Tiếng nói đầu tiên là tiếng nói đánh giặc: Gióng sinh ra là để chuẩn bị cho việc cứu non sông đang lâm vào nguy hiểm. Đó là ý thức thường trực và cao cả của người Việt Nam trong sự nghiệp cứu nước, luôn bị các thế lực ngoại bang đe dọa xóa sổ.
b) Gióng đòi đồ sắt là muốn có những vũ khí tốt nhất của thời đại để tiêu diệt quân thù. Muốn chống giặc phải lưu tâm đến những vũ khí hữu hiệu.
c) Bà con góp gạo nuôi Gióng - Người anh hùng có sức mạnh được nuôi dưỡng từ những điều bình thường, giản dị.
d) Gióng bỗng chốc thành tráng sĩ: Vì nhiệm vụ cứu nước không thể chậm trễ. Cuộc chiến đòi hỏi dân tộc ta phải có một sức mạnh phi thường, vượt bậc để đối phó với giặc ngoại xâm.
đ) Chi tiết này có ý nghĩa về sự khắc phục khó khăn để chống giặc. Cây cỏ khi cần thiết cũng có thể biến thành vũ khí, nhất là cây tre - loại cây tiêu biểu của dân tộc Việt Nam.
e) Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay thẳng về trời cho thấy người anh hùng ấy vì nghĩa lớn cao cả không màng tới công danh phú quý.
Câu 3 trang 23 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1: Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng.
- Thánh Gióng là hình tượng tiêu biểu của người anh hùng đánh giặc cứu nước.
- Thánh Gióng mang nhiều nguồn sức mạnh:
+ Thần linh (vết chân)
+ Cộng đồng (dân làng góp gạo nuôi Gióng)
+ Vũ khí bằng sắt (thành tựu kĩ thuật)
+ Thiên nhiên, đất nước (tre làng)
- Từ truyền thuyết chống giặc và thắng giặc, nhân dân đã thần thánh hóa những người anh hùng thành Thánh Gióng, tượng trưng cho lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quật khởi của dân tộc.
Câu 4 trang 23 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1: Truyền thuyết thường liên quan đến sự thật lịch sử. Theo em, truyện Thánh Gióng có liên quan đến sự thật lịch sử nào ?
- Thời đại Hùng Vương, dân tộc ta luôn phải chống giặc ngoại xâm phương Bắc để bảo vệ độc lập.
- Vũ khí của quân ta ngày càng tốt hơn, hiện đại hơn.
- Trong việc chống ngoại xâm, chúng ta huy động sức mạnh của cả cộng đồng, tất cả già trẻ, gái trai, dùng tất cả các phương tiện để chống giặc.
II. Luyện tập
Câu 1 trang 24 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1: Hình ảnh nào của Gióng là hình ảnh đẹp nhất trong tâm trí em ?
Trả lời : Có thể chọn 1 trong các hình ánh sau:
- Hình ảnh Gióng khi nghe sứ giả rao, bỗng dưng cất tiếng nói: "Mẹ ra mời sứ giả vào đây";
- Hình ảnh Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai biến thành một tráng sĩ;
- Hình ảnh Gióng mặc áo giáp sắt nhảy lên mình ngựa;
- Hình ảnh Gióng nhổ tre đánh giặc, ...
Câu 2 trang 24 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1: Theo em, tại sao hội thi thể thao trong nhà trường phổ thông lại mang tên Hội khỏe Phù Đổng?
Trả lời: Hội thi thể thao trong nhà trường phổ thông lại mang tên Hội khỏe Phù Đổng bởi vì: Đó là hội thi biểu dương sức khỏe, lấy ý nghĩa từ truyền thuyết đẹp đẽ về chàng trai làng Phù Đổng (Thánh Gióng) làm biểu tượng cho ý chí và tinh thần yêu nước.
