Top 5 Bài soạn "Thạch Sanh" trong chương trình Ngữ Văn lớp 6 hay nhất

  1. Top 1 Thạch Sanh - Bài 1
  2. Top 2 Thạch Sanh - Bài 2
  3. Top 3 Thạch Sanh - Bài 3
  4. Top 4 Thạch Sanh - Bài 4
  5. Top 5 Thạch Sanh - Bài 5

Top 5 Bài soạn "Thạch Sanh" trong chương trình Ngữ Văn lớp 6 hay nhất

Phương Kem 3130 0 Báo lỗi

Thạch Sanh là một trong những truyện cổ tích nổi tiếng nhất ở Việt Nam mà có lẽ ai cũng một lần được nghe. Thạch Sanh là nhân vật dũng sĩ điển hình trong ... xem thêm...

  1. I. TÓM TẮT TRUYỆN THẠCH SANH:


    Thạch Sanh vốn là thái tử (con Ngọc Hoàng), được phái xuống làm con vợ chồng người nông dân nghèo khổ nhưng tốt bụng. Chàng sớm mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi dưới gốc đa, hái củi kiếm sống qua ngày. Lí Thông - một người hàng rượu - thấy Thạch Sanh khỏe mạnh hắn giả vờ kết nghĩa anh em để lợi dụng. Đúng dịp Lí Thông đến lượt phải vào đền cho chằn tinh hung dữ ăn thịt, hắn bèn lừa Thạch Sanh đến nộp mạng thay cho mình. Thạch Sanh đã giết chết chằn tinh. Lí Thông lại lừa cho Thạch Sanh bỏ trốn rồi đem đầu chằn tinh vào nộp cho vua để lĩnh thưởng, được vua phong làm Quận công.


    Nhà vua có công chúa đến tuổi kén chồng. Trong ngày hội lớn, công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi. Đại bàng bị Thạch Sanh dùng cung tên bắn bị thương rồi chàng lần theo vết máu, biết được chỗ đại bàng ở. Vua mất công chúa, vô cùng đau khổ, sai Lí Thông đi tìm, hứa gả con và truyền ngôi cho. Lí Thông lại nhờ Thạch Sanh cứu công chúa rồi lừa nhốt chàng dưới hang sâu.


    Thạch Sanh giết đại bàng, lại cứu luôn thái tử con vua Thủy Tề bị đại bàng bắt giam. Theo chân thái tử, chàng xuống thăm thuỷ cung, được vua Thuỷ Tề khoản đãi rất hậu, tặng nhiều vàng bạc nhưng chàng chỉ xin cây đàn thần rồi lại trở về gốc đa.


    Từ khi được cứu về, công chúa không cười không nói. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ cho Thạch Sanh khiến chàng bị nhốt vào ngục. Chàng đánh đàn, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh câm. Thạch Sanh được vua cho gọi lên. Chàng kể lại rõ mọi việc. Vua giao cho chàng xử tội mẹ con Lí Thông. Được chàng tha bổng nhưng hai mẹ con trên đường về đã bị sét đánh chết, hoá kiếp thành bọ hung. Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa cho. Các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lại lấy đàn ra gảy khiến quân địch quy hàng. Ăn không hết niêu cơm nhỏ của Thạch Sanh, quân sĩ mười tám nước kính phục rồi rút hết. Nhà vua nhường ngôi báu cho Thạch Sanh.


    II. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK:


    1. Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có gì khác thường? Kể về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh như vậy, theo em, nhân dân muôn thể hiện điều gì?

    Trả lời:


    * Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có sự khác thường:


    - Thạch Sanh ra đời là do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con.

    - Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh Thạch Sanh.

    - Thạch Sanh được Thiên thần dạy cho đủ các môn võ nghệ và mọi phép thần thông.


    * Kể về sự khác thường của Thạch Sanh nhân dân ta muốn tô đậm tính chất kì lạ đẹp đẽ cho nhân vật lí tưởng, làm tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện.


    2. Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách nào? Thạch Sanh bộc lộ phẩm chất gì qua những thử thách ấy?

    Trả lời:


    * Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh phải trải qua những thử thách:


    - Bị mẹ con Lý Thông lừa đi canh miếu thờ, thế mạng. Thạch Sanh diệt chằn tinh.

    - Xuống hang diệt đại bàng, cứu công chúa, bị Lý Thông lấp cửa hang.

    - Bị hồn chằn tinh, đại bàng báo thù, Thạch Sanh bị bắt hạ ngục.


    * Qua những lần thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất quý báu sau:


    - Sự thật thà, chất phác.

    - Sự dũng cảm và tài năng (diệt chằn tinh, diệt đại bàng, có nhiều phép lạ).


    3. Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về tính cách và hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập này.


    Trả lời:


    - Hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông đối lập nhau một cách toàn diện, sâu sắc. Đó là sự đối lập giữa thiện và ác; lao động và bóc lột; thực thà, trung hậu và lừa dối, xảo trá; vị tha và vị kỉ; anh hùng và bạo ngược; cao thượng và thấp hèn.

    - Lý Thông lợi dụng tình anh em kết nghĩa, lợi dụng tính cả tin, thật thà, nhân hậu của Thạch Sanh, đã ra sức bóc lột sức lao động của Thạch Sanh, lừa Thạch Sanh chết thay cho mình, rồi hai lần cướp công của Thạch Sanh, bỏ Thạch Sanh chết dưới hang sâu.


    4. Truyện Thạch Sanh có nhiều chi tiết thần kì, trong đó đặc sắc nhất là chi tiết tiếng đàn và niêu cơm đãi quân sĩ mười tám nước chư hầu. Em nãy nêu ý nghĩa của những chi tiết đó.

    Trả lời:


    * Ý nghĩa của các chi tiết thần kì:


    - Tiếng đàn của Thạch Sanh:


    + Giúp nhân vật được giải oan, giải thoát. Nhờ tiếng đàn thần mà công chúa khỏi câm, nhận ra người cứu mình và đã giải thoát cho Thạch Sanh. Nhờ đó Lý Thông cũng bị vạch mặt. Tiếng đàn, do vậy cũng là tiếng đàn của công lí.

    + Tiếng đàn làm quân mười tám nước chư hầu phải cuốn giáp xin hàng đã trở thành đại diện cho cái thiện và tinh thần yêu chuộng hoà bình của nhân dân.


    - Niêu cơm thần kì:


    + Có khả năng phi thường, cứ ăn hết lại đầy... khiến quân chư hầu phải ngạc nhiên, khâm phục.

    + Niêu cơm thần với lời thách đố của Thạch Sanh và sự thua cuộc của quân sĩ mười tám nước chư hầu chứng tỏ thêm tính chất kì lạ của niêu cơm với sự tài giỏi của Thạch Sanh.

    + Niêu cơm thần kì tượng trưng cho tâm lòng nhân đạo, tư tưởng yêu hoà bình của nhân dân ta.


    5. Trong phần kết thúc truyện, mẹ con Lý Thông phải chết, còn Thạch Sanh thì được kết hôn cùng công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện điều gì? Kết thúc ấy có phổ biến trong truyện cổ tích không? Hãy nêu một số ví dụ.


    Trả lời:


    - Cách kết thúc truyện thể hiện niềm tin, sự công bằng và chiến thắng cuối cùng sẽ thuộc về cái thiện. Còn cái ác, kẻ ác bị trừng phạt thích đáng.

    - Cách kết thúc có hậu ấy thể hiện công lí xã hội (ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác) và ước mơ của nhân dân về một sự đổi đời. Đây là cách kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích, chẳng hạn như: Sọ Dừa, Tấm Cám, Cây khế...


    LUYỆN TẬP:


    Câu 1: Nếu vẽ một bức tranh minh hoạ cho truyện Thạch Sanh (ngoài những bức tranh trong sách – hãy tự suy nghĩ về ý nghĩa và tên gọi cho các bức tranh này), có thể chọn chi tiết Thạch Sanh đánh chằn tinh để vẽ. Đây là một trong những chi tiết quan trọng trong tác phẩm. Nó cho thấy sự dũng cảm của nhân vật Thạch Sanh, cũng như thể hiện ước mơ về sự chiến thắng của con người trước những thế lực đại diện cho cái ác. Có thể đặt tên cho bức vẽ là Thạch Sanh đánh chằn tinh.


    Câu 2: Khi kể diễn cảm truyện Thạch Sanh cần đảm bảo đầy đủ các chi tiết quan trọng. Bên cạnh đó cần sử dụng khéo léo các từ ngữ giàu tính biểu cảm như: biết bao, bao nhiêu, thật là, vô cùng, …


    Thạch Sanh - Bài 1
    Thạch Sanh - Bài 1
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)

  2. Tóm tắt truyện Thạch Sanh:


    Thạch Sanh vốn là thái tử (con Ngọc Hoàng), được phái xuống làm con vợ chồng người nông dân nghèo khổ nhưng tốt bụng. Chàng sớm mồ côi cha mẹ, sống lủi thủi dưới gốc đa, hái củi kiếm sống qua ngày.

    Lí Thông – một người hàng rượu thấy Thạch Sanh khoẻ mạnh bèn giả vờ kết nghĩa anh em để lợi dụng. Đúng dịp Lí Thông đến lượt phải vào đền cho chằn tinh hung dữ ăn thịt, hắn bèn lừa Thạch Sanh đến nộp mạng thay cho mình. Thạch Sanh đã giết chết chằn tinh. Lí Thông lại lừa cho Thạch Sanh bỏ trốn rồi đem đầu chằn tinh vào nộp cho vua để lĩnh thưởng, được vua phong làm Quận công.


    Nhà vua có công chúa đến tuổi kén chồng. Trong ngày hội lớn, công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi. Qua gốc đa chỗ Thạch Sanh đang ở, nó bị chàng dùng cung tên bắn bị thương. Thạch Sanh lần theo vết máu, biết được chỗ đại bàng ở. Vua mất công chúa, vô cùng đau khổ, sai Lí Thông đi tìm, hứa gả con và truyền ngôi cho. Lí Thông lại nhờ Thạch Sanh cứu công chúa rồi lừa nhốt chàng dưới hang sâu.


    Thạch Sanh giết đại bàng, lại cứu luôn thái tử con vua Thuỷ Tề bị đại bàng bắt giam trong cũi cuối hang từ lâu. Theo chân thái tử, chàng xuống thăm thuỷ cung, được vua Thuỷ Tề khoản đãi rất hậu, tặng nhiều vàng bạc nhưng chàng chỉ xin cây đàn thần rồi lại trở về gốc đa.


    Từ khi được cứu về, công chúa không cười không nói. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ cho Thạch Sanh khiến chàng bị nhốt vào ngục. Chàng đánh đàn, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh câm. Thạch Sanh được vua cho gọi lên. Chàng kể lại rõ mọi việc. Vua giao cho chàng xử tội mẹ con Lí Thông. Được chàng tha bổng nhưng hai mẹ con trên đường về đã bị sét đánh chết, hoá kiếp thành bọ hung.


    Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa cho khiến hoàng tử các nước chư hầu tức giận đem quân sang đánh. Thạch Sanh lại lấy đàn ra gảy khiến quân địch quy hàng và xin một bữa cơm những ăn mãi không hết niêu cơm nhỏ của Thạch Sanh, quân sĩ mười tám nước kính phục rồi rút hết về. Nhà vua không có con trai đã nhường ngôi báu cho Thạch Sanh.

    Tham khảo thêm: Kể tóm tắt truyện Thạch Sanh.


    Hướng dẫn soạn bài:


    Đọc - hiểu văn bản:


    1- Trang 66 SGK

    Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có gì khác thường? Kể về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh như vậy, theo em, nhân dân muốn thể hiện điều gì?


    Trả lời:


    Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh rất khác thường. Chàng là thái tử, được Ngọc Hoàng sai xuống đầu thai. Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ra Thạch Sanh. Sau đó, Thạch Sanh lại được các vị thần xuống truyền cho võ nghệ và các phép thần thông.

    Sự ra đời và lớn lên như vậy của Thạch Sanh đã cho thấy nhân dân rất thông cảm với hoàn cảnh nghèo khổ và mồ côi của chàng. Tuy nhiên điều đó không làm người ta hèn nhát mặc cảm mà Thạch Sanh đã mang trong mình dòng máu nam nhi của người dũng sĩ. Nghèo khổ vẫn nghĩa hiệp là điều nhân dân muốn gửi gắm ở Thạch Sanh.


    2- Trang 66 SGK

    Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách như thế nào? Thạch Sanh bộc lộ phẩm chất gì qua những lần thử thách ấy?


    Trả lời:


    Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã trải qua nhiều thử thách: đi canh miếu và giết chết chằn tinh, xuống hang diệt đại bàng cứu công chúa rồi lại bị Lí Thông lừa nhốt trong hang, hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ khiến Thạch Sanh bị bắt nhốt trong ngục.

    Qua thử thách, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp. Đó là sự chất phác, thật thà, vị tha, đặc biệt là sự dũng cảm và tài năng khác người.


    3- Trang 66 SGK

    Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lí Thông luôn đối lập nhau về tính cách và hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập này.


    Trả lời:


    Sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông thể hiện ở các chi tiết: về tính cách, Thạch Sanh vô tư, thật thà, vị tha, dũng cảm trong khi Lí Thông lừa lọc, xảo trá, vụ lợi (kết nghĩa với Thạch Sanh chỉ để lợi dụng) và vô cùng độc ác; về hành động, Thạch Sanh giết chằn tinh, đại bàng, cứu công chúa, Lí Thông hèn nhát đẩy Thạch Sanh thế mạng cho mình nhưng khi Thạch Sanh lập được công lớn thì lại tìm cách cướp công.

    Đó là sự đối lập giữa thiện và ác, chính nghĩa và gian tà. Sự chiến thắng của Thạch Sanh đối với Lí Thông là sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện đối với cái ác, cái xấu.


    4*- Trang 67 SGK

    Truyện Thạch Sanh có nhiều chi tiết thần kì, trong đó đặc sắc nhất là chi tiết đàn và niêu cơm đãi quân sĩ mười tám nước chư hầu. Em hãy nếu ý nghĩa của những chi tiết đó.


    Trả lời:


    Chi tiết thần kỳ:


    (1): Tiếng đàn

    + Giải oan cho mình và nên duyên với công chúa.

    + Khiến quân 18 nước chư hầu phải bãi binh.

    – Ý nghĩa:

    + Giải thoát cho Thạch Sanh khỏi cảnh tù tội và cứu được công chúa, tiếng đàn tượng trưng cho công lý.

    + Khát vọng hòa bình. Muốn giải quyết chiến tranh bằng hòa bình, bằng lẽ phải của chính nghĩa.

    (2): Niêu cơm đất

    + Đãi hàng binh.

    + Ăn mãi không hết.

    – Ý nghĩa:

    + Sự chân tình một mạc của lòng người.

    + Tình người, lòng nhân đạo của Thạch Sanh không bao giờ vơi cạn.


    5- Trang 67 SGK

    Thảo luận: Trong phần kết thúc truyện, mẹ con Lí Thông phải chết, còn Thạch Sanh thì được kết hôn cùng công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện điều gì? Kết thúc ấy có phổ biến trong truyện cổ tích hay không? Hãy nêu một ví dụ.


    Trả lời:


    Truyện kết thúc: Lý Thông chết, Thạch Sanh hạnh phúc là cái kết có hậu trong hầu hết các truyện cổ tích. Qua cách kết thúc câu chuyện, nhân dân ta đã thể hiện khát vọng về một cuộc sống công bằng (ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác), những người hiền lành sẽ được sung sướng, hạnh phúc; những kẻ ác tất yếu sẽ bị trừng trị.

    Kết thúc này thường rất phổ biến trong các câu truyện cổ tích. Ví dụ như: truyện cổ tích Tấm Cám (Tấm được sống lại và hưởng hạnh phúc bên nhà vua, còn mẹ con Cám thì phải chết trong đau đớn).


    Luyện tập:


    1*- Trang 67 SGK:

    Nếu vẽ một tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, em chọn chi tiết nào trong truyện để vẽ? Vì sao? Em sẽ đặt cho bức tranh minh hoạ ấy tên gọi như thế nào?


    Trả lời:


    Nếu vẽ một bức tranh minh hoạ cho truyện Thạch Sanh (ngoài những bức tranh trong sách – hãy tự suy nghĩ về ý nghĩa và tên gọi cho các bức tranh này), có thể chọn chi tiết Thạch Sanh đánh chằn tinh để vẽ. Đây là một trong những chi tiết quan trọng trong tác phẩm. Nó cho thấy sự dũng cảm của nhân vật Thạch Sanh, cũng như thể hiện ước mơ về sự chiến thắng của con người trước những thế lực đại diện cho cái ác. Có thể đặt tên cho bức vẽ là Thạch Sanh đánh chằn tinh.


    2- Trang 67 SGK

    Hãy kể diễn cảm truyện Thạch Sanh.


    Trả lời:


    Gợi ý cách kể:


    Căn cứ vào tình tiết truyện, giọng kể thể hiện sự hấp dẫn bất ngờ.

    – Mở đầu các đoạn, kể bằng giọng trầm.

    – Giọng sôi nổi, mạnh mẽ và dồn dập khi thể hiện không khí của cuộc giao tranh, tả cảnh Thạch Sanh đánh chằn tinh, Thạch Sanh giết đại bàng cứu công chúa…

    – Đoạn kể công chúa nghe tiếng đàn khỏi câm, Lý Thông bị kết tội, được Thạch Sanh tha nhưng lại bị sét đánh chết cần kể bằng giọng hào hứng, vui vẻ vì công lí đã được thực hiện.

    – Khi thuật lại những lời Lý Thông nói với Thạch Sanh cần thay đổi giọng điệu để diễn tả sự xảo trá, giả dối trong lời nói của Lý Thông.


    Thạch Sanh - Bài 2
    Thạch Sanh - Bài 2
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
  3. I. Đọc - Hiểu văn bản:


    Câu 1 trang 66 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1 : Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có gì khác thường ? Kể về sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh như vậy, theo em, nhân dân muốn thể hiện điều gì?


    - Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh khác thường ở chỗ :

    + Bố mẹ già mới sinh Thạch Sanh

    + Chàng là Thái tử do Ngọc Hoàng sai xuống đầu thai

    + Bà mẹ mang thai trong nhiều năm mới sinh ra Thạch Sanh

    + Thạch Sanh được nhiều thần dạy võ nghệ và phép thần thông.

    - Sự ra đời và lớn lên như vậy của Thạch Sanh đã cho thấy nhân dân rất thông cảm với hoàn cảnh nghèo khổ và mồ côi của chàng. Tuy nhiên điều đó không làm người ta ươn hèn mặc cảm mà Thạch Sanh đã mang trong mình dòng máu nam nhi của người dũng sĩ. Nghèo khổ vẫn nghĩa hiệp là điều nhân dân muốn gửi gắm ở Thạch Sanh.

    Câu 2 trang 66 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1 : Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách như thế nào ? Thạch Sanh bộc lộ những phẩm chất gì qua những lần thử thách ấy?


    - Trước khi được kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã trải qua những thử thách :

    + Bị lừa đi canh miếu và giết chằn tinh

    + Xuống hang diệt đại bàng cứu công chúa, bị Lí Thông lấp cửa hang

    + Bị bắt vào ngục do hồn chằn tinh và đại bàng báo thù

    - Qua những thử thách đó, Thạch Sanh đã bộc lộ những phẩm chất tốt đẹp. Đó là sự chất phác, thật thà, sự khoan dung, đặc biệt là lòng dũng cảm và tài năng.

    Câu 3 trang 66 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1 : Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lí Thông luôn đối lập với nhau về tính cách và hành động. Hãy chỉ ra sự đối lập này.


    Sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông thể hiện ở các chi tiết: về tính cách, Thạch Sanh vô tư, thật thà, vị tha, dũng cảm trong khi Lí Thông lừa lọc, xảo trá, vụ lợi (kết nghĩa với Thạch Sanh chỉ để lợi dụng) và vô cùng độc ác; về hành động, Thạch Sanh giết chằn tinh, đại bàng, cứu công chúa, Lí Thông hèn nhát đẩy Thạch Sanh thế mạng cho mình nhưng khi Thạch Sanh lập được công lớn thì lại tìm cách cướp công.

    Đó là sự đối lập giữa thiện và ác, chính nghĩa và gian tà. Sự chiến thắng của Thạch Sanh đối với Lí Thông là sự chiến thắng của cái đẹp, cái thiện đối với cái ác, cái xấu.


    Câu 4 trang 67 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Truyện Thạch Sanh có nhiều chi tiết thần kì, trong đó đặc sắc nhất là chi tiết tiếng đàn và niêu cơm đãi quân sĩ mười tám nước chư hầu. Em hãy nêu ý nghĩa của những chi tiết đó.


    - Ý nghĩa chi tiết tiếng đàn:


    + Tiếng đàn giúp cho Thạch Sanh được giải oan, nhờ tiếng đàn, Thạch Sanh có cơ hội vạch mặt Lí Thông. Tiếng đàn tượng trưng cho công lí.
    + Tiếng đàn làm cho quân sĩ mười tám nước chư hầu xin hàng. Nó tượng trưng cho sức mạnh của chính nghĩa.
    - Ý nghĩa của chi tiết niêu cơm : Niêu cơm nhỏ mà mấy vạn người cũng không thể ăn hết được. Niêu cơm đãi quân sĩ thể hiện sự khoan dung, tấm lòng nhân đạo, yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta.

    Câu 5 trang 67 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1: Thảo luận: Trong phần kết thúc truyện, mẹ con Lí Thông phải chết, còn Thạch Sanh thì được kết hôn cùng công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện điều gì ? Kết thúc ấy có phổ biến trong truyện cổ tích không ? Hãy nêu một số ví dụ.


    Trả lời:


    Kết thúc truyện, mẹ con Lí Thông phải chết, Thạch Sanh được kết hôn cùng công chúa và lên ngôi vua. Qua cách kết thúc này, nhân dân ta muốn thể hiện sự công bằng : Những kẻ xấu, kẻ ác dù mưu mô xảo trá đến đâu cũng sẽ bị trừng trị ; còn người hiền lành tốt bụng sẽ được sung sướng, hạnh phúc. Đây là cách kết thúc phổ biến của các truyện cổ tích. Ví dụ như truyện Sọ Dừa, Cây bút thần, Tấm Cám, ...


    II. Luyện tập:


    Câu 1 trang 67 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1 : Nếu vẽ một tranh minh họa cho truyện Thạch Sanh, em chọn chi tiết nào trong truyện để vẽ ? Vì sao ? Em sẽ đặt cho bức tranh minh họa ấy tên gọi như thế nào ?


    Có thể chọn 1 trong các chi tiết sau:


    - Thạch Sanh bên túp lều dưới gốc đa. Có thể chọn chi tiết này vì nó thể hiện được hoàn cảnh sống của Thạch Sanh : lủi thủi, mồ côi và đơn độc. Bức tranh có thể đặt là Túp lều Thạch Sanh.
    - Thạch Sanh diệt chằn tinh hoặc Thạch Sanh diệt đại bàng. Có thể chọn một trong hai chi tiết này vì nó thể hiện được lòng dũng cảm và trí thông minh của Thạch Sanh. Với các bức tranh này, có thể đặt là Dũng sĩ Thạch Sanh.


    Câu 2 trang 67 - SGK Ngữ Văn 6 tập 1 : Hãy kể diễn cảm truyện Thạch Sanh

    Học sinh tự thực hiện. (Để có thể kể diễn cảm truyện này, cần kể đúng thứ tự các chi tiết ; đồng thời thể hiện rõ lời kể và ngôi kể.

    Thạch Sanh - Bài 3
    Thạch Sanh - Bài 3
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
  4. Bố cục:


    - Đoạn 1 (Từ đầu ... mọi phép thần thông): Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh.

    - Đoạn 2 (tiếp ... bị bắt hạ ngục): những thử thách và chiến công của Thạch Sanh.

    - Đoạn 3 (phần còn lại): phơi bày tội Lí Thông, Thạch Sanh cưới công chúa và lui yên quân lính chư hầu.


    Tóm tắt:


    Thạch Sanh mồ côi cha mẹ, sống một mình dưới gốc đa. Lí Thông gặp Thạch Sanh, nghĩ lợi dụng sức khỏe của Thạch Sanh làm việc nên gạ kết nghĩa anh em.

    Trong vùng có con chằn tinh hung dữ, làng phải cống nộp người cho chằn tinh ăn thịt. Năm ấy đến lượt Lí Thông, hắn nghĩ kế để Thạch Sanh thế mạng. Rồi Thạch Sanh giết chết chằn tinh. Lí Thông lừa và cướp công của Thạch Sanh.

    Công chúa bị đại bàng khổng lồ quắp đi, Thạch Sanh bắn nó bị thương. Vua sai Lí Thông tìm công chúa, hứa gả con và truyền ngôi. Lí Thông lừa Thạch Sanh giúp rồi lại nhốt chàng dưới hang sâu. Thạch Sanh giết đại bàng và cứu con vua Thủy Tề, được vua tặng cây đàn thần.

    Từ khi được cứu về, công chúa không cười không nói. Hồn chằn tinh và đại bàng trả thù, vu vạ khiến Thạch Sanh bị nhốt vào ngục. Chàng đánh đàn, công chúa nghe thấy liền khỏi bệnh. Vua gọi Thạch Sanh lên kể rõ mọi việc, cho chàng xử tội mẹ con Lí Thông. Chàng tha bổng nhưng trên đường về, hai mẹ con bị sét đánh chết, hóa kiếp bọ hung.

    Vua gả công chúa cho Thạch Sanh, 18 nước chư hầu tức giận dẫn quân sang đánh. Thạch Sanh đem đàn ra gảy, quân 18 nước xin hàng. Chàng còn thiết đãi niêu cơm thần ăn mãi không hết, quân lính kính phục Thạch Sanh và rút quân về nước.


    Đọc hiểu văn bản:


    Câu 1 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh:

    - Nguồn gốc thần tiên (con Ngọc Hoàng), người mẹ mang thai mấy năm.

    - Được các thần truyền võ nghệ và phép thần.

    --> nhân vật lí tưởng thêm kì lạ và đẹp đẽ, hé mở một nhân vật sẽ lập nên nhiều chiến công phi thường, mang tính thần linh nhưng vẫn rất gần gũi nhân dân.


    Câu 2 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):


    Thạch Sanh đã phải trải qua những thử thách: bị lừa canh miếu và giết chằn tinh, cứu công chúa, diệt đại bàng, bị vu vạ nhốt trong ngục --> bộc lộ sự chất phác, thật thà, sự khoan dung, đặc biệt là lòng dũng cảm và tài năng.


    Câu 3 (trang 66 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):

    - Hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông đối lập nhau một cách toàn diện, sâu sắc. Đó là sự đối lập giữa thiện và ác; lao động và bóc lột; thực thà, trung hậu và lừa dối, xảo trá; vị tha và vị kỉ; anh hùng và bạo ngược; cao thượng và thấp hèn.

    - Lý Thông lợi dụng tình anh em kết nghĩa, lợi dụng tính cả tin, thật thà, nhân hậu của Thạch Sanh, đã ra sức bóc lột sức lao động của Thạch Sanh, lừa Thạch Sanh chết thay cho mình, rồi hai lần cướp công của Thạch Sanh, bỏ Thạch Sanh chết dưới hang sâu.


    Câu 4* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1): Ý nghĩa chi tiết thần kì:


    - Tiếng đàn: giải oan, vạch mặt Lí Thông, khiến quân lính không còn muốn đánh nhau nữa --> tượng trưng cho công lí, cho sức mạnh chính nghĩa.

    - Niêu cơm: sự khoan dung, tấm lòng nhân đạo, chuộng hòa bình.


    Câu 5 (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):


    Kết truyện thể hiện khát vọng cuộc sống công bằng cái thiện – cái ác, ước mơ người tài năng xứng đáng được những gì đáng có. Đây là kết thúc phổ biến trong truyện cổ tích. Ví dụ như truyện Tấm Cám, Sọ Dừa, Cây bút thần, ...


    Luyện tập:


    Câu 1* (trang 67 sgk Ngữ Văn 6 Tập 1):


    Một số chi tiết tiêu biểu trong truyện Thạch Sanh có thể chọn khi vẽ minh họa:


    - Thạch Sanh sống ở gốc đa, mình trần, đóng khố với chiếc búa.

    - Thạch Sanh đánh nhau với chăn tinh.

    - Thạch Sanh đánh nhau với đại bàng dưới hang và cứu công chúa.

    - Thạch Sanh gảy đàn trong ngục.

    - Niêu cơm Thạch Sanh.


    Câu 2 (trang 67 sgk Văn 6 Tập 1):

    - Khi kể diễn cảm truyện Thạch Sanh cần đảm bảo đầy đủ các chi tiết quan trọng. Bên cạnh đó cần sử dụng khéo léo các từ ngữ giàu tính biểu cảm như: biết bao, bao nhiêu, thật là, vô cùng, …

    Thạch Sanh - Bài 4
    Thạch Sanh - Bài 4
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
  5. Bố cục:


    - Phần 1 (từ đầu đến "phép thần thông"): giới thiệu nguồn gốc xuất thân của Thạch Sanh.

    - Phần 2 (tiếp đến "phong cho làm quận công"): Thạch Sanh bị Lí Thông cướp mất công.

    - Phần 3 (tiếp đến "kiếp làm bị hung"): Mẹ con Lí Thông phải chịu hình phạt từ đấng tối cao – ông trời.

    - Phần 4 (còn lại): Chiến công của Thạch Sanh/


    Hướng dẫn soạn bài:


    Câu 1 (trang 66 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Sự ra đời và lớn lên của Thạch Sanh có nhiều điều kì lạ:


    + Thạch Sanh sinh ra trong một gia đình nhà nông làm nghề đốn củi. Sự ra đời của Thạch Sanh là do Ngọc Hoàng sai thái tử xuống đầu thai làm con. Bà mẹ mang thai nhiều năm mới sinh ra Thạch Sanh. Chàng được thiên thần dạy cho mọi món võ nghệ và mọi phép thần thông.


    - Như vậy, qua nhân vật Thạch Sanh có ý nghĩa tô đậm tính chất đẹp đẽ, kì lạ của nhân vật lí tưởng, làm tăng sức hấp dẫn của câu chuyện. Dân gian quan niệm rằng nhân vật được sinh ra và lớn lên kì lạ ắt sẽ làm nên nhiều chiến công phi thường. Và những con người bình thường cũng là những con người có khả năng, phẩm chất kì lạ, khác thường.


    Câu 2 (trang 66 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Trước khi kết hôn với công chúa, Thạch Sanh đã phải trải qua rất nhiều thử thách đó là:


    + Đi canh miếu và giết chết chằn tinh.

    + Xuống hang diệt đại bàng cứu công chúa và thái tử của vua Thủy tề.

    + Bị Lí Thông cướp công một cách trắng trợn.

    + Bị hồn của chằn tinh và đại bàng vu oan, Thạch Sanh bị đẩy vào trong ngục.

    → Qua những lần vượt qua thử thách đầy khó khăn như vậy, chứng tỏ ở Thạch Sanh có nhiều phẩm chất tốt đẹp: lòng dũng cảm, lòng nhân hậu, thật thà và đầy vị tha.


    Câu 3 (trang 66 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Sự đối lập giữa Thạch Sanh và Lí Thông:

    + Thạch Sanh thật thà, có lòng vị tha cao cả (tha cho mẹ con Lí Thông). Chàng chính là đại diện cho cái thiện.

    + Lí Thông thì gian ác, xảo trá, ích kỉ. Vì thế, Lí Thông chính là đại diện cho cái ác.


    Câu 4 (trang 67 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Ý nghĩa của tiếng đàn và niêu cơm thần:


    + Tiếng đàn: tượng trưng cho sức mạnh của chính nghĩa, của những lẽ phải.

    + Niêu cơm thần: chứng tỏ tính chất kì lạ của niêu cơm cũng như ca ngợi sự tài giỏi của Thạch Sanh. Đồng thời thể hiện sự khoan dung và tấm lòng yêu chuộng hòa bình của nhân dân ta.


    Câu 5 (trang 67 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Cách kết thúc truyện thể hiện ước mơ công lí xã hội của nhân dân ta. Việc Thạch Sanh lên ngôi là phần thưởng lớn lao, xứng đáng với những khó khăn, thử thách của nhân vật đã trái qua và với phẩm chất tài năng của nhân vật. Những cái mà người lao động trong xã hội cũ không bao giờ có, cuối cùng đều được trao cho nhân vật. Mẹ con Lí Thông ở ác nên bị trừng trị chết biến thành kiếp con bị hung để đời đời chịu sự nhơ bẩn.

    - Đây chính là cái kết quen thuộc trong truyện cổ tích.

    - Ví dụ: Cây khế, Sọ Dừa, Cây tre trăm đốt, Tấm Cám, …


    Luyện tập:


    Câu 1 (trang 67 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Em sẽ chọn chi tiết Thạch Sanh ngồi gảy đàn để đánh đuổi quân giặc.

    - Vì: khi vẽ chi tiết em sẽ khắc họa cụ thể hơn chân dung Thạch Sanh đang rất ung dung đánh giặc bằng cách có một không ai. Đó là chàng không cần phải đao to búa lớn, ngựa hí gầm vang mà chỉ điềm tĩnh ngồi gảy đàn, tiếng đàn của chàng cũng đủ sức mạnh khiến cho quân thù cảm thấy sợ hãi.

    - Em sẽ đặt tên cho bức tranh là: Âm thanh hòa bình.


    Câu 2 (trang 67 sgk Văn 6 Tập 1):


    - Khi kể diễn cảm truyện Thạch Sanh cần đảm bảo đầy đủ các chi tiết quan trọng. Bên cạnh đó cần sử dụng khéo léo các từ ngữ giàu tính biểu cảm như: biết bao, bao nhiêu, thật là, vô cùng, …

    Thạch Sanh - Bài 5
    Thạch Sanh - Bài 5
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)
    Ảnh minh họa (Nguồn internet)




Công Ty cổ Phần Toplist
Địa chỉ: Tầng 3-4, Tòa nhà Việt Tower, số 01 Phố Thái Hà, Phường Trung Liệt, Quận Đống Đa, Thành phố Hà Nội
Điện thoại: 0369132468 - Mã số thuế: 0108747679
Giấy phép mạng xã hội số 370/GP-BTTTT do Bộ Thông tin Truyền thông cấp ngày 09/09/2019
Chịu trách nhiệm quản lý nội dung: Nguyễn Duy Ngân
Chính sách bảo mật / Điều khoản sử dụng | Privacy Policy