Bài tham khảo số 4
Ta là Đăm Săn - được người dân trong buôn làng gọi là người anh hùng của dân tộc. Một lần nọ, vì có việc gấp mà ta đã để Hơ Nhị - vợ của mình ở nhà một mình. Tù trưởng Mtao Mxây vốn là kẻ đối đầu với ta đã đến cướp vợ ta đi mất. Nghe người làng báo tin, ta vô cùng tức giận, lập tức trở về.
Ta đến nhà Mtao Mxây lớn tiếng kêu hắn:
- Ơ diêng, ơ diêng, xuống đây! Ta thách nhà người đọ dao với ta đấy!
Mtao Mxây giọng bỡn cợt:
- Ta không xuống đâu, diêng ơi! Tay ta còn đang bận ôm vợ của hai ta kìa.
Ta tức giận lắm nhưng vẫn bình tình tìm cách dụ hắn ra khỏi nhà:
- Ngươi không xuống ư? Vậy ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà người mà bổ đôi, lấy cái cầu thang của nhà người chẻ ra kéo lửa và hun cái nhà của nhà người cho mà xem.
Mtao Mxây chắc hẳn rất sợ hãi. Trông kìa, hắn tròn như đầu cú, gươm hắn óng ánh như cái cầu vồng. Trông hắn có vẻ dữ tợn như một vị thần. Hắn đóng một cái khố sọc gấp bó múi, mặc một cái áo dài tay nút đi từ trong nhà ra vẻ mặt đầy do dự, chần chừ.
Ta nói với hắn hãy múa khiên trước vì ta là người khiêu chiến, sao có thể máu trước. Nhưng hắn kiên quyết từ chối:
- Ta như gà làng mới mọc cựa kliê, như gà rừng mới mọc cựa êchăm, chưa ai giẫm phải mà đã gãy mất cánh.
Ta không đồng ý:
- Ngươi hãy múa trước đi!
Hành đành miễn cưỡng múa khiên. Khiên của hắn kêu lạch xạch như quả mướp khô. Hắn cứ mùa, còn ta chẳng kề nhúc nhích. Ta lên tiếng mỉa mai hắn:
- Ngươi múa một mình, múa kêu lạch xạch như quả mướp khô. Miếng múa ấy, ngươi học ai vậy? Ngươi múa chơi đấy phải không, diêng?
Mtao Mxây huênh hoang:
- Ta học ai ứ? Có cậu, ta học cậu. Có bác, ta học bác. Có thần Rồng, ta học thần Rồng.
Ta khiêu khích:
- Thế ư? Ta thì đâu có cậu mà học cậu, đâu có bác mà học bác! Chỉ có hai ta đây, ngươi múa đi ta xem nào!
Mtao Mxây dù tức giận nhưng vẫn nói với ta:
- Thế ngươi không biết ta đây là một tướng đã quen đi đánh thiên hạ, bắt tù binh, đã quen đi xéo nát đất đai thiên hạ hay sao?
Ta liền nói:
- Vậy thì hãy xem ta đây!
Ta rung khiên múa. Mỗi một lần xốc tới đều khiên Mtao Mxây khiếp sợ chạy hết bãi tây sang bãi đông. Hắn vung dao chém ta phập một cái nhưng chỉ vừa trúng một cái chão cột trâu.
Ta cười lớn rồi chế giễu hắn:
- Sao ngươi lại chém cái chão cột trâu? Còn khoeo chân ta, ngươi dành làm gì?
Đến lúc này, hắn bảo Hơ Nhị quăng cho hắn một miếng trầu. Nhưng ta lại đớp được miếng trầu ấy. Ta nhai trầu xong, sức mạnh tăng lên gấp bội. Ta lại tiếp tục múa khiên. Càng múa hàng hăng. Ta phóng cây giáo thần vào đùi Mtao Mxây, trúng nhưng không thủng vì hắn đang mặc áo giáp. Ta tìm các đâm vào người Mtao Mxây cũng không làm gì được hắn.
Đến lúc này, ta thấm mệt. Ta bỗng ngủ thiếp đi thì mộng thấy ông Trời bày cách đánh bại Mtao Mxây. Bừng tỉnh, ta liền làm theo lấy một cái chày mòn ném trúng vào vành tai kẻ địch. Áo giáp của hắn rơi loảng xoảng. Mtao Mxây vô cùng hoảng sợ liền tháo chạy. Hắn đi đến đâu đều bị ta đuổi đến đó. Cuối cùng hắn ngã xuống đất, sợ hãi xin tha mạng:
- Ơ diêng! Ơ diêng! Để ta làm lễ cầu phúc cho diêng cho một trâu! Ta cho diêng thêm một voi.
Ta lên tiếng:
- Sao người còn cúng trâu cầu phúc cho ta? Chẳng phải vợ ta người đã cướp, đùi ta ngươi đã đâm rồi sao?
Nói xong bèn giết chết hắn, cho bêu đầu ngoài đường. Ta tìm cách thuyết phục tôi tớ của Mtao Mxây đi theo mình. Họ đồng ý đi theo ta cũng xây dựng một buôn làng thịnh vượng. Về đến nơi, ta cho dân làng mở tiệc ăn mừng chiến thắng.
