Bài văn nghị luận về khát vọng và tham vọng của con người số 2

Thú thực rằng trong cuộc sống bộn bề như hiện tại, đôi lúc con người ta chỉ muốn dừng lại nghỉ ngơi, được sống một cuộc sống an nhàn thanh tĩnh trong một căn nhà nhỏ, một khu vườn nhỏ, thực không muốn tranh đấu, nỗ lực hay cố gắng với đời làm gì nữa. Nhưng thực tế rằng chúng ta chẳng phải là bậc tu hành, hay có thể dễ dàng thoát ra khỏi cuộc sống cơm áo gạo tiền như các nhà hiền triết ẩn dật. Nhu cầu cuộc sống thường luôn khiến chúng ta phải cố gắng, phải nỗ lực, nhưng thế thôi thì chưa đủ, nếu chúng ta mãi chỉ sống, để ăn ngoài ra không còn một ước mơ, mong mỏi nào khác thì quả thực đó là một đời thật vô nghĩa. Nhân lúc tuổi trẻ này đây, mỗi chúng ta cần phải biết tận dụng thanh xuân xây đắp cho mình một ước mơ, một mục đích cho riêng mình, rồi nỗ lực sống phấn đấu để đạt được nó, tự cho mình một chút thành tựu, để thấy cuộc đời có đủ những mùi vị tuyệt vời chứ không hề tẻ nhạt như ta vẫn nghĩ. Bản thân mỗi chúng ta cũng cần phải có những cái nhìn khách quan và thực tế về hai khái niệm khát vọng và tham vọng, xem chúng sẽ tác động tích cực hay tiêu cực đến cuộc sống của chúng ta.

Nói về khát vọng, có lẽ đây là một từ rất phổ biến và đẹp đẽ để dành cho những con người trẻ tuổi đang cháy rực trong tim những dự định, nhưng kế hoạch tuyệt vời và sẽ dành mọi sức lực để đạt được nó. Khát vọng, là những mong muốn thiết tha, tột độ của con người về những điều tốt đẹp, lớn lao, luôn thôi thúc con người thực hiện, hoàn thành mơ ước một cách tích cực, lạc quan, mang lại những lợi ích tuyệt vời cho cá nhân và xã hội. Có thể nói rằng người có khát vọng, như người khát nước ngọt vậy, nó luôn thôi thúc con người ta tìm ra nguồn nước tuyệt vời. Trong khi đó "khát" là một hiện tượng sinh lý, một nhu cầu cần thiết của cơ thể, người phải chịu khát thì sao làm được việc gì, thế nên có khát vọng, thì con người ta sẽ trở nên mạnh mẽ, có động lực làm nhiều thứ không biết mệt mỏi cốt chỉ để hoàn thành cái mong ước tốt đẹp cho cuộc đời mình. Chung quy lại người có khát vọng rất đáng được hoan nghênh, dẫu rằng có một số khát vọng "hão huyền", khó có thể thành công trong những điều kiện môi trường không thích hợp, hoặc quá khó khăn để thực hiện.

Con người có thể cho mình quyền theo đuổi khát vọng hoặc không, đôi lúc khát vọng chỉ là để cho đời thêm đẹp và thêm vui. Thế nhưng khát vọng là một liều thuốc tinh thần hữu hiệu, nó luôn khiến con người ta cảm thấy tích cực, vui tươi, luôn biết cách nỗ lực, rèn luyện bản thân để chờ thời cơ hoàn thành khát vọng. Điều đó ta có thể thấy rất rõ trong một trường hợp kinh điển, ấy là Hồ Chí Minh, một con người lúc mới đôi mươi đã quyết chí ra đi tìm đường cứu nước bằng đôi bàn tay trắng, khiến nhiều người ái ngại. Nhưng riêng bản thân Bác lúc bấy giờ luôn được nuôi dưỡng bằng khát vọng giải cứu dân tộc, giành lại độc lập tự do dân tộc cho đất nước, thế nên suốt 30 năm trời lênh đênh nơi xứ người, gặp hàng vạn khó khăn vất vả, nhưng Bác chưa từng một lần nản chí, bỏ cuộc. Đền đáp cho sự kiên trì và khát vọng tốt đẹp ấy là nền độc lập, tự do của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được lập lại vào ngày 2/9/1945. Thế mới nói rằng có những khát vọng lúc này tưởng như là một giấc mộng Nam Kha, đẹp nhưng không thực tế, thì một lúc nào đó gặp thiên thời địa lợi nhân hòa bỗng nhiên nó lại trở thành sự thực vĩ đại. Dĩ nhiên rằng đó là cả một quá trình gian lao, vất vả mà không phải ai cũng làm được, không phải ai cũng là Chủ tịch Hồ Chí Minh muôn năm.

Bàn về tham vọng, từ trước đến nay vẫn có nhiều luồng ý kiến trái chiều về tham vọng. Trước hết nói về nghĩa, tham vọng tức là "lòng ham muốn, mong ước quá lớn, vượt quá xa khả năng thực tế, khó có thể đạt được" - theo Hồ Ngọc Đức. Xét về mặt ngữ nghĩa tham vọng và khát vọng có phần tương đồng nhau, tuy nhiên tham vọng có thêm một chữ "tham", tức là sự kết hợp của lòng tham và nguyện vọng. Mà xưa nay tính tham lam là một tính xấu, tiêu cực, người vướng vào lòng tham thì thường có cái tính ích kỷ, nhỏ nhen và hay táy máy. Người có tham vọng cũng vậy, với ước mơ của mình họ thường hành động một cách bất chấp, sẵn sàng hy sinh nhiều thứ chỉ để đạt được ước muốn của mình mà không hề cân nhắc đúng sai, thiệt hơn, hay những điều kiện khác. Đó là cách hiểu cổ điển của người phương Đông, tuy nhiên ngày nay, người ta đã không còn hiểu tham vọng theo một nghĩa quá tiêu cực nữa, bởi trong một số khía cạnh tham vọng cũng là khởi nguồn của sự tốt đẹp, của những thành công vĩ đại.

Người có tham vọng, không tham muốn cái của người khác mà người ta thầm muốn cái mình sẽ có trong tương lai, điều đó trở thành một động lực mạnh mẽ khiến họ cố gắng, quyết tâm và nỗ lực một cách tuyệt đối, thậm chí trở nên phi thường có thể vượt xa ngoài khả năng của bản thân để thực hiện mục tiêu của mình. Ai có thể nghĩ rằng tập đoàn Vingroup chỉ trong 2 năm đã cho ra đời thành công Vinfast - thương hiệu ô tô riêng của Việt Nam, với một loạt các dòng xe ở nhiều phân khúc khác nhau, một điều mà trước đó nhiều người tưởng chừng là viển vông, bởi đã từng có doanh nghiệp mang tham vọng này nhưng đã thất bại. Tuy nhiên, đứng trước vết xe đổ của những doanh nghiệp đi trước thì Vingroup lại bật hẳn lên với một tham vọng cũng như chiến lược hợp lý và mạnh mẽ, thúc đẩy nền kinh tế của Việt Nam phát triển theo một hướng mới, khuyến khích người dân tiêu dùng hàng nội địa. Hoặc lấy một ví dụ khác như lần lượt các tập đoàn lớn bao gồm FPT, Thegioididong, Vingroup cũng lần lượt bước một chân vào thị trường dược phẩm, một thị trường tiềm năng với tham vọng đa dạng hóa lĩnh vực kinh doanh, phân hóa lại cung cách tiêu dùng, chăm sóc sức khỏe của người dân theo một hướng bài bản và chuyên nghiệp hơn. Đó là một tham vọng khá bất ngờ, bởi người ta sẽ chẳng thể nghĩ một tập đoàn chuyên về linh kiện và các sản phẩm điện tử lại có ngày với tay sang lĩnh vực chăm sóc sức khỏe, thế nhưng hiện nay họ đã dần thành công và có những bước tiến lớn.

Một điều nữa, có lẽ khiến con người luôn có cái nhìn khá tiêu cực về tham vọng ấy là ở trong một số lĩnh vực có thể tham vọng sẽ trở thành mối nguy hại lớn. Ví như trong chính trị việc một quốc gia nào đó có tham vọng làm bá chủ thế giới, hay tham vọng xâm lược, bành trướng trên lãnh thổ của quốc gia khác, đều đem đến những hậu quả rất nghiêm trọng, điển hình ta có thể nhìn về Thế chiến thứ nhất và thứ hai. Có thể thấy rõ rằng sự tham vọng đầy ích kỷ và vô nhân đạo đã đem đến cho nhân loại nhiều khổ đau, bởi lẽ mục đích của tham vọng ngay từ ban đầu đã mang tính tiêu cực và không chính đáng. Khác hẳn so với những tham vọng tích cực mà tôi vừa nêu ví dụ ở trên. Thế nên có thể nói rằng tham vọng không hoàn toàn tích cực, nhưng cũng không có nghĩa nó mang nhiều tiêu cực, mà việc này chủ yếu phụ thuộc và tư duy, ý chí và đạo đức của người thực hiện tham vọng. Không phải ai có tham vọng cũng là kẻ đáng ghét, cần xa lánh. Hãy nhìn nhận một cách lạc quan và công tâm hơn.

Từ những phân tích về khát vọng và tham vọng, ta có thể nhìn thấy rõ ràng cả khát vọng và tham vọng đều là những trạng thái tâm lý của con người, chỉ khác nhau một chút về tính chất. Nếu như khát vọng chủ yếu nói về những ước mơ đẹp, đẹp với cả cá nhân và xã hội dù nó có thể đạt được hay không, nó mang trong mình một trạng thái hoàn toàn tích cực, nhưng nhìn chung vẫn thiếu đi một phần quyết tâm, bởi lẽ khát vọng là một mục tiêu có tính bình dị, chậm rãi, có thể thành công hoặc không, con người ta sẽ không vì việc không thực hiện được khát vọng mà đi xuống. Trái lại tham vọng có ý nghĩa gay gắt hơn là "ước muốn mạnh mẽ để đạt được cái gì đó", một người tham vọng sẽ nỗ lực, thậm chí có những ý tưởng điên rồ và sự liều lĩnh đáng gờm để hoàn thành tham vọng của bản thân. Thế nên tham vọng mang trong mình tính quyết tâm mạnh mẽ, nhưng cũng ẩn chứa những tiêu cực và nguy cơ lớn, người ta có thể trở nên cường đại với tham vọng nhưng cũng có thể cảm thấy thất bại và chán nản tột cùng nếu như không đạt được tham vọng. Bởi lẽ phàm là đặt nhiều kỳ vọng và tâm sức vào cái gì thì con người đều luôn phải chuẩn bị trước cho một sự trả giá rất lớn. Bài viết này không nhằm mục đích để so sánh hay phân bì khát vọng và tham vọng, mà chỉ để mọi người hiểu rằng dù là khát vọng hay tham vọng, chúng điều luôn có những mặt tích cực đáng lưu tâm.

Chúng ta nên nhận thức rằng, con người sống cần có khát vọng và cũng cần có tham vọng, bởi khát vọng làm chúng ta tốt hơn, nhưng chính tham vọng mới lại thúc đẩy chúng ta phát triển một cách mạnh mẽ, và điều đó cũng xảy ra tương tự đối với một phạm trù lớn hơn là sẽ hội. Con người ta không thể sống mãi với mộng tưởng tốt đẹp, nhưng chỉ quyết tâm làm nó nửa vời, mà cần có sự hối thúc, ước muốn mạnh mẽ đạt được nó bằng toàn bộ thân thể và khối óc của mình. Tôi nghĩ rằng trong một cá thể người ta cần có cả khát vọng và tham vọng, chúng trung hòa và kiềm giữ lẫn nhau thì mới có thể thành công một cách tích cực, đem lại nhiều giá trị cho cả bản thân và cộng đồng được.

Đối với hai khái niệm khát vọng và tham vọng chúng ta cần có một cái nhìn lạc quan và tích cực, cũng như nên có cái nhìn đa diện và nhiều chiều. Cuộc sống này vốn dĩ không có gì là tuyệt đối đúng hoặc tuyệt đối sai, đôi khi chân lý lại nằm trong những cái nghịch lý khách quan. Một con người có mơ ước, có mộng tưởng ấy là khát vọng đẹp đẽ, hướng con người ta tới những điều tích cực hơn. Nhưng chỉ mơ ước và dừng lại ở đó thì vẫn chưa đủ, hãy để cho bản thân mình được tham vọng, được thực hiện những ước mơ ấy một cách chăm chỉ và nỗ lực nhất. Hãy nhớ rằng thanh xuân có hạn, tiến đến thành công bằng đường tắt hoặc bạn buộc phải cố gắng gấp trăm lần để tới đích nhanh hơn.