Bài văn phân tích đoạn trích "Mã Giám Sinh mua Kiều" của Nguyễn Du số 5
Đoạn trích "Mã Giám Sinh mua Kiều" nằm trong tác phẩm "Truyện Kiều" của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du - một thiên truyện tiêu biểu và là kiệt tác của nền văn học Việt Nam. Truyện xoay quanh cuộc đời của nhân vật Thúy Kiều - một con người tài sắc vẹn toàn, giai nhân xuất chúng nhưng cuộc đời lại thăng trầm và nhiều bất hạnh đau thương.
Đoạn trích đã thuật lại biến cố lớn nhất trong cuộc đời của Thúy Kiều, ghi lại cảnh Mã Giám Sinh đến mua Kiều, cuộc đời Kiều rẽ ngang từ một tiểu thư cao quý đức hạnh thành một món đồ hàng không hơn không kém. `
Vì bi kịch của gia đình nên Kiều đành phải bán mình lấy tiền chuộc cha và cứu em trai, đoạn trích "Mã Giám Sinh mua Kiều" chính là cuộc ngã giá mua bán, trước cảnh tượng ấy, người đọc thấu hiểu tâm trạng đau khổ của Kiều đồng thời nhìn rõ bộ mặt xấu xa, bản chất giả dối của tên buôn người Mã Giám Sinh. Nguyễn Du thông qua đoạn trích này đã lên án tố cáo những kẻ dùng đồng tiền để bức ép con người ta đi tới bước đường cùng của đau khổ. Mở đầu đoạn trích là lời giới thiệu về tên buôn người Mã Giám Sinh:
"Hỏi tên, rằng: "Mã Giám Sinh",
Hỏi quê, rằng: "Huyện Lâm Thanh cũng gần"
Quá niên trạc ngoại tứ tuần.
Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao"
Lời giới thiệu có vẻ nhiệt tình và tha thiết của mụ mối gợi ra hình tượng Mã Giám Sinh là một người đàng hoàng, có gốc gác lại có học thức. Thế nhưng đó chỉ là cái hư danh hão huyền, bởi từ chính cái nhìn ngoại hình đã lộ rõ bản chất của kẻ lố lăng này.
Đây là một người đàn ông đã ở tuổi trung niên, sự trau chuốt diện mạo quá đà "mày râu nhẵn nhụi" kết hợp với trang phục "áo quần bảnh bao" đã gợi ra vẻ lố lăng, kệch cỡm của kẻ nhiều tuổi nhưng lại cố tỏ ra mình còn trẻ. Sự giả tạo đáng coi thường của nhân vật này còn được bộc lộ rõ qua hành động, cử chỉ:
"Trước thầy sau tớ lao xao,
Nhà băng đưa mối rước vào lầu trang.
Ghế trên ngồi tót sỗ sàng,
Buồng trong mối đã giục nàng kíp ra."
Hành động của Mã Giám Sinh bộc lộ rõ vẻ trơ trẽn, vô học, vô giáo dục của hắn, giữa thầy và tớ không có sự tôn trọng, thiếu lễ nghĩa, đầy tớ của hắn như những kẻ đi thuê đi mượn, chính hắn cũng không nắm rõ những phép tắc cơ bản mà ngồi tót vào ghế trên. Tuy nhiên Mã Giám Sinh là người bỏ tiền ra mua Kiều, chính vì thế hắn tự cho mình cái quyền lộng hành, ra oai. Trái ngược với sự hống hách đầy ngỗ ngược của Mã Giám Sinh, Thúy Kiều bấy giờ đang trong cảnh vô cùng đau khổ:
"Nỗi mình thêm tức nỗi nhà,
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng!
Ngại ngùng dợn gió, e sương,
Ngừng hoa bóng thẹn trông gương mặt dày."
Nỗi lòng đầy suy tư và đau khổ của Kiều bộc lộ rất rõ, nàng nhận thức rõ nỗi đắng cay tủi nhục khi phải bán thân mình cho cuộc hôn nhân không tình yêu này, nỗi buồn lại chồng chất thêm nỗi lo cho cha mẹ và gia đình. Bước chân đi nặng nề chứa chan nước mắt, nàng mang trên mình đau khổ và trách nhiệm cũng như bổn phận người làm con.
Kiều đã có những dự cảm chẳng lành về tương lai số phận của mình, nàng cảm thấy lo sợ, ngại ngùng nhưng đó vẫn là hiện thực không thể tránh khỏi. Thúy Kiều hiện lên trong tình cảnh đáng thương, bị coi như món hàng trao đổi, nâng lên đặt xuống, bắt nàng trổ tài đánh đàn, làm thơ rồi mới bắt đầu ngã giá.
Tài năng trời phú ban cho Kiều thật trớ trêu khi phải thể hiện ở một nơi ô uế như vậy, quả thực đau đớn và xót xa cho số phận Kiều. Sau khi cuộc ngã giá kết thúc, bản chất của kẻ buôn người bộc lộ rõ trong Mã Giám Sinh, sự sành sỏi, lọc lõi, cò kè "bớt một thêm hai" đã giúp hắn có một món hời.
Qua đoạn trích "Mã Giám Sinh mua Kiều", người đọc không chỉ được cảm nhận về nỗi đau khổ, số phận đầy cay đắng của Thúy Kiều mà còn nhìn rõ bản chất của tên buôn người lố lăng giả tạo Mã Giám Sinh. Nguyễn Du đã vạch trần bản chất của một xã hội dơ bẩn, "ăn thịt người", coi thường tính mạng và giá trị của con người, đồng tiền bị lợi dụng trở thành công cụ chèn ép và áp bức bất công.
