Bùi Thị Xuân – Nữ Đô đốc của vương triều Tây Sơn trong lịch sử Việt Nam
Bùi Thị Xuân (1752 - 1802) là một trong Tây Sơn ngũ phụng thư, là vợ Thiếu phó Trần Quang Diệu và là một Đô đốc của vương triều Tây Sơn trong lịch sử Việt Nam. Bùi Thị Xuân sinh ra trong một gia đình khá giả, sớm được học văn và học võ. Nghe kể chuyện bà Trưng bà Triệu cỡi voi đánh giặc, Bùi Thị Xuân náo nức muốn được theo gương bà Triệu bà Trưng, luyện đánh voi ra trận.
15 tuổi, Bùi Thị Xuân tài nghệ đã điêu luyện. 20 tuổi, Bùi Thị Xuân dùng kiếm giải nguy cho Trần Quang Diệu bị một con hổ dữ tấn công, cũng từ lần gặp này mà hai người trở thành vợ chồng, rồi cùng nhau về tòng quân dưới ngọn cờ Tây Sơn ở chiến khu Phú Lạc. Với tài nghệ cộng và lòng dũng cảm, Bùi Thị Xuân cùng chồng nhanh chóng trở thành những tướng lĩnh trụ cột, góp công lớn trong công cuộc dựng nghiệp của nhà Tây Sơn ngay từ buổi đầu. Bà đã lập nhiều chiến công hiển hách trên các chiến trường, khiến quân Nguyễn Ánh khiếp sợ. Năm 1802, bà và chồng bị bắt và bị hành quyết, năm đó bà 45 tuổi. Bùi Thị Xuân được tôn vinh và ghi nhận là một anh hùng quốc gia. Hiện nay, tượng đài của bà đã được xây dựng để tưởng nhớ và vinh danh những đóng góp của bà cho quê hương.
