Câu hỏi 7

Câu hỏi 7: Nội dung cơ bản tư tưởng Hồ Chí Minh về con người và chiến lược “trồng người”.

Trả lời gợi ý:

Quan điểm của Hồ Chí Minh về con người:

Phương pháp tiếp cận của Hồ Chí Minh về vấn đề con người có thể được nhìn nhận dưới những khía cạnh sau:

• Người xem xét con người như một chỉnh thể, đa chiều: con người luôn có xu hướng vươn tới cái chân - thiện - mỹ, mặc dù “có thế này, thế khác”; con người trong sự thống nhất của hai mặt đối lập: thiện - ác, hay và dở, tốt và xấu nhưng “dù là xấu, tốt, văn minh hay dã man đều có cái tình”.
• Người xem xét con người trong tính lịch sử, cụ thể của nó. Người xem xét con người trong các quan hệ xã hội, giai cấp, giới tính, lứa tuổi, nghề nghiệp…đó là con người cụ thể, hiện thực, cảm tính, khách quan.
• Kế thừa quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh khẳng định: Bản chất con người mang tính xã hội. Con người vừa là sản phẩm, vừa là chủ thể của lịch sử. Khi nói về con người, bao giờ Hồ Chí Minh cũng thể hiện tư tưởng nhân văn cộng sản cao đẹp:
  • Một là, sự cảm thông hết sức sâu sắc với những đau khổ của người nô lệ và người cùng khổ.
  • Hai là, quyết tâm hy sinh chiến đấu để giải phóng con người và đem lại tự do và hạnh phúc cho con người.
  • Ba là, tin tưởng tuyệt đối ở khả năng tự giải phóng của con người và không ngừng rèn luyện, phát huy khả năng ấy.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của con người:

• Con người là vốn quý nhất, nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng.
  • Con người là sức mạnh đầu tiên và cũng là mục tiêu cuối cùng của cách mạng, vì vậy con người là vốn quý nhất, phải hết sức bảo vệ con người như bảo vệ sinh mệnh của cách mạng.
  • Con người là vốn quý nhất, cho nên, phải hòa bình trong độc lập tự do là nguyện vọng thiêng liêng nhất của con người. Mục tiêu của cách mạng là phải giành cho kỳ được độc lập, tự do và một nền hòa bình chân chính.
  • Mọi việc trong xã hội từ nhỏ đến lớn, từ gần đến xa đều do con người làm ra trong đó nhân dân là chủ thể của lịch sử, người sáng tạo ra lịch sử. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân, có dân là có tất cả.
• Con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của cách mạng.
  • Mục tiêu của cách mạng là giải phóng con người, mang lại tự do, hạnh phúc cho con người. Mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Hồ Chí Minh và Đảng ta đều nhằm mục tiêu giải phóng con người, đem lại tự do, hạnh phúc cho con người.
  • Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng nhân dân vì vậy mà “Phải đem tài dân, sức dân, của dân làm lợi cho dân’’ và “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội, trước hết phải có con người xã hội chủ nghĩa”, “Có dân thì có tất cả”.
  • Con người chỉ trở thành động lực của cách mạng khi họ được giác ngộ, tổ chức, lãnh đạo và định hướng hành động đúng đắn. Vì vậy việc phát huy động lực con người phải gắn liền với việc nâng cao vai trò lãnh đạo đúng đắn của đảng cộng sản và những người cán bộ cách mạng.
  • Giữa con người - mục tiêu và con người - động lực có mối quan hệ biện chứng với nhau. Càng chăm lo cho con người - mục tiêu tốt bao nhiêu thì sẽ tạo thành con người - động lực tốt bấy nhiêu. Ngược lại tăng cường được sức mạnh của con người - động lực thì sẽ nhanh chóng đạt được mục tiêu của cách mạng.

Quan điểm của Hồ Chí Minh về chiến lược “trồng người”:

• “Trồng người” là yêu cầu khách quan, vừa cấp bách, vừa lâu dài của cách mạng.
  • Hồ Chí Minh luôn đặt con người vào vị trí trung tâm của sự phát triển vì vậy mà trồng người, bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau và công việc đối với con người... là những việc làm rất quan trọng, rất cần thiết và là những việc phải làm đầu tiên. Người rất quan tâm tới sự nghiệp giáo dục đào tạo, rèn luyện con người.
  • Hồ Chí Minh yêu cầu phải đặt ra nhiệm vụ, ngay từ đầu xây dựng con người có những phẩm chất cơ bản, tiêu biểu cho con người mới xã hội chủ nghĩa, làm gương, lôi cuốn xã hội. Con người mới xã hội chủ nghĩa phải là con người kế thừa được những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, đồng thời phải hình thành nên những phẩm chất mới như: có tư tưởng xã hội chủ nghĩa, có đạo đức xã hội chủ nghĩa, có trí tuệ và bản lĩnh để làm chủ, có tác phong xã hội chủ nghĩa; có lòng nhân ái, vị tha, độ lượng…
  • Xây dựng con người phải toàn diện, có đủ đức tài trong đó đức là gốc, vì vậy, sự nghiệp trồng người phải bắt đầu từ việc xây dựng nền tảng đạo đức.
• Chiến lược “trồng người” là một trọng tâm, một bộ phận hợp thành của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Để thực hiện chiến lược “trồng người” phải coi trọng sự nghiệp giáo dục - đào tạo.
  • Hồ Chí Minh luôn quan tâm xây dựng con người một cách toàn diện trên tất cả các mặt đức, trí, thể, mỹ...Trong đó bồi dưỡng trí tuệ, nhân cách đạo đức là điều quan trọng có ý nghĩa hàng đầu và xuyên suốt sự nghiệp cách mạng.
  • Trong chiến lược “trồng người”, gia đình, nhà trường và xã hội đóng vai trò rất quan trọng. Mục đích, nội dung và phương pháp giáo dục có ý nghĩa quyết định tới công dân, tới đội ngũ cán bộ tương lai tốt hay không tốt. Người khẳng định nêu gương là một phương pháp tốt trong quá trình giáo dục con người.
• “Trồng người” là công việc “trăm năm”, do đó không thể nóng vội, không phải làm một lúc là xong, cũng không được tuỳ tiện đến đâu hay đó. Việc nhận thức và giải quyết vấn đề này có ý nghĩa thường trực, bền bỉ trong suốt cuộc đời mỗi con người, trong suốt thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.