"...CHIỀU NAY TÔI THEO BÀ RA ĐẦU LÀNG ..."

Chỉ còn lại chiếc bình vôi
Bà về sương khói nên thôi ăn trầu.
Lê Đình Tiến

Bà ăn vội ăn vàng rồi buông bát đũa đứng dậy, quần sắn móng lợn tay này thì đèn, tay kia là chiếc gậy hớt hải đi đón cháu là chị cả của tôi đi học về muộn. Mới 7 giờ tối nhưng đường làng cây cối rậm rì, tre pheo dày đặc lại cuối tháng, trời không trăng sao nên tối như hũ nút.

Quê tôi rất nhiều tre. Tre được trồng đầu ngõ hoặc bên bờ ao, mà ao thì nhà nào cũng có không đằng trước thì đằng sau nhà. Mùa hè tre tỏa bóng mát và là nơi để trẻ con chơi trốn tìm nhưng tối đến, điện không có đường làng vắng tanh vắng ngắt, vì thế ai có việc gì mới đi ra ngoài đường. (Đèn dầu chỉ dùng cho việc học bài buổi tối, mà ngày xưa cũng chả phải học nhiều như trẻ con bây giờ nên bài vở thường được làm vào buổi chiều cho đỡ tốn dầu !) Gió thổi, những thân tre đu đưa xã xuống và phát ra tiếng ken két, kin kít..., khiến người yếu bóng vía cũng đứng tim vì sợ !

Tất cả những thứ ấy chẳng là gì với bà cả, vẫn một mình trên con đường tối thui vừa đi vừa gọi tên cháu ời ời.

Cả huyện mới có một trường cấp 3 lại cách nhà hàng chục cây số nên việc đi lại của chi tôi gặp rất nhiều khó khăn mặc dù được bố mẹ sắm cho hẳn một chiếc xe đạp phượng hoàng màu xanh cánh chả rõ oai. Năm ấy, nước lên to làng tôi ở trong đê sẽ không ảnh hưởng gì nếu như không có việc mở Cống Ba Xuân để xả lũ tránh vỡ đê. Chính vì vậy nên khi nước rút thì đường vô cùng lầy lội, sợ bẩn xe nên chị tôi đi bộ đến trường nên về nhà muộn khiến bà tôi lo lắng đứng ngồi không yên buộc phải đi đón.

Hai bà cháu về được đến nhà bà mới kể vừa bị con gì cắn vào tay, mẹ tôi kiểm tra xong sợ quá vì phát hiện ra vết răng của rắn. Lập tức mẹ lấy ngay sợi dây chun được cắt ra từ chiếc săm xe đạp hỏng dùng để buộc hàng hóa sau xe đạp cuốn chặt tay bà lại (vì như thế nọc độc của rắn không chạy lên tim được mẹ tôi vừa buộc vừa bảo). Xong đâu đấy, mẹ truyền lệnh cho mấy chị em ở nhà để ý đến bà chờ mẹ đi hỏi thuốc.

Mẹ tôi đi được chừng 5 phút thì tay bà bắt đầu tím lên, chắc là đau nên bà nhăn nhó rất khổ sở. Bà nói với mấy chị em chúng tôi: Chắc bà không chết vì rắn mà chết vì dây mất thôi, mẹ mày buộc bà chặt quá ! Chỉ cần nghe thấy bà bảo chết là tôi ngoạc miệng ra gào: Ối ông bà ơi, ông bà không được chết, bà chết thì cháu ở với ai bây giờ !

Hồi ấy tôi chừng 4 hay 5 tuổi gì đó, là em út. Trong mắt tôi, à không mà là trong mắt mấy chị em tôi, bà nội của mình là một vị Thánh, mà Thánh thì không thể chết được thế nên tôi ra sức khóc, lăn cả xuống nền nhà mà gào, nước mắt ngắn nước mắt dài cứ y như bà tôi chết thật, thảm thương đến mức chị gái trên tôi cũng ti tỷ khóc theo. Như một phản ứng dây chuyền, các chị và anh tôi cũng thi nhau khóc và ôm chặt lấy bà. Trời tháng tám nóng chảy mỡ mà tay còn lại của bà cứ phành phạch cái quạt nan vừa quạt vừa xua chúng tôi đứng xa ra không bà chết ngạt bây giờ! Khóc chán chị thứ hai của tôi quay sang cãi nhau với chị cả bảo rằng tại chị mà bây giờ bà sắp chết đến nơi rồi, chị chịu trách nhiệm đi !

Chị cả vốn hiền lành lại hay nhường nhịn các em nên chả biết nói gì chỉ mếu máo thanh minh rằng chị có nhờ bà đi đâu, tự bà đón đấy chứ ! Khóc lóc ỉ ôi, cãi nhau ầm ĩ nhà cửa chịu không nổi bà tôi bảo: Thôi thì đằng nào bà cũng chết, cởi cho bà cái dây để bà dễ chịu một chút ! Thương bà, các chị xúm lại cởi bỏ cái dây chun chết tiệt kia thì cũng vừa hay mẹ tôi mang thuốc về và ngay lập tức ai vào việc đấy chuẩn bị thuốc cho bà. Cứ tưởng thuốc gì ghê gớm lắm hóa ra chỉ là rễ cây đu đủ và rau muống, thứ ấy thì vườn nhà tôi đầy việc gì mà mẹ tôi phải chạy khắp làng thế nhỉ? Tôi lầu bầu hỏi chị trên mình thì bị mắng cho một trận vì tội dốt, "dốt đặc cán mai dốt dài cán thuổng" có thế mà cũng không biết, mẹ mà không đi thì ai người ta chỉ bài thuốc cho, đồ bã đậu! Chị bồi thêm một câu nhưng lúc đó tôi chẳng hiểu "bã đậu" là gì nên tất nhiên không thèm cãi lại!

Tối hôm ấy, tôi ngủ với mẹ nhường bà cho các chị khác. Sáng ra, mắt nhắm mắt mở qua giường bà mở màn kiểm tra xem bà còn sống không thì bà tôi đã dậy từ bao giờ rồi và lại đang lúi húi ngoài vườn. Cũng chả biết bà khỏi vì thuốc tiên của mẹ tôi hay con rắn cắn bà không có nọc độc nhưng chị em tôi thì mừng vui vô cùng vì vẫn còn bà bên cạnh. Chị cả phải tự cam kết với cả nhà không được đi về muộn bắt bà phải đón nữa vì lần sau lỡ rắn độc thật thì sao? Mà rắn độc thì thiếu gì, toàn rắn lục trên hàng rào ô rô thôi! Tôi tuyên bố xanh rờn mặc dù chỉ bắc chõ nghe hơi người lớn nói chuyện chứ chưa nhìn thấy rắn lục bao giờ.

Bà tôi đã theo gió về Trời. Mới đó mà lại sắp đến ngày giỗ thứ 24 của bà rồi. Nỗi nhớ thương bà chẳng bao giờ nguôi ngoai cùng những kỷ niệm chưa bao giờ cũ.

Vy Doan Thi