Đền vàng Dambulla (Sri Lanka)

Ở khu hang động Dambulla lớn nhất Sri Lanka, có năm ngôi đền linh thiêng mà bên trong là hàng chục tượng Phật dát vàng, có tượng dài tới 30m. Đền thờ ở hang động Dambulla (Dam̆būlū Len Vihāraya) còn được gọi là khu đền Vàng của Dambulla đã được UNESCO công nhận Di sản thế giới vào năm 1991. Đây là quần thể đền trong hang lớn nhất đang được bảo tồn ở Sri Lanka. Tổng cộng có hơn 80 hang động nhưng nổi bật nhất là 5 hang động có chứa các bức tượng Phật, tranh cổ và nhiều tượng của các vị vua. Việc xây dựng một ngôi đền dưới tảng đá khổng lồ được cho là bắt nguồn từ văn hoá của người Sri Lanka thời tiền sử. Trước khi các tôn giáo bắt đầu hình thành, người dân nơi đây đã chọn các hang đá làm nơi trú ẩn và tạo nên những cộng đồng nhỏ. Dần dần, khi Phật giáo xuất hiện thì họ bắt đầu xây dựng khu đền Vàng, mà theo nhiều ghi chép thì quần thể này có từ thế kỉ 1 trước Công Nguyên (TCN). Năm hang động chứa nhiều di vật lịch sử nằm dưới một tảng đá lớn với mái hiên chạm khắc nhô ra, để đảm bảo giữ cho phía trong luôn khô ráo. Từ phía trần hang đến cột đá và các bức tường đều được tô vẽ những hoa văn cầu kì. Chủ yếu chiếm phần lớn là hình ảnh của Đức Phật và Bồ Tát cùng những vị thần khác mà người dân Sri Lanka thờ phụng.

Tương truyền, vua Vattagamini Abaya đã chọn nơi đây làm nơi tránh quân xâm lược trong thế kỉ 1 TCN. Sau khi chiến tranh kết thúc, ông và các thế hệ kế tiếp bắt đầu mở rộng khu đền. Chính vì thế mà khu đền Vàng này có kiến trúc khá vững chắc, cũng như được bảo tồn kĩ lưỡng suốt hàng thế kỉ. Tựa vào hang núi đá, mái trần của khu đền Vàng nhìn từ bên trong có độ nghiêng rất lạ mắt. Ngay bên dưới dốc mái là vô số bức tượng đại diện cho tín ngưỡng của người dân Sri Lanka. Trong đó, Dev Raja Viharaya được xem là đền thờ của các vị thần, Maha Raja Viltaraya là ngôi đền của Đại Đế, Maha Alut Viltaraya là ngôi đền vĩ đại và hang động Paschima Viharaya là nơi có rất nhiều các tác phẩm tranh hoạ của Đức Phật. Ngoài những con số ấn tượng như tháp đá cao 160m, hơn 80 hang động, 153 bức tượng cổ, những bức tranh có diện tích hơn 2000 mét vuông… thì khu đền Vàng này còn được bao quanh bởi những tán cây xanh mát. Ngay trước sân còn có hồ sen rất đẹp mắt. Đặc biệt, trên đường vào khu đền, du khách còn được tận mắt quan sát cuộc sống nơi hoang dã của đàn khỉ sống tại đây suốt hàng trăm năm qua vô cùng thú vị.