Làng tơ Cổ Chất

Xưa có câu: "Nam Định có bến đò Chè - Có tàu Ngô Khách, có nghề ươm tơ". Làng tơ Cổ Chất thuộc xã Phương Định, huyện Trực Ninh từ lâu đã nổi tiếng với nghề trồng dâu nuôi tằm, ươm tơ dệt lụa. Theo các cụ già trong làng kể lại rằng làng đã có nghề tơ tằm ở đây đã có từ lâu. Đến thời Pháp thuộc tức khoảng đầu thế kỉ XX, tư bản Pháp cho xây dựng một nhà máy ươm tơ ngay đầu làng để tận dụng những lao động lành nghề ở đây.

Từ đây nghề ươm tơ của làng bắt đầu phát triển mạnh. Con buôn từ nhiều nơi đến mua tơ đem bán ở bến Đò Chè, một khu sầm uất trong thời kì trước 1945. Trải qua chiến tranh, lò tơ sụp đổ nhưng người dân vẫn giữ nghề cho đến ngày nay. Kén tằm được thu mua trong tỉnh hoặc các vùng lân cận như Thái Bình, Thanh Hóa. Nồi luộc kén được đun sôi nghi ngút khói rồi thả kén vào, khỏa nước liên tục để đủa lên những bà tơ kéo sợi, sợi chui qua một lỗ nhỏ rồi cuốn vào guồng quay. Những người phụ nữ hiền hòa, chất phác ôm những bó tơ vàng, tơ trắng óng ả ra phơi trên những sào tre.

Tơ thương phẩm được xuất đi các vùng dệt lụa như làng lụa Vạn Phúc (Hà Nội) và xuất khẩu sang cả Lào, Campuchia, Thái Lan. Đi 21 km theo đường Quốc lộ 21 từ thành phố Nam Định khoảng hơn 20 km là bạn đã có thể tìm đến làng tơ Cổ Chất, tản bộ bên bãi dâu ven bờ sông Ninh Cơ, nghe tiếng gió vi vu, và ngắm nhìn làng tơ hầu như chỉ có hai màu vàng trắng óng ả.