Trận Cảng Eo: Người Việt đánh bại hạm đội châu Âu

Từ đầu thế kỷ 17, chúa Trịnh ở Đàng Ngoài đã có sự liên kết với lực lượng Đông Ấn Hà Lan để chống lại chúa Nguyễn. Hè năm 1643, theo yêu cầu của chúa Trịnh, công ty Đông Ấn Hà Lan đưa ba pháo hạm lớn đến hội quân với họ Trịnh tại sông Gianh (Quảng Bình). Trên hải trình tiến công, hạm đội bị gió thổi giạt vào gần cảng Eo của Đàng Trong. Được tin, vào ngày 7/7/1643, đích thân chúa Nguyễn Phúc Lan cùng Thế tử là Nguyễn Phúc Tần dẫn 50 thuyền tiến thẳng ra cảng Eo. Với số lượng vượt trội, đội thuyền chúa Nguyễn nhanh chóng bao vây ba chiến hạm Hà Lan và đánh phá quyết liệt. Quân Nguyễn tràn lên được boong chiến hạm lớn nhất của Hà Lan mang tên De Wijdeness do thuyền trưởng Pieter Baek chỉ huy, sau đó bẻ bánh lái, chặt gẫy cột buồm làm chiến hạm bị tê liệt hoàn toàn.

Dồn vào bước đường cùng, thuyền trưởng Hà Lan đã châm lửa đốt kho thuốc súng, khiến tàu nổ tung. Hầu như toàn bộ những binh lính trên tàu, gồm quân chúa Nguyễn và 200 binh sĩ Hà Lan, kể cả Baek thiệt mạng. Thủy quân của chúa Nguyễn đã giành chiến thắng, dù hỏa lực mạnh của người Hà Lan đã khiến họ chìm 7 thuyền và mất 700-800 binh sĩ. Trận đánh này là lần đầu tiên trong lịch sử thủy quân của người Việt chiến thắng trước một hạm đội châu Âu. Sau trận đánh, do e ngại thủy binh chúa Nguyễn mà Công ty Đông Ấn Hà Lan không còn dám đưa tàu thuyền vào Đàng Trong nữa.