1. Tóm tắt:
Xiu và Giôn-xi là hai nữ hoạ sĩ trẻ. Giôn-xi bị sưng phổi nặng. Cô tuyệt vọng nhìn chiếc lá cuối cùng của cây thường xuân bên cửa sổ và nghĩ khi nào chiếc lá đó rụng thì mình cũng lìa đời. Nhưng sau đêm mưa lớn, chiếc lá vẫn còn đó, Giôn-xi thoát ra ý nghĩ về cái chết và qua nguy hiểm. Trong khi đó, cụ Bơ-men, một họa sĩ già thuê phòng tầng dưới đã chết vì ốm nặng sau đêm mưa lớn. Thì ra chính cụ đã mặc mưa gió vẽ nên chiếc lá thường xuân ngoài cửa sổ tạo hi vọng cho Giôn-xi.

2. Bố cục

Chia làm ba phần:

+ Phần 1 (từ đầu… Hà Lan): Giôn-xi mắc bệnh , cô tuyệt vọng chờ chết

+ Phần 2 (tiếp…chăm nom- thế thôi): Giôn-xi chiến thắng căn bệnh.

+ Phần 3 (còn lại) sự thật về kiệt tác chiếc lá cuối cùng

3. Hướng dẫn soạn bài

Câu 1 ( trang 90 sgk Ngữ văn 8 tập 1)

Những chi tiết nói lên lòng thương yêu của cụ Bơ- men dành cho Giôn-xi:

+ Cụ Bơ- men sợ sệt nhìn ra cửa sổ, nhìn cây thường xuân

-> Cụ Bơ- men vội vã tới thăm Giôn-xi, lo lắng cho Giôn-xi

+ Cụ Bơ men âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió

-> Tình yêu thương, sự hi sinh quên mình vì Giôn-xi

- Tác giả không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá bởi vì muốn dành sự bất ngờ đặc biệt ở kết truyện.

- Hình ảnh chiếc lá thường xuân trở thành kiệt tác bởi nó làm lay động sức sống của con người, giúp Giôn-xi vượt qua trọng bệnh. Đánh đổi lại cụ Bơ-men hi sinh cả mạng sống.

Câu 2 ( trang 90 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

- Xiu không được cụ Bơ- men cho biết sẽ vẽ chiếc lá thay cho lá thường xuân cuối cùng sắp rụng

+ Trước đó, hai người không nói năng gì khi cụ Bơ- men làm mẫu cho Xiu vẽ

+ Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản

+ Xiu cũng ngạc nhiên như chính Giôn- xi ngạc nhiên khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn sau đêm mưa gió

+ Chỉ khi bác sĩ nói Xiu mới biết cụ Bơ- men ốm

-> Nếu Xiu biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men thì truyện không còn bất ngờ, thú vị nữa. Điều này còn cho độc giả thấy được sự quan tâm, lo lắng, chăm sóc, tình cảm của Xiu dành cho Giôn-xi.

Câu 3 ( trang 90 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:

+ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình

+ Giôn-xi thờ ơ,bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.

- Phản ứng trước hai lần kéo mành:

+ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.

+ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.

- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:

+ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão

+ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men

- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:

+ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi

+ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.

Câu 4 (trang 90 sgk Ngữ Văn 8 tập 1)

- Truyện có hiện tượng hai lần đảo ngược:

+ Ban đầu, Giôn-xi bị bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết. Cụ Bơ- men vẫn khỏe mạnh

+ Sau đó, Giôn-xi hồi sinh, khỏi bệnh. Còn cụ Bơ-men chết sau hai ngày vì dầm mưa gió suốt đêm.

- Hiện tượng đảo ngược tình huống truyện:

+ Tạo sự bất ngờ, thú vị

+ Khẳng định nghệ thuật chân chính thực sự mang lại sự hồi sinh.

+ Khiến độc giả rung cảm trước tình cảm, tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ

1. Tác giả

O Hen-ri (1862 – 1910) là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn. Nhiều truyện của ông đã để lại trong bạn đọc những ấn tượng sâu sắc như: Căn gác xép, Tên cảnh sát và gã lang thang, Quà tặng của các đạo sĩ,…

2. Tác phẩm:

a) Đoạn trích trong SGK thuộc phần một của truyện ngắn cùng tên. Tác giả có cách kể chuyện t hấp dẫn. Nhân vật chính chỉ xuất hiện thoáng qua rồi mất hút, để lại cô chị (Xiu) cùng với bạn đọc hồi hộp dõi theo chiếc lá trên tường, thắt lòng lo cho số phận của Giôn-xi. Chiếc lá không rơi, Giôn-xi dần dần khoẻ lại thì cũng là lúc người hoạ sĩ già – tác giả của kiệt tác nghệ thuật duy nhất trong đời – ngã xuống.

Cái chết của người hoạ sĩ già để lại trong lòng bạn đọc một nỗi buồn thấm thía nhưng không bi luỵ bởi chính nó đã thắp lên ngọn lửa của tình yêu cuộc sống, của niềm tin vào sức mạnh, sự vĩnh cửu của cái đẹp.

b) Những chi tiết trong văn bản nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men với Giôn-xi:

- Cụ Bơ-men và Xiu “sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ, nhìn cây thường xuân. Rồi họ nhìn nhau một lát, chẳng nói năng gì”.

- Cụ Bơ-men đã âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm lạnh buốt và mưa gió.

Nhà văn bỏ qua không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá trên tường trong đêm mưa tuyết chính là yếu tố gây bất ngờ, xúc động cho người đọc.

Có thể em chiếc lá cụ Bơ-men vẽ là một kiệt tác vì nó không chỉ rất sinh động, khiến Giôn-xi tưởng đó là chiếc lá thường xuân thật; mà còn được vẽ bằng cả tình thương yêu con người của cụ, và bức tranh (chiếc lá) đã đem lại sự sống cho Giôn-xi.

c) Những chi tiết khẳng định Xiu không hề được cụ Bơ-men cho biết sẽ vẽ chiếc lá để thay cho chiếc lá cuối cùng:

- Trước đó hai người chẳng nói năng gì khi cụ Bơ-men làm người mẫu cho Xiu vẽ.

- Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản.

- Chính Xiu cũng ngạc cùng với Giôn-xi khi thấy: “Sau trận mưa vùi dập và những cơn gió phũ phàng… vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch”.

- Chỉ khi bác sĩ nói, Xiu mới biết là cụ Bơ-men bị ốm.

Nếu Xiu biết trước ý định của cụ Bơ-men, câu chuyện sẽ không còn hấp dẫn vì chẳng còn yếu tố bất ngờ.

d) Tâm trạng của Giôn-xi là tâm trạng của một người bệnh, thường hay ám ảnh về một điều gì đó, cho nên khi biết Giôn-xi tin rằng chiếc lá cuối cùng rụng xuống là cô sẽ buông xuôi, người đọc rất căng thẳng.

Nguyên nhân khiến tâm trạng củ Giôn-xi hồi sinh là sự hiện diện của chiếc lá trong điều kiện thiên nhiên khắc nghiệt.

Nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu, không cho Giôn-xi nói gì thêm, để mỗi người tự có hình dung, dự đoán theo cách của riêng mình.

e) Đoạn trích Chiếc lá cuối cùng có hai lần đảo ngược tình huống gây bất ngờ:

- Giôn-xi bị ốm và rất tuyệt vọng, nằm chờ chết. Thế mà cô khoẻ lại.

- Cụ Bơ-men khoẻ mạnh, chỉ bị ốm có hai ngày, nhưng cụ đã đột ngột ra đi.

Chính nghệ thuật đảo ngược tình huống đã gây hứng thú cho người đọc.

I. Giới thiệu tác giả

- O Hen-ri (1862 – 1910) là nhà văn Mĩ chuyên viết truyện ngắn.

- Nhiều truyện của ông đã để lại cho bạn đọc những ấn tượng sâu sắc như Căn gác xép, Tên cảnh sát và gã lang thang. Quà tặng của các đạo sĩ,...

- Các truyện của O Hen-ri thường nhẹ nhàng nhưng toát lên tinh thần nhân đạo cao cả, tình thương yêu người nghèo khổ, rất cảm động.

II. Giới thiệu tác phẩm

1. Hoàn cảnh sáng tác

Chiếc lá cuối cùng là một trong số 600 truyện ngắn của nhà văn Ô Hen-ri. Đoạn trích này nằm ở phần cuối truyện.

2. Bố cục

▪ Phần 1 (từ đầu… Hà Lan): Giôn-xi mắc bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết

▪ Phần 2 (tiếp…chăm nom - thế thôi): Giôn-xi chiến thắng căn bệnh.

▪ Phần 3 (còn lại): sự thật về kiệt tác chiếc lá cuối cùng.

3. Giá trị nội dung

Truyện ngắn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc, câu chuyện nói về tình bạn, tình yêu thương giữa những con người với nhau. Qua đó nhà văn mang tới một bức thông điệp: Hãy luôn thắp sáng ngọn lửa của khát khao hi vọng hãy luôn yêu thương, mang nghệ thuật phục vụ con người, nghệ thuật chân chính lâu bền nhất là nghệ thuật hướng tới con người và vì con người.

4. Giá trị nghệ thuật

Truyện với nhiều tình huống hấp dẫn, cách sắp xếp chặt chẽ, đặc biệt là đảo ngược tình huống lần lần tạo sự hứng thú cho người đọc.

III. Đọc - hiểu

Câu 1 - Trang 90 SGK

Những chi tiết nào trong văn bản nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi? Tại sao nhà văn bỏ qua đoạn văn cụ đã vẽ chiếc lá trong đêm mưa tuyết? Vì sao có thể nói chiếc lá cuối cùng là một kiệt tác?

Trả lời:

Những chi tiết nói lên lòng thương yêu của cụ Bơ-men dành cho Giôn-xi:

▪ Cụ Bơ-men sợ sệt nhìn ra cửa sổ, nhìn cây thường xuân

➜ Cụ Bơ-men vội vã tới thăm Giôn-xi, lo lắng cho Giôn-xi

▪ Cụ Bơ-men âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió

➜ Tình yêu thương, sự hi sinh quên mình vì Giôn-xi

- Tác giả không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá bởi vì muốn dành sự bất ngờ đặc biệt ở kết truyện.

- Hình ảnh chiếc lá thường xuân trở thành kiệt tác bởi nó làm lay động sức sống của con người, giúp Giôn-xi vượt qua trọng bệnh. Đánh đổi lại cụ Bơ-men hi sinh cả mạng sống.

Câu 2 - Trang 90 SGK

Tìm những bằng chứng để khẳng định Xiu không hề được cụ Bơ-men cho biết ý định vẽ một chiếc lá thay cho chiếc lá cuối cùng rụng xuống. Nếu Xiu được biết thì truyện có kém hấp dẫn không? Vì sao?

Trả lời:

- Xiu không được cụ Bơ-men cho biết sẽ vẽ chiếc lá thay cho lá thường xuân cuối cùng sắp rụng:

▪ Trước đó, hai người không nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ

▪ Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản

▪ Xiu cũng ngạc nhiên như chính Giôn-xi ngạc nhiên khi thấy chiếc lá cuối cùng vẫn còn sau đêm mưa gió

▪ Chỉ khi bác sĩ nói Xiu mới biết cụ Bơ-men ốm

➜ Nếu Xiu biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men thì truyện không còn bất ngờ, thú vị nữa. Điều này còn cho độc giả thấy được sự quan tâm, lo lắng, chăm sóc, tình cảm của Xiu dành cho Giôn-xi.

Câu 3 - Trang 90 SGK

Thử hình dung tâm trạng căng thẳng của Giôn-xi, của Xiu và bạn đọc khi hai lần Giôn-xi ra lệnh kéo mành lên. Nguyên nhân sâu xa nào quyết định tâm trạng hồi hộp của Giôn-xi? Tại sao nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng gì thêm?

Trả lời:

- Nhân vật Giôn-xi yếu đuối, tuyệt vọng:

▪ Đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình

▪ Giôn-xi thờ ơ, bỏ mặc bản thân mặc dù Xiu hết lòng thương yêu, chăm sóc.

- Phản ứng trước hai lần kéo mành:

▪ Lần 1: Giôn-xi sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng, Xiu lo lắng.

▪ Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.

- Nguyên nhân sự hồi sinh của Giôn-xi:

▪ Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão

▪ Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu, cụ Bơ-men

- Kết thúc truyện nhà văn không để Giôn-xi lên tiếng hay có trạng thái tâm lý nào khác:

▪ Kết mở để mọi người tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi

▪ Dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh… vẫn còn mãi.

Câu 4 - Trang 90 SGK

Chứng minh truyện Chiếc lá cuối cùng của O Hen-ri, qua đoạn trích này được kết thúc trên cơ sở hai sự kiện bất ngờ, đối lập nhau tạo nên hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần, gây hứng thú cho người đọc.

Trả lời:

- Truyện có hiện tượng hai lần đảo ngược:

▪ Ban đầu, Giôn-xi bị bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết. Cụ Bơ-men vẫn khỏe mạnh

▪ Sau đó, Giôn-xi hồi sinh, khỏi bệnh. Còn cụ Bơ-men chết sau hai ngày vì dầm mưa gió suốt đêm.

- Hiện tượng đảo ngược tình huống truyện:

▪ Tạo sự bất ngờ, thú vị

▪ Khẳng định nghệ thuật chân chính thực sự mang lại sự hồi sinh.

▪ Khiến độc giả rung cảm trước tình cảm, tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ

Câu 1:

* Những chi tiết trong văn bản nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men đối với Giôn-xi là:
Cụ Bơ-men sợ sệt nhìn ra cửa sổ, nhìn cây thường xuân. => lo lắng cho Giôn-xi.
Cụ Bơ-men âm thầm vẽ chiếc lá cuối cùng trong đêm mưa gió bão. => Tình yêu thương, sự hi sinh quên thân mình vì Giôn-xi.
* Nhà văn bỏ qua không kể sự việc cụ đã vẽ chiếc lá cuối cùng trên tường trong đêm mưa tuyết là vì muốn dành sự bất ngờ, muốn cho hình ảnh cụ Bơ-men được thăng hoa ở kết truyện.
* Có thể nói, chiếc lá mà cụ Bơ-men đã vẽ là một kiệt tác bởi nó được vẽ bằng tất cả tình yêu thương và mạng sống của một người nghệ sĩ già, cứu sống một người nghệ sĩ trẻ khác.

Câu 2:
Bằng chứng khẳng định Xiu không hề được cụ Bơ-men cho biết ý định sẽ vẽ một chiếc lá thay thế cho chiếc lá cuối cùng rụng xuống:
Trước đó, hai người không nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ.
Chính Xiu cũng ngạc nhiên khi thấy vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch sau đêm mưa gió.
Khi bác sĩ nói, Xiu mới biết là cụ Bơ-men ốm.
Nếu Xiu được viết về ý định của cụ Bơ-men thì cốt truyện sẽ không còn hấp dẫn và thú vị nữa. Và khi đó, tình yêu thương của cô đối với Giôn-xi cũng không có cơ hội được thể hiện một cách sâu đậm và người đọc cũng sẽ không được thấy đoạn văn về tâm trạng lo lắng đượm thắm tình người của cô.

Câu 3:
* Tâm trạng của Giôn-xi và Xiu sau hai lần kéo mành lên:
Lần 1: Giôn-xi thì sợ chiếc lá thường xuân cuối cùng rụng xuống, Xiu thì lo lắng.
Lần 2: Cả Giôn-xi và Xiu đều sững sờ, ngạc nhiên vì chiếc lá vẫn còn trên cây.
* Nguyên nhân sâu xa quyết định tâm trạng hồi sinh của Giôn-xi:
Do cô thấy hình ảnh chiếc lá thường xuân giàu sức sống sau đêm mưa bão.
Giôn-xi không muốn phụ tấm lòng của Xiu và của cụ Bơ-men.
* Nhà văn kết thúc truyện bằng lời kể của Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng gì thêm là vì:
Đây có thể coi là kết mở để người đọc có thể tự hình dung ra phản ứng của Giôn-xi.
Để khẳng định rằng, dư vị của tình người, của niềm tin, của sự hi sinh vẫn sẽ còn mãi.

Câu 4:
Đoạn trích Chiếc lá cuối cùng có hiện tượng đảo ngược tình huống hai lần:
Ban đầu, Giôn-xi bị lâm trọng bệnh, cô tuyệt vọng chờ chết. Cụ Bơ-men vẫn khỏe mạnh.
Sau đó, Giôn-xi hồi sinh, khỏi bệnh. Còn cụ Bơ-men chết sau hai ngày vì dầm mưa gió suốt cả đêm.
Tác dụng của hiện tượng này:
Tạo sự bất ngờ, thú vị
Khẳng định nghệ thuật chân chính thực sự mang lại sự hồi sinh.
Khiến độc giả rung cảm trước tình cảm, tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ.

* Ghi nhớ:

Mấy trang kết thúc truyện Chiếc lá cuối cùng trên đây của O Hen-ri đủ chứng tỏ truyện được xây dựng theo kiểu có nhiều tình tiết hấp dẫn, sắp xếp chặt chẽ khéo léo, kết cấu đảo ngược tình huống hai lần, gây hứng thú và làm cho chúng ta rung cảm trước tình yêu thương cao cả giữa những con người nghèo khổ.

I. Đôi nét về tác giả Ô Hen-ri

- Ô Hen-ri sinh năm 1862, mất năm 1910, tên thật của ông là William Sydney Porter
- Quê quán: là nhà văn người Mĩ
- Cuộc đời và sự nghiệp sáng tác:
+ Ông sinh ra trong một gia đình có cha là thầy thuốc, mẹ ông qua đời khi ông mới lên ba tuổi
+ Ông bỏ dở việc học tập năm 15 tuổi do gia cảnh nghèo khó. Ông đi nhiều nơi và làm nhiều nghề khác nhau: nhân viên, kế toán, thủ quỹ ngân hàng…
+ Sau này, khi bắt đầu với sự nghiệp văn chương, ông trở thành một nhà văn chuyên viết truyện ngắn
+ Nhiều truyện của ông đã để lại dư âm trong lòng bạn đọc như: Căn gác xép, Tên cảnh sát và gã lang thang, Qùa tặng của các đạo sĩ…
- Phong cách sáng tác:
+ Những sáng tác của ông nhẹ nhàng nhưng toát lên tinh thần nhân đạo cao cả

II. Đôi nét về tác phẩm Chiếc lá cuối cùng
1. Hoàn cảnh sáng tác
- Chiếc lá cuối cùng là một trong số 600 truyện ngắn của nhà văn Ô Hen-ri. Đoạn trích này nằm ở phần cuối truyện
2. Bố cục
- Đoạn 1: (từ đầu đến “mái hiên thấp kiểu Hà Lan”): Tâm trạng tuyệt vọng của Xiu
- Đoạn 2: (tiếp đến “bồi dưỡng và chăm nom”): Sự hồi sinh của Giôn-xi
- Đoạn 3: còn lại: Sự hi sinh cao cả của cụ Bơ-men để cứu Giôn-xi
3. Giá trị nội dung
- Truyện ngắn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc, câu chuyện nói về tình bạn, tình yêu thương giữa những con người với nhau. Qua đó nhà văn mang tới một bức thông điệp: Hãy luôn thắp sáng ngọn lửa của khát khao hi vọng hãy luôn yeu thương, mang nghệ thuật phjc vụ con người, nghệ thuật chan chính lâu bền nhất là nghệ thuật hướng tới con người và vì con người.
4. Giá trị nghệ thuật
- Truyện với nhiều tình huống hấp dẫn, cách sắp xếp chặt chẽ, đặc biệt là đảo ngược tình huống lần lần tạo sự hứng thú cho người đọc.

III. Trả lời câu hỏi

Câu 1: (Trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Những chi tiết nói lên tấm lòng thương yêu và hành động cao cả của cụ Bơ-men:

+ “Sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ” → lo lắng cho Giôn-xi.

+ Cụ âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa lạnh buốt.

- Nhà văn không kể sự việc cụ vẽ chiếc lá chính là yếu tố bất ngờ, hình ảnh cụ Bơ-men được thăng hoa. Chiếc lá cụ vẽ là một kiệt tác vì nó được tạo ra bằng tình yêu thương và cả mạng sống của người nghệ sĩ già, cứu sống một người khác.

Câu 2: (Trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Xiu không hề biết ý định vẽ chiếc lá của cụ Bơ-men:

+ Trước đó hai người chẳng nói năng gì khi cụ Bơ-men làm mẫu cho Xiu vẽ.

+ Chính Xiu cũng ngạc nhiên khi thấy vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch sau đêm mưa gió.

+ Khi bác sĩ nói, Xiu mới biết là cụ Bơ-men bị ốm.

- Nếu Xiu biết trước ý định của cụ thì truyện sẽ mất đi tính bất ngờ, hồi hộp.

Câu 3: (Trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

- Giôn-xi bệnh nặng, cô nhìn những chiếc lá và liên tưởng số phận mong manh của mình, suy nghĩ tuyệt vọng: Khi chiếc lá cuối cùng rơi xuống thì cô cũng lìa đời. Sau đêm mưa gió lớn, cô nghĩ chắc chắn cây thường xuân sẽ rụng hết lá. Nhưng không, một chiếc lá vẫn bám trụ ở đó, cô nhận ra sự sống thật bền vững, thật gan lì. Nhìn lại bản thân, cô nuôi lại niềm ham sống, bám trụ như chiếc lá kia.

- Truyện kết thúc bằng lời của Xiu mà không để Giôn-xi phản ứng làm tăng sự xúc động của câu chuyện, để lại dư âm.

Câu 4: (Trang 90 sgk Ngữ Văn 8 Tập 1):

Đoạn trích có hai lần đảo ngược tình huống:

- Giôn-xi bị ốm và rất tuyệt vọng, nằm chờ chết. Thế mà cô khoẻ lại.

- Cụ Bơ-men khoẻ mạnh, chỉ bị ốm có hai ngày, nhưng đã đột ngột ra đi.

1. O Hen-ri (1862 - 1910) là nhà văn Mĩ, chuyên viết truyện ngắn. Nhiều truyện của ông có giá trị sâu sắc, toát lên tinh thần nhân đạo cao cả và tình thương yêu sâu sắc giữa con người.

2. Tóm tắt tác phẩm và đoạn trích:

Xiu và Giôn- xi là hai nữ hoạ sĩ nghèo, còn trẻ. Giôn-xi bị bệnh sưng phổi. Bệnh tình rất nặng. Cô tuyệt vọng, không muốn sống nữa. Cô chỉ đợi chiếc lá cuối cùng rụng xuống là sẽ lìa đời. Biết được ý nghĩ điên rồ đó, cụ Bơ-men, một người hoạ sĩ già đã thức suốt đêm mưa gió để vẽ chiếc lá thường xuân. Chiếc lá cuối cùng không rụng đã làm cho Giôn-xi suy nghĩ lại, cô hi vọng và muốn được sống, được sáng tạo. Giôn- xi đã từ cõi chết thắng lợi trở về. Trong khi đó, cụ Bơ-men thì đã chết vì sáng tạo kiệt tác chiếc lá cuối cùng để cứu Giôn-xi.

3. Truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng của O Hen-ri thể hiện tình cảm quý mến, thương yêu của những hoạ sĩ và điều quan trọng nhất là ca ngợi sự hi sinh quên mình vì cuộc sống con người của cụ Bơ-men và sức mạnh của nghệ thuật đem lại niềm hi vọng và sự sống.

4. Những chi tiết trong văn bản nói lên lòng thương yêu của cụ Bơ-men với Giôn-xi: Cụ Bơ-men và Xiu sợ sệt ngó ra ngoài cửa sổ, nhìn cây thường xuân. Rồi họ nhìn nhau một lát, chẳng nói năng gì. Cụ Bơ-men đã vội vã đến thăm Giôn-xi. Sự sợ sệt của hai người chính là lo cho tính mệnh của người ốm. Nếu chiếc lá rụng (nhất định nó sẽ rụng) thì Giôn-xi sẽ buông xuôi. Việc không nói gì của cụ Bơ-men có thể cho thấy cụ là người thích hành động hơn là nói suông. Cụ đã âm thầm vẽ chiếc lá trong đêm mưa gió.

Người kể chuyện để đến phút cuối cùng mới nói ra sự thật là cụ Bơ-men vẽ chiếc lá, và vì vẽ nó mà cụ đã bị ốm và qua đời. Đấy chính là cách tạo cho Giôn-xi sự bất ngờ, và cũng tạo bất ngờ, thú vị cho chính người đọc.

5. Những bằng chứng khẳng định Xiu không hề được cụ Bơ-men cho biết sẽ vẽ chiếc lá để thay cho chiếc lá cuối cùng:

- Trước đó hai người chẳng nói năng gì khi cụ Bơ-men làm người mẫu cho Xiu vẽ.

- Khi Giôn-xi đòi kéo mành lên, Xiu làm theo một cách chán nản (Cô không thuyết phục được bạn, cô lo sợ nhìn thấy chiếc lá rụng).

- Chính Xiu cũng ngạc nhiên cùng với Giôn-xi: “Nhưng, ô kìa! Sau trận mưa vùi dập và những con gió phũ phàng [...] vẫn còn một chiếc lá thường xuân bám trên bức tường gạch”.

- Chỉ khi bác sĩ nói, Xiu mới biết là cụ Bơ-men bị ốm.

Nếu Xiu biết trước ý định của cụ Bơ-men thì chuyện sẽ không còn yếu tố bất ngờ, hồi hộp và thú vị nữa. Đặc biệt là không thấy được tâm trạng lo lắng cho bạn rất chân tình cúa Xiu.

6. Giôn-xi là người yếu đuối, cô chỉ đợi chiếc lá rụng xuống là kết thúc cuộc sống của mình. Theo quy luật thiên nhiên khắc nghiệt, tất cả những chiếc lá đã rụng. Lại thêm mưa gió, chiếc lá cuối cùng thể nào cũng rụng. Nhất định Giôn-xi sẽ chết. Điều đó làm mọi người căng thẳng.

Thế nhưng chiếc lá đã không rụng. Sự gan góc của chiếc lá chống chọi với thiên nhiên khắc nghiệt đã làm cho Giôn-xi suy nghĩ lại. Cô thấy mình có lỗi, cô muốn sống, cô hi vọng sẽ vẽ được vịnh Na-plơ.

Kết thúc truyện, nhà văn không để cho Giôn-xi nói gì thêm. Như vậy truyện sẽ có dư âm. Mỗi người sẽ có một hình dung riêng về phản ứng cúa Giốn-xi. Nếu để Giôn-xi nói thêm hay hành động thì sẽ mất cái dư âm đó.

7. Truyện có hai lần đảo ngược tình huống gây bất ngờ:

Giôn-xi bị ốm, cô tuyệt vọng. Bác sĩ nói mười phần không chắc một. Cô chỉ đợi chết. Thế mà cô đã khoẻ lại, thoát chết.

Cụ Bơ-men khoẻ mạnh, chỉ đột ngột ốm có hai ngày vì dầm trong mưa gió, nhưng cụ đã đột ngột ra đi.