Đặng Lê Nguyên Vũ là 1 trong những dẫn chứng về tính tự lập đáng để học hỏi. Ông là nhà sáng lập Tập đoàn Trung Nguyên, từng sinh ra trong một gia đình nghèo ở vùng quê Tây Nguyên. Thuở nhỏ, ông phải làm nhiều công việc để phụ giúp gia đình nhưng không vì thế mà từ bỏ ước mơ. Khi lên đại học, ông tự nghiên cứu về cà phê, tự học hỏi kinh doanh. Bằng chính đôi tay và trí tuệ của mình, ông đã xây dựng Trung Nguyên trở thành thương hiệu cà phê hàng đầu Việt Nam. Đây chính là một minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của tính tự lập.

Elon Musk không sinh ra trong một gia đình giàu có hay có sẵn điều kiện thuận lợi để thành công. Khi rời quê hương Nam Phi để đến Mỹ, hành trang của ông chỉ là vài trăm đô la và một khát vọng lớn lao. Không có ai nâng đỡ cũng không dựa dẫm vào bất kỳ ai, ông tự mình học lập trình, miệt mài nghiên cứu khoa học, không ngừng trau dồi kiến thức và thử nghiệm những ý tưởng táo bạo. Chính nhờ tinh thần tự lập mạnh mẽ, ông đã từng bước xây dựng sự nghiệp từ con số không, sáng lập nên Tesla, SpaceX và nhiều công ty công nghệ đột phá khác.

Mai An Tiêm, nhân vật trong truyền thuyết, là dẫn chứng về tính tự lập tiêu biểu. Vì bị kẻ xấu ganh ghét, ông bị vua đày ra hoang đảo, nơi không có người sinh sống, không lương thực, không ai trợ giúp. Giữa hoàn cảnh khắc nghiệt ấy, ông đã tự tìm cách thích nghi và sinh tồn. Khi thấy đàn chim lạ mang theo những hạt giống, ông không bỏ qua cơ hội mà thử gieo trồng. Nhờ sự kiên trì và tự lập trong hoàn cảnh, ông đã thành công trong việc tạo ra giống dưa hấu đỏ mọng, ngọt lành. Không chỉ dừng lại ở việc nuôi sống bản thân, Mai An Tiêm còn biến vùng đất hoang vu thành nơi trù phú, chứng minh rằng chính sự tự lập và sáng tạo là chìa khóa giúp con người vượt qua nghịch cảnh.

Jack Ma từng đối mặt với vô số khó khăn và thất bại trên con đường lập nghiệp. Ông bị từ chối hơn 30 công việc. Thậm chí ngay cả khi ứng tuyển vào vị trí nhân viên của KFC, ông cũng không được nhận. Nhưng thay vì nản lòng hay trông chờ vào sự giúp đỡ của người khác, Jack Ma đã tự mình nỗ lực vươn lên. Ông kiên trì học tiếng Anh bằng cách trò chuyện với khách du lịch nước ngoài, tự mày mò tìm hiểu về công nghệ dù không có nền tảng kỹ thuật. Với tinh thần tự lập mạnh mẽ và ý chí không bỏ cuộc, ông đã từng bước xây dựng Alibaba, tập đoàn thương mại điện tử hàng đầu thế giới.

Có rất nhiều tấm gương tiêu biểu cho lối sống tự lập. Nhưng không thể không nhắc đến Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đã ra đi tìm đường cứu nước khi mới chỉ là một chàng thanh niên còn trẻ tuổi. Chỉ với hai bàn tay trắng, không có bất kì một sự giúp đỡ nào, Bác vẫn ra đi về các nước phương Tây. Dù phải làm nhiều nghề để kiếm sống nhưng Bác vẫn không ngừng học hỏi để có thể tìm ra con đường cứu nước cho dân tộc. Ngay cả khi đã trở thành một vị Chủ tịch nước - lãnh tụ của dân tộc Việt Nam, Bác vẫn giữ được đức tính tốt đẹp đó. Xung quanh Bác có rất ít người giúp việc, thường chỉ là những người thân cận nhất. Những việc Bác có thể tự làm thì đều không làm phiền đến người khác. Thế mới thấy, Hồ Chủ tịch chính là một biểu tượng của tính tự lập.Học tập và làm theo tấm gương đạo đức của Hồ Chí Minh, thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay đã phát huy được đức tính tốt đẹp ấy. Nhiều em học sinh luôn tự giác và đạt được kết quả cao trong học tập. Nhiều sinh viên đã tìm tòi, sáng tạo ra nhiều phát minh độc đáo, có ích cho xã hội. Ví dụ như trong đại dịch Covid-19 vừa qua những sản phẩm như bánh mì thanh long, bún dưa hấu… đều được tạo ra bởi chính đầu óc sáng tạo của những có người có tính tự lập. Khi gặp phải vấn đề họ sẽ tìm cách để giải quyết chứ không phải là than thở hay ỷ lại người khác. Tuy nhiên, bên cạnh đó, không ít bạn trẻ đang trở nên thiếu tính tự lập: ỷ lại vào việc học thêm, tài liệu trên mạng Internet, các sách tham khảo… Không chịu tự duy, sáng tạo ra những cái mới mẻ do chính mình tạo ra. Nhiều người thậm chí có suy nghĩ dựa dẫm vào gia đình, bạn bè chứ không chịu cố gắng rèn luyện, tu dưỡng bản thân. Đó là những hành vi cần phải tránh xa.

Tấm gương nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký. Lên 4 tuổi, Nguyễn Ngọc Ký bị liệt 2 tay, 7 tuổi tập viết bằng chân. Cả chặng đường tuổi thơ của ông chỉ có một ước mơ duy nhất là quyết chí đi học để được như những người bình thường. Ông đã vượt lên sự bất hạnh của số phận, trở thành một nhà giáo ưu tú viết bằng chân. Từ đôi chân ấy, ông đã viết sách, làm thơ, dạy học, tư vấn để vẽ lên một huyền thoại, một tấm gương về tính tự lập và vượt khó như biểu tượng cho nhiều thế hệ thanh thiếu niên Việt Nam noi theo.

Thần đồng Đỗ Nhật Nam chàng trai tài năng, niềm tự hào của Việt Nam bắt đầu cuộc sống tự lập ở Mĩ từ lúc 13 tuổi, luôn phấn đấu cố gắng không ngừng để đạt được những thành tích, bằng khen đáng khích lệ. Hay đôi khi chỉ đơn giản như việc ta cố gắng nghĩ cách giải của một bài toán khó, giúp đỡ cha mẹ những công việc vặt trong gia đình: quét nhà, chăm sóc em… Dù cho đó chỉ là những việc nhỏ nhặt nhưng đã bước đầu hình thành trong ta tính tự lập.

Nhìn lại câu chuyện về Mai An Tiêm và quả dưa hấu. Mai An Tiêm vốn là con rể của vua Hùng. Cuộc sống quyền quý và muốn gì được nấy song tất cả đều do chàng tự làm ra. Chàng có thể ngẩng cao đầu và tự hào rằng: Tất cả những thứ này, tất cả cơ ngơi này là do bàn tay tôi làm ra. Câu nói ấy đã làm cho vua Hùng tức giận, đẩy chàng ra đảo hoang tự sinh tự diệt. Song, với bản lĩnh đã được tôi luyện, với cách sống tự lập không sống phụ thuộc vào kẻ khác, chàng đã chứng minh được cho vua Hùng thấy bản lĩnh của mình, dâng lên vua cha quả dưa hấu lòng đỏ ngọt lịm như tấm lòng và nhân cách của chàng. Tự lập giúp cho Mai An Tiêm đứng vững được trước sóng gió. Ta đặt giả định chàng chỉ là kẻ biết phó mặc cuộc đời, một kẻ sống không tự lập, như vậy khi cao giọng nhận thành quả về mình có thể đường đường chính chính không? Có thể sống trên đảo hoang mà không có người ở, không thức ăn nước uống, không một tấc sắt trong tay không? Tôi dám chắc là không? Thậm chí, nói thẳng ra là chưa đến ba ngày đã chết vì đói khát, vì nhu nhược trên hòn đảo đó.

Amelia Earhart từng nói: “Một vài người trong chúng ta có những đường băng lớn được xây sẵn dành cho mình. Nếu bạn có đường băng như vậy, hãy cất cánh. Nhưng nếu bạn không có, hãy nhận thức được trách nhiệm của bạn là cầm xẻng lên và tự xây lấy cho mình, và cho những người sẽ theo sau bạn”. Khi có tính tự lập, chúng ta sẽ trở nên có ý thức trách nhiệm với bản thân mình, biết tự lập kế hoạch, tự hành động, tự vượt qua khó khăn. Cùng với đó, sự tự lập cũng kích thích sự sáng tạo của con người, nhận thức toàn diện, bao quát hơn về mọi mặt, mọi vấn đề xã hội. Từ đó, con người trở nên bản lĩnh hơn mỗi ngày, dạn dày kinh nghiệm, trưởng thành hơn và làm chủ được cuộc sống của chính mình, góp phần cải thiện xã hội. Khi biết tự lập, thì dù mọi người có quay lưng lại với chúng ta, ta vẫn có thể tiếp tục đứng vững và bước đi: “Khi người ta quay lưng lại với bạn, hãy học cách làm ấm bàn tay phải bằng bàn tay trái của mình”.

Có rất nhiều hành động chứng tỏ tính tự lập là vô cùng cần thiết. Edison, một nhà bác học nổi tiếng với nhân loại với những phát minh vĩ đại, đã tự mình tìm tòi, sáng chế ra những thí nghiệm quan trọng mà không phải dựa dẫm vào người khác. Hay gần gũi hơn cả, là những em bé vùng cao trên đất nước Việt Nam này. Bố mẹ phải đi làm từ sớm, các em phải ở nhà chăm em, dọn dẹp nhà cửa, nấu cơm… Chúng tự ý thức được những việc cần phải làm và sống tự lập.